قرادادهای استفاده از فضای مجازی در زمره قراردادهای الکترونیکی محض (خالص) اند چرا که غالباً همۀ مراحل تجارت در فضای مجازی انجام می گیرد. کالای مورد نظر دیجیتالی بوده، معامله آن به شیوه دیجیتالی انجام می شود و تسلیم آن نیز به روش دیجیتالی صورت می گیرد. سازمان ها و شرکت هایی که تجارت الکترونیکی محض انجام می دهند به سازمان های مجازی آن لاین^[۸۴] معروف اند^[۸۵].البته به ندرت مواردی وجود دارد که در قراردادهای استفاده از فضای مجازی طرفین رو در رو به توافق برسند و حتی در مورد مفاد قرارداد چانه زنی کنند. برخلاف اینکه بعضی تصور می کنند هر گاه قرارداد به شکل سنتی منعقد شود، حتی اگر اجرای آن نیز در فضای سایبر به وقوع بپیوندد، نباید آن را الکترونیکی دانست^[۸۶] ، چنانچه تنها یک بعد از تجارت ،الکترونیکی باشد ، باز هم تجارت الکترونیکی به آن اطلاق می گردد اما از نوع تجارت الکترونیکی جزئی^[۸۷] (نسبی)^[۸۸] و آنچه مسلم است تسلیم در این قراردادها دیجیتالی است.
با توجه به مطالبی که عنوان شد ،قرارداد استفاده از فضای مجازی را می توان اینگونه تعریف کرد: پیوستن به قراردادی نمونه متشکل از عقود متعدد که از طریق امواج الکترونیکی صورت می پذیرد. به عبارت بهتر می توان گفت: قرارداد استفاده از فضای مجازی عمدتا ملحق شدن به نمونه قرارداد الکترونیکی است که شامل تعهدات متعددی در جهت بهره وری از فضای ناملموس حاصل از شبکه های رایانه ای می باشد.
گفتار دوم: اقسام قراردادهای استفاده از فضای مجازی
۱- قراردادهای خدمات سروری
برای اتصال به اینترنت باید به رایانه ای وصل شد که قبلاً به شبکه اینترنت وصل شده است. هزینه ای که برای استفاده از اینترنت داده می شود در حقیقت هزینه وصل به این رایانه است، نه هزینه استفاده هایی که از شبکه اینترنت می شود. شرکت هایی که امکان برقراری این اتصال را مقدور می سازند «مراکز ارائه دهنده خدمات اینترنتی^[۸۹]»نامیده می شوند. در مفهومی دیگر این مراکز را «سرور^[۹۰]» نیز می نامند و اشخاصی که با پرداخت مبلغی به عنوان حق اتصال به اینترنت، از طریق این مراکز به اینترنت وصل می شوند «مشتری^[۹۱]» می گویند. (در ایران به این مراکز «رسا» نیز گفته می شود^[۹۲]. ) اینترنت از پیوند تعداد بی شماری شبکه های ارتباطی کامپیوتری کوچک و بزرگ که حاوی اطلاعات متنوع می باشد تشکیل می شود . یک فرد متصل به شبکه اطلاع رسانی و اینترنت تنها مشاهده گر و مرورگر اینترنت نمی باشد بلکه جزئی از این شبکه بوده و می تواند با آن تبادل اطلاعات نماید. یک رسا یا (ISP) اتصال به شبکه اطلاع رسانی و اینترنت را فراهم می آورد و جزء‌ ضروری دسترسی و اتصال افراد به شبکه اینترنت می باشد.این مراکز را می توان چنین تعریف کرد: شرکتی که امکان دسترسی به اینترنت را فراهم می کند.یعنی در ازای پرداخت مبلغی به طور ماهیانه مراکز ارائه دهنده خدمات به شما یک بسته نرم افزاری، رمز عبور، نام کاربری و شماره تلفنی برای دسترسی به اینترنت می دهد.

