تامین نیازهای مشتریان داخلی و خارجی و سایر ذینفعان در بالاترین سطح و حفظ شهرت مطلوبیت در کیفیت در زمینه محصولات لوازم خانگی با بهره برداری بهینه از منابع انسانی و طبیعی، استفاده موثر از توان بالقوه تکنولوژیکی و تجهیزات، رعایت ملاحظات ایمنی، حفظ سلامت محیط زیست و تلاش در توسعه سرآمدی پایدار.
۲-۸-۲- تولیدات شرکت اسنوا اصفهان
شرکت اسنوا دارای محصولات لوزام خانگی با تنوع زیاد در گروه محصولات برودتی، شوینده، صوت و تصویری TV ، گازسوز تحت سبد لوازم خانگی و تجهیزات جانبی آشپزخانه می باشد، با توجه به گستردگی تولیدات آن و رقبای داخلی و خارجی در این صنعت گروه محصولات برودتی شامل یخجال فریزر،ساید بای ساید،کولرگازی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد .
با توجه به مطالب بیان شده در مورد شرکت اسنوا اصفهان، به دلیل گسترده بودن شرکت، وجود تعداد زیادی مدیران با تجربه و کارآمد، هزینه بالای تامین مواد اولیه به دلیل حجم زیاد مواد مورد نیاز و اهمیت دادن سازمان به استفاده بهینه از مواد اولیه و تجهیزات، همچنین به عنوان یک شرکت تولیدی و پیشرو در صنعت لوازم خانگی که مایل است محصولات با قابلیت اطمینان و کیفیت بالا و مطابق با خواسته های مشتری به بازار عرضه نماید، این شرکت به عنوان مطالعه موردی این پژوهش انتخاب می شود.
۲-۹- خلاصه
مباحث این فصل در غالب ۷ بخش طبقه بندی گردیده است. پس از بیان مقدمه در بخشهای دوم و سوم به ترتیب مفاهیم تصمیم گیری و فرایند تحلیل سلسله مراتبی مورد بررسی قرار گرفت. پس از آن در بخش چهارم مفهوم برنامه ریزی آرمانی ارائه گردید. در بخش های بعدی به ترتیب مباحث مرتبط با مدیریت زنجیره تامین، انتخاب تامین کننده و در نهایت پیشینه ی پژوهش، مورد بحث قرار گرفت.
فصل سوم
روش پژوهش
۳-۱- مقدمه
در این فصل به منظور آشنایی با چگونگی روش پژوهشی که در رسیدن به اهداف پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است، مباحث نوع پژوهش، روش پژوهش، جامعه آماری، روش گردآوری اطلاعات، ابزار های گردآوری اطلاعات و ابزار تجزیه و تحلیل مورد بررسی قرار میگیرد.
۳-۲- نوع پژوهش
هدف از بیان روش تحقیق آن است که پژوهشگر مشخص نماید چه شیوه و روشی را اتخاذ کند تا او را هرچه دقیق‌تر، آسانتر و ارزان تر در دستیابی به پاسخ هایی برای پرسش های تحقیق مورد نظر کمک کند(نادری و سیفی نراقی، ۱۳۸۵). پایه هر علمی، روش شناخت آن است و اعتبار و ارزش قوانین هر علمی به روش شناختی مبتنی است که در آن علم به کار می رود. روش تحقیق مجموعه ای از قواعد، ابزار و راه های معتبر و نظام یافته برای بررسی واقعیت‌ها، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکلات است. پژوهشهای علمی را بر اساس دو مبنای هدف و روش می توان تقسیم بندی کرد.
پژوهشها بر اساس هدف به سه دسته کاربردی، بنیادی و علمی طبقه بندی میشوند. همچنین بر اساس ماهیت و روش، پژوهشهای علمی را می توان به پنج گروه توصیفی، تاریخی، همبستگی، تجربی و علی تقسیم نمود(دانایی فرد و دیگران، ۱۳۸۳).
با توجه به اینکه در این پژوهش از مطالعه اسناد، مدارک، مقالات، پایان نامه ها و کتاب های مختلف استفاده شده و همچنین از روش میدانی و پرسشنامه، در خصوص شناسایی معیارها و شاخص های ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان در مدیریت زنجیره تامین بهره گرفته شده که این هدف از طریق بهره گیری از نقطه نظرات کارشناسان دنبال شده است؛ بنابراین می توان گفت که این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت و روش تحقیق، توصیفی- پیمایشی است.
