در این بین کشور ایالات متحده آمریکا از نظر ریسک سیاسی ، یکی ازکم ریسک ترین کشورهای جهان محسوب می شود . (پویان فر و راعی ، ۱۳۹۰، صفحه ۲۲۶)
کشورهایی که از مدل اروپایی (موسسات بیمه و تضمین صادرات) استفاده می کنند دارای مقدار GDP بالا هستند ، اما GGDP در اینگونه کشورها پایین است (۰.۰۱%-۰.۰۲%) . درآمدهای دولت در این کشورها دارای رقم بالایی (تقریباً ۰.۵ تریلیون)است با میانگین رشد ۰.۰۲-۰.۱ و سرانجام هزینه های دولت در این کشورها تقریباً ۰.۴ تریلیون و در طی بازه زمانی مورد بررسی دارای رشد پایینی بوده است (%۰.۰۲—%۰.۰۰۱-). درصد درآمدهای دولت و هزینه های دولتی از GDP ، از دو مدل دیگر بیشتر است. در مجموع می توان گفت این کشورها دارای شرایط اقتصادی باثباتی هستند.
در کشورهایی که از مدل ترکیبی استفاده می کنند ، مقدار GDP دارای مقادیر متفاوتی است و از این حیث شباهتی بین این کشورها وجود ندارد . اما در زمینه GGDP قرابت وجود دارد و این کشورهای دارای GGDP تقریباً بالاتری به نسبت سایر کشورها می باشند (۱۰%-۵%). در خصوص درآمد وهزینه های دولت نیز همین شرایط صادق است ؛ رشد این پارامترها برخلاف مقادیر این پارامترها دارای سنخیت هستند . هزینه های دولت دارای رشد بالاتر به نسبت سایر کشورهای استفاده کننده دو مدل دیگر است . رشد درآمدهای دولت نیز به همین منوال است (۰.۱-۰.۰۴). درصد درآمدهای دولت و هزینه های دولتی از GDP ، از دو مدل دیگر کمتر است . در کل می توان گفت کشورهای استفاده کننده این مدل دارای اقتصاد رو به رشد هستند .
۲-۳- سازمانهای بین المللی اگزیم بانکها و موسسات بیمه و تضمین صادرات
۲-۳-۱- اتحادیه برن[۱۲]
اتحادیه برن با هدف قبولاندن اصول صحیح بیمه اعتبار صادراتی و سرمایه گذاری خارجی در سال ۱۹۳۴ تاسیس گردید. این اتحادیه زمینه لازم جهت تبادل اطلاعات و تجربیات فنی بین ۵۱ عضو خود ،که همگی شرکتهای بیمه اعتبار صادراتی /سرمایه گذاری از ۴۲ کشور جهان می باشند، را فراهم می آورد. یک شرکت بیمه اعتبار صادراتی برای اینکه به عضویت دائم این اتحادیه درآید می بایست شرایط لازم را احراز نموده و برای مدتی در قالب کلوپی موسوم به “ کلوپ پراگ ” در اجلاسهای شش ماهانه این اتحادیه بعنوان ناظر شرکت نماید.
۲-۳-۲- اتحادیه اعتباری و اطلاعاتی[۱۳]
اتحادیه اعتباری کردیت آلیانس بعنوان یکی از سازمانهای وابسته به شرکت بیمه اعتبار صادراتی فرانسه، کوفس، با هدف ایجاد یک شبکه اطلاع رسانی بین اعضاء در سال ۱۹۹۲ تاسیس گردید.
۲-۳-۳-اگزیم بانکهای کشورهای آسیایی[۱۴]
متشکل از اگزیم بانکهای کشورهای آسیایی نظیر کره جنوبی، تایلند ، مالزی ، هند و … می باشد . اگزیم بانک ایران عضو این نهاد نیست .
۲-۴- مدل حمایتی فعلی ایران
۲-۴-۱- اگزیم بانک ایران (بانک توسعه صادرات ایران)
در ایران ، نیاز به ایجاد یک بانک تخصصی در زمینه توسعه صادرات قبل از انقلاب اسلامی و پس از ملی شدن نفت و تحریم نفتی کشور ، احساس شد و بانکی با همین نام توسط دولت دکتر مصدق تاسیس گردید ولی به دلایل مسائل سیاسی عملاً هیچگاه شروع به فعالیت ننمود . لیکن بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و با آغاز برنامه های توسعه اقتصادی ضرورت توجه به امر صادرات غیر نفتی به منظور حرکت به سمت استقلال اقتصادی و عدم وابستگی به درآمد های نفتی باعث گردید که موضوع تاسیس این بانک مورد توجه مقامات اقتصادی کشور قرار گیرد چرا که ، وجود یک بانک تخصصی برای گسترش و توسعه صادرات و مبادلات تجاری با سایر کشور در شرایط فعلی اقتصاد بین المللی و اقتصاد داخلی لازم و از طرفی وجود یک نهاد مالی معتبر و موجه در بخش صادرات و واردات کشور از زیر بنای های توسعه صادرات نفتی تلقی می شد .