با بهره گرفتن از مودم می توان وارد اینترنت شد و در آن به جست و جو پرداخت و نامه الکترونیکی ارسال و دریافت نمود. علاوه بر ارائه خدمات به افراد ،مراکز ارائه دهنده خدمات اینترنتی به شرکت های بزرگ نیز خدمات ارائه می دهند به این صورت که ارتباط مستقیمی بین شبکه اینترنت فراهم می کنند. خود مراکز ارائه دهنده خدمات اینترنتی نیز از طریق نقاط دسترسی به شبکه^[۹۳] به مرکز ارائه دهنده خدمات اینترنتی دیگر متصل هستند^[۹۴]. نحوه ارائه خدمات نیز از نظر فنی متفاوت است. گاهی ممکن است برقراری ارتباط از طریق کابل یا بی سیم^[۹۵] و یا از طریق دیگر باشد. سرعت اینترنت متغیر است و بنا به نوع خدمات و توافق با این مراکز دارد، که می تواند معمولی یا پرسرعت باشد^[۹۶].
پس از برقراری اصل ارتباط با اینترنت، گروهی به نام ارائه دهندگان خدمات در شبکه اینترنتی مطرح می شوند. این گروه مراکزی هستند که اصل ارتباط افراد یا شرکت ها را با اینترنت به وجود نمی آورند، بلکه با پرداخت مبلغی حق اشتراک یا رایگان، خدمات اینترنتی در فضای سایبر ارائه می کنند، مانند خدمات ایجاد آدرس پستی الکترونیکی و برقراری ارتباط از طریق نامه الکترونیکی مانند یاهو و هات میل. یا فضایی فراهم می کنند که مخاطبان بتوانند اطلاعات خود را در آن بارگذاری کنند تا دیگران نیز از آن استفاده کنند، مانند وب سایت یوتیوب برای بارگذاری کلیپ و فیلم و یا وب سایت فوتوباکت برای بارگذاری تصاویر یا فیس بوک برای ایجاد شبکه های ارتباط جمعی و وب سایت هایی که امکان ایجاد وبلاگ را فراهم می کنند.
آنچه از نظر حقوقی اهمیت دارد این است که وقتی صحبتی از مسئولیت مراکز ارائه دهنده خدمات اینترنتی است، هر دو گروه را شامل می شود^[۹۷]. این نوع قراردادها عموماً شفاهی و غیرمکتوب صورت می پذیرد و اصولاً خرید و فروش خدمات محسوب می گردد. این نوع معاملات، می تواند هم به طریق سنتی انجام شود و هم به طریق الکترونیکی. البته بررسی ماهیت این نوع خدمات هدف این پژوهش نیست.
۲- قراردادهای میزبانی وب^[۹۸]
وقتی که شخصی بخواهد سایتی راه اندازی کند، بدواً باید فضایی از رایانه متعلق به یک شرکت یا مؤسسه را در اختیار بگیرد تا داده ها و اطلاعات محتوایی مربوط به سایت را بر روی آن قرار دهد. به مؤسساتی که این فضا را در اختیار می گذارند «میزبان^[۹۹]» گفته می شود. این فضا دارای مشخصات و شاخص های متنوعی می باشد که همین مشخصات و شاخص ها هستند که کیفیت و کارایی یک میزبان را در ارائه «خدمات میزبانی^[۱۰۰]» معین می کنند^[۱۰۱]. قرارداد میزبانی وب براساس سروری که فضا را در اختیار می گذارد متنوع است.
۲-۱٫ میزبانی اشتراکی^[۱۰۲]
سرور اشتراکی یا میزبانی اشتراکی نوع معمول و رایج قرارداد میزبانی است. در این نوع از قراردادهای میزبانی ،شرکت های ارائه دهندۀ این خدمات یک سرور تهیه می کنند و توسط کنترل پنل ها امکانات و فضای آن را بین مشتریان خود تقسیم بندی می کنند و از پرسنل متخصص جهت نگهداری و پشتیبانی سرور استفاده می کنند.