۳-۳- روش پژوهش
در مرحله اول با مطالعه کتابخانه ای، جستجو در سایت های معتبر علمی و بررسی متون علمی موجود در خصوص معیارها و شاخص های ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان و همچنین تکنیک های رتبه بندی و انتخاب تامین کنندگان مانند AHP و برنامه ریزی آرمانی، ادبیات پژوهش گردآوری شده، سپس با توجه به ادبیات پژوهش و بررسی وضعیت شرکت و تامین کنندگان و مصاحبه با مدیران خرید ، تدارکات ، کیفیت ، تحقیق و توسعه،مهندسی و . . . پرسشنامه ای تهیه و تدوین وبرای ایشان ارسال می گردد.
در این پژوهش برای تحلیل و انتخاب مناسب ترین تامین کنندگان یک مدل تلفیقی توسعه داده می شود. مدل ارائه شده یک مدل ترکیبی می باشد که همزمان با درنظر گرفتن معیارهای گوناگون، آرمانهای مختلف را در نظر می گیرد. مدل ارائه شده به کمک ترکیب روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی و برنامه ریزی آرمانی و در نظر گرفتن محدودیت های گوناگون (شامل محدودیت های آرمانی و محدودیت های سیستمی) تامین کنندگان مواد اولیه را ارزیابی نموده و در نهایت به هر کدام از آنها مقدار بهینه سفارش را تخصیص می دهد.
این متدولوژی را می توان به دو فاز اصلی تقسیم کرد: فاز نخست شامل تعیین معیارهای کمی و کیفی و استفاده از تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی به منظور وزن دهی به معیارها و گزینه ها که در این صورت میزان اهمیت معیارها و اولویت تامین کنندگان از طریق AHP توسط نظرات کارشناسان شرکت محاسبه می شود و فاز دوم عبارت است از شناسایی محدودیت های آرمانی و سیستمی و ترکیب نتایج حاصل از فاز اول با مدل برنامه ریزی آرمانی به منظور تخصیص مقدار سفارش بهینه به هر تامین کننده. شکل ۳-۱ نشان دهنده مراحل توسعه مدل ترکیبی AHP-GP می باشد.
شناسایی گزینه ها (تامین کنندگان)
تعیین معیارهای کمی وکیفی
استفاده از تکنیک AHP به منظور وزن دهی معیارها و گزینه ها
شناسایی محدودیت ها
تعیین مقدار بهینه سفارش به هر تامین کننده به وسیله مدل ترکیبی AHP-GP
شکل ۳-۱- مراحل توسعه مدل ترکیبی AHP-GP
۳-۴- نمونه آماری
در این پژوهش برای شناسایی معیارها، ارزیابی تامین کنندگان و سایر داده های مورد نیاز برای مدل سازی، از نظرات متخصصان و کارشناسان حوزه زنجیره تامین، آزمایشگاه و سفارشات شرکت اسنوا اصفهان استفاده شده است.
۳-۵- روش گردآوری اطلاعات
روش های گردآوری اطلاعات را به طور کلی می توان به دو طبقه روش های کتابخانه ای و روش های میدانی تقسیم نمود. در مرحله اول با مطالعه کتابخانه ای، جستجو در سایت های معتبر علمی و بررسی متون علمی موجود در خصوص معیارها و شاخص های ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان و همچنین تکنیک های رتبه بندی مانند AHP و برنامه ریزی آرمانی، ادبیات پژوهش گردآوری شده، سپس با توجه به ادبیات پژوهش و بررسی وضعیت شرکت اسنوا اصفهان و تامین کنندگان آن و مصاحبه با مدیران خرید ، تدارکات ، سفارشات ،کیفیت ، مهندسی ، تحقیق و توسعه ، آزمایشگاه و . . . ماتریس های مقایسات زوجی توسط ایشان تکمیل و پر شده است.
۳-۶- ابزار گردآوری اطلاعات
جهت کسب اطلاعات مورد نظر از کارشناسان و با هدف پاسخ گویی به سوالات پژوهش از تکنیک ها و ابزارهای مختلفی مثل پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده استفاده می شود، که پژوهش حاضر، پرسشنامه ماتریس مقایسات زوجی را جهت ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان شرکت اسنوا، مورد استفاده قرار داده است. همچنین جهت دستیابی کیفیت مواد اولیه عرضه شده توسط تامین کنندگان، ازمیانگین کیفیت در دوره های گذشته که در آزمایشگاه شرکت موجود می باشد استفاده شده است.