به این ترتیب بانک توسعه صادرات ایران به عنوان بانک تخصصی با هدف کمک به توسعه صادرات کشور و گسترش مبادلات تجاری و اقتصادی با دیگر کشورها و بر اساس لایحه قانونی اداره امور بانکها مصوب ۳/۷/۱۳۵۸ شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران و متمم مورخ ۲۸/۹/۱۳۵۸ تاسیس گردید.
بر این اساس در جلسه مورخ ۱۹/۴/۱۳۷۰ مجمع عمومی بانکها اساسنامه این بانک ،در ۲۸ ماده و ۱۰ تبصره به تصویب رسید و بانک توسعه صادرات ایران با سرمایه اولیه پنجاه میلیارد ریال و با هدف کمک به توسعه صادرات کشور و گسترش مبادلات اقتصادی با دیگر کشورها و پس از کسب مجوز لازم از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران ، به عنوان اولین بانک تخصصی و تنها اگزیم بانک ایران فعالیت خود را از شهریور سال ۱۳۷۱ آغاز نمود.
۲-۴-۱-۱-رسالت و اهداف بانک توسعه صادرات ایران
بانک توسعه صادرات بانک ایران در راستای رسالت خود که همانا کمک به رشد و توسعه صادرات غیر نفتی و گسترش مبادلات تجاری و اقتصادی با سایر کشورهای جهان می باشد، اهداف زیر را با توجه به مندرجات اساسنامه خود دنبال می کند:
توسعه کمی و کیفی صادرات غیر نفتی کشور
حفظ جایگاه هدایتی بانک توسعه صادرات ایران در امور صادرات غیر نفتی
تعمیق و تحکیم زمینه های بانک تخصصی
ایجاد ارتباط فعال و موثر با بانک های هم تراز در سطح بین المللی
استفاده از تجارب بانک های مشابه در خارج از کشور
تثبیت سهم و جایگاه جمهوری اسلامی ایران در بازارهای بین المللی و ارتقاء وضعیت رقابتی کالاهای ایرانی در بازارهای مذکور
هدایت ، ترویج تحقیق و توسعه در امر صادرات
هماهنگی با واحد ها و دستگاه های اجرایی ذیربط داخلی و خارجی در امر صادرات
اعطای تسهیلات و اعتبارات صادراتی و انجام معاملات ارزی در این راستا و ارائه خدمات به صادر کنندگان.
برنامه ریزی و مدیریت سرمایه گذاری در پروژه های صادراتی داخلی و خارجی
ایجاد زمینه صدور بیمه نامه های صادراتی
ارتقاء دانش فنی صادر کنندگان
۲-۴-۱-۲-وظایف بانک توسعه صادرات ایران
مهمترین وظایف آن عبارتند از :
اعطای تسهیلات و اعتبارات کوتاهمدت ، میانمدت و بلندمدت صادراتی .
تضمین اعتبارات صادراتی و صدور ضمانتنامه عهده بانکها و مؤسسات مالی داخلی و خارجی برای اعطای تسهیلات مالی به فعالیتهای صادراتی. اعطای تسهیلات سرمایه گذاری برای پروژههای صادراتی در داخل و خارج از کشور.
اعطای تسهیلات صادراتی به خریداران کالاها و خدمات صادراتی کشور به صورت مستقیم یا غیر مستقیم از طریق بانکها و مؤسسات مالی معتبر سایر کشورها. اعطای اعتبارات وارداتی به واردکنندگان داخلی برای تأمین مواد اولیه و کالاهای تبدیلی جهت صادرات و همچنین ماشینآلات و تجهیزات مورد نیاز.
اعطای تسهیلات و انجام هر گونه عملی که موجب ارتقاء کیفیت و بالا بردن وضعیت رقابتی صادرات کشور میشود. تأمین مالی مجدد تسهیلات اعطاء شده برای تولید داخلی به منظور امور صادراتی به خریداران و صادرکنندگان داخلی.