۳-۷- ابزار تجزیه و تحلیل
در این پژوهش از مدل های تصمیم گیری چند معیاره از جمله AHP و برنامه ریزی آرمانی (GP) جهت بدست آوردن اهمیت معیارها، ارزیابی و انتخاب و همچنین تخصیص مقدار سفارش بهینه به هر یک از تامین کنندگان استفاده می شود که بکمک نرم افزار Expert choice اهمیت معیارها و وزن نهایی تامین کنندگان محاسبه می شود و به این ترتیب تامین کنندگان بالقوه و مناسب برای شرکت اسنوا اصفهان، رتبه بندی و انتخاب می شوند و در نهایت با حل برنامه ریزی آرمانی به کمک نرم افزار LINGO9 مقدار تخصیص یافته به هر کدام از تامین کنندگان مشخص می شود.
۳-۸- طبقه بندی مواد اولیه مورد استفاده در اسنوا اصفهان
مواد اولیه مورد استفاده در شرکت اسنوا اصفهان دارای تنوع زیادی می باشد که هر کدام نیازمند نوع متفاوتی از کنترل قابل اعمال است. روش های معمول و متداول طبقه بندی مواد اولیه عبارتند از :۱) تجزیه و تحلیل ABC ،۲ ) تجزیه و تحلیل VED[98]، ۳) تجزیه و تحلیل FNS[99].
در روش ABC ،کل مواد اولیه به سه گروه بر اساس ارزش سالیانه آنها و نه بر اساس ارزش انفرادی آنها طبقه بندی می شوند. در روش VED، مواد اولیه بر اساس اهمیت کارکردی (عملکردی) در سه طبقه و در روش FNS با توجه به سرعت جا به جایی و نقل و انتقال، مواد در انبارها در سه طبقه قرار می گیرند(نایر[۱۰۰]،۲۰۰۲).
مواد اولیه مورد نیاز شرکت اسنوا اصفهان به لحاظ درجه اهمیت و میزان حیاتی بودن (بر اساس روش VED)، بر اساس میزان ارزش ریالی سالیانه آنها (با الهام از روش ABC) طبقه بندی می گردد. بر اساس روش VED و روش ABC، ماده اولیه پلیمری ABS در درجه اول اهمیت قرار گرفته است، در این پژوهش به دلیل اهمیت این ماده مصرفی و همچنین تنوع تامین کنندگان و معیارهای موثر در انتخاب آنها و تمرکز کامل بر همه جنبه های کمی و کیفی انتخاب تامین کنندگان، مدل سازی روی تامین ماده اولیه پلیمری ABS معطوف می شود.
۳-۹- مدل ترکیبی AHP-GP برای تخصیص سفارشات به تامین کنندگان
مدل طراحی شده در این تحقیق از مراحل عملی انتخاب تامین کننده الگوبرداری کرده است در این مدل انتخاب تامین کننده شرایط زیر را طی می کند:
-
- شناسایی تامین کنندگانی که شرایط عمومی مد نظر خریدار را احراز می کنند.
-
- رتبه بندی پیمانکاران با توجه به شرایط عمومی
-
- برگزاری مناقصه و دعوت از پیمان کاران منتخب اولیه و استعلام شرایط خصوصی تامین کنندگان
-
- ارزیابی اطلاعات جمع آوری شده و تحلیل نتایج
-
- انتخاب نهایی فروشندگان و تخصیص سفارش ها
به منظور اجرای مراحل فوق می توان این پژوهش را به دو فاز اصلی تقسیم کرد: فاز نخست شامل تعیین معیارهای کمی و کیفی و استفاده از تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی به منظور وزن دهی به معیارها و گزینه ها که در این صورت میزان اهمیت معیارها و اولویت تامین کنندگان از طریق AHP توسط نظرات کارشناسان شرکت محاسبه می شود و فاز دوم عبارت است از شناسایی محدودیت های آرمانی و سیستمی و ترکیب نتایج حاصل از فاز اول با مدل برنامه ریزی آرمانی به منظور تخصیص مقدار سفارش بهینه به هر تامین کننده.
۳-۹-۱- شناسایی تامین کنندگان در شرکت اسنوا اصفهان
در این مرحله با بهره گرفتن از منابع مختلف اطلا عاتی لیست جامعی از تامین کنندگان موجود را تهیه می کنیم. نکته ای که نباید آن را فراموش کرد این است که در تهیه این لیست نباید هیچ گونه پیش داوری اعمال نمود و حذف نمودن تامین کنندگان نامطلوب را به مراحل بعد سپرد. در این راستا تامین کنندگان ماده اولیه پلیمری ABS در شرکت اسنوا اصفهان شناسایی شدند که عبارتند از:
۱-تامین کننده کره‌ای ۲- تامین کننده چینی ۳- تامین کننده هندی ۴- تامین کننده ترکیه ای ۵- تامین کننده کویتی