انجام عملیات کارگزاری نظیر کارگزاری اجرای قراردادها و موافقتنامههای بازرگانی و تجاری با دیگر کشورها و انجام هر گونه معاملات ارزی.
ارائه خدمات مشورتی و اطلاعاتی به صادرکنندگان و سایر مراجع ذیربط در امور صادراتی کشور. حمل و نقل و توریسم، بازاریابی ، شرکت در مناقصات صادراتی، صدور گواهینامه کیفیت و مبدا کالا و همچنین اعطای تسهیلات به منظور توسعه و گسترش صنایع دستی برای صادرات و نیز به مؤسسات و مراکز علمی و تحقیقاتی به منظور تشویق امر تحقیق در توسعه صادرات …( www.edbi.ir)
۲-۴-۲- صندوق ضمانت صادرات ایران
صندوق ضمانت صادرات ایران در سال ۱۳۵۲ به عنوان موسسه اعتبار صادراتی رسمی ایران با هدف حمایت ، توسعه و ارتقاء صادرات غیرنفتی ایران تاسیس گردید . د ر واقع به دلیل کاهش ارزش دلار در مقابل ریال و در نتیجه کمبود درآمدهای نفتی در آن زمان و به منظور پوشش صادرات ایران در مقابل ریسکهای عمده تجاری و سیاسی، صندوق ضمانت صادرات ایران با همکاری آنکتاد ، بعنوان تنها شرکت دولتی بیمه اعتبار صادراتی وابسته به وزارت بازرگانی تاسیس گردیده و فعالیت خود را تحت نظارت مرکز توسعه صادرات ایران آغاز نمود. البته عمر این سازمان تازه تاسیس چندان طولانی نبود چرا که با بالا رفتن قیمت نفت در نتیجه تحولات سیاسی در منطقه خاورمیانه در اواسط دهه ۷۰ میلادی ، درآمد نفتی کشور افزایش یافته و همین موضوع باعث شد که صندوق ضمانت صادرات ایران بدست فراموشی سپرده شده و فعالیتهای آن بطور کامل متوقف گردد.
پس از ده سال عدم فعالیت ، بار دیگر صندوق ضمانت صادرات ایران بعنوان یک موسسه حقوقی و مالی مستقل با مالکیت ۱۰۰% دولتی وابسته به وزارت بازرگانی در سال ۱۳۷۳ تجدید حیات گردید تا به صادرکنندگان در بازیافت موقعیت تجاری خود که در اثر ۸ سال جنگ تحمیلی مختل شده بود کمک نموده و موجبات افزایش درآمدهای غیر نفتی را فراهم آورد.
این صندوق به پشتوانه حمایتهای مالی دولت ، علاوه بر پوشش ریسکهای سیاسی و تجاری صادرات ، با صدور انواع ضمانتنامه اعتباری ، به تامین منابع مالی مورد نیاز صادرکنندگان نیز کمک می نماید.
اساسنامه صندوق به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و قانون چگونگی اداره آن مصوب هیات محترم وزیران می باشد.
صندوق با صدور ضمانتنامه های مختلف ریسک عدم بازپرداخت اعتبارات صادراتی و یا عدم ایفای تعهدات قراردادی صادرکنندگان محلی و یا خریداران خارجی را برای موسسات مالی/ بانکها/اعتبار دهندگان داخلی و خارجی تحت پوشش قرار می دهد. ضمناً ریسکهای تجاری و سیاسی زیر نیز تحت پوشش بیمه نامه های مختلف این صندوق قرار می گیرند:
۱- استنکاف خریدار از قبول کالای صادرشده یا خدمت انجام شده .
۲- عدم پرداخت بهای کالا یا خدمت در سررسید مقرر .
۳- عدم توانایی مالی خریدار به دلیل ورشکستگی یا اعسار یا توقف .
۴- بروز جنگ یا حالت جنگ .
۵- تیره شدن روابط و یا قطع روابط سیاسی با کشور خریدار به نحوی که در نتیجه آن صادرکننده موفق به دریافت مطالبات خود در سررسید آنها نشود .
۶- اعمال سیاستهای اقتصادی که موجب مسدود شدن مطالبات صادرکنندگان شود .
۷- اعمال سیاستهای مربوط به محدودیتهای وارداتی و ارزی در کشور خریدار .
پایان نامه۲- فایل ۱۲