۲-۲٫ سرور اختصاصی^[۱۰۳]
سرور اختصاصی نوعی هاست است که در آن سرور به صورت کاملاً اختصاصی مورد استفاده قرار می گیرد. از آنجا که نگهداری سرور در هر مکانی امکان پذیر نیست و شرایط خاصی را می طلبد و فراهم نمودن این شرایط نیازمند صرف هزینه بالایی است، اشخاص­عادی اقدام به تهیه سرور اختصاصی از مراکز داده^[۱۰۴] با پرداخت هزینه های بسیار کمتر می نمایند. مراکز داده شرایط مورد نیاز برای چنین سرورهایی را فراهم و از پرسنل تخصصی جهت نگهداری و پشتیبانی سرورها اختصاصی استفاده می نماید. کاربرانی که دارای وب سایت های پربیننده و خواستار Mail Server پایدار هستند و به طور کلی دارای اطلاعات بسیار مهم می باشند و می خواهند به صورت کامل بر روی سرور خود نظارت و کنترل داشته باشند و به جای استفاده از هاست اختصاصی^[۱۰۵] وب سایت خود را بر روی سرور اختصاصی قرار می دهند. یک سرور اختصاصی به دلیل عدم استفاده اشتراکی چندین کاربر از منابع سخت افزاری یا نرم افزاری آن، ایمنی بسیار بالاتری از سرورهای اشتراکی دارد، سرعت بدون نوسان و پهنای باند وسیعی را به خود اختصاص می دهد^[۱۰۶].
۲-۳٫ سرور مجازی^[۱۰۷]
بعضی از کاربران (شرکت های کوچک )که برای اجرای وب سایت ها ،سامانه های تحت وب ودر نهایت وب سایت های خود به منابع کمتری نیاز دارند به دلیل هزینه ی پایین این نوع قرار داد نسبت به سرور اختصاصی ترجیح می دهند یک قرار داد سرور مجازی منعقد سازند. امروزه برای میزبانی این نوع وب سایت ها راهکار مناسبی به نام مجازی سازی^[۱۰۸]وجود دارد .در این روش یک سرور اختصاصی با منابع بالا به وسیله نرم افزار مجازی ساز به چندین سرور مجازی با منابع کمتر تقسیم می شود و هزینه کل سرور بین آنها شکسته می شود. به این نوع سرور ها عموما سرور مجازی یا VPS گفته می شود. این سرورها کاملا از لحاظ نرم افزاری وشبکه ، مستقل هستند و مانند یک سرور اختصاصی عمل می کنند،هر کدام دارای سیستم عامل جداگانه هستند و از آدرس های اینترنتی جداگانه قابل دسترس می باشند تنها نقطه اشتراک این سرورها اشتراکی بودن پردازنده ،رم وسخت افزار های دیگر می باشد. تمامی این سرور های مجازی از یک پردازنده تغذیه می شوند و از رم سرور استفاده می کنند. در مواردی به وسیله نرم افزار مجازی ساز به هرکدام ازسرورهای مجازی ،مقدار مشخصی از رم و پردازنده نیز اختصاص داده می شود که فعالیت های آنها بر روی یکدیگر تاثیر منفی نگذارد. به این سرورها ،سرورهای اختصاصی مجازی^[۱۰۹] گفته می شود^[۱۱۰].
۲-۴٫ کولوکیشن^[۱۱۱]
در قرارداد کولوکیشن یا اشتراک فضا ، سرور تهیه شده توسط فرد مشتری به مرکز داده سپرده می شود. در این حالت مالکیت سرور کاملاً با کاربر خواهد بود. تهیه سرور برای کاربر می تواند توسط مرکز داده انجام گیرد. در واقع در این نوع قرارداد، مکانی برای قراردادن و نگهداری سرور، به کاربر واگذار می شود. با خریداری یک سرور و قراردادن آن در Server room مرکز داده، تنها هزینه هایی مثل فضای نگهداری^[۱۱۲]و هزینه پهنای باند پرداخت می شود. امکان تهیه Rack توسط خود کاربر نیز وجود دارد و عملاً Server room تنها پهنای باند، Ip،برق ،کولینک و فضا را برای کاربر فراهم می نماید. در کولوکیشن در صورت بروز نقص در سخت افزار، کاربر موظف به تعمیر یا تعویض آن خواهد بود. اما در سرور اختصاصی اگر نقصی در سخت افزار بروز نماید، هزینه ای از کاربر دریافت نمی شود. مرکز داده، اتصال به اینترنت را حفظ می کند و تجهیزات محیطی چون برق اضطراری (مثل UPS) سیستم اطفای حریق و تهویه مناسب را فراهم می کند^[۱۱۳].
۲-۵٫ قرارداد بازفروشی میزبانی وب^[۱۱۴]
این نوع قرارداد بین فروشندگان سرویس میزبانی، شرکت های طراحی وب و یا شرکت هایی که می خواهند در کنار خدمات رایانه ای خود، خدمات میزبان وب نیز ارائه دهند، و شرکت ها یا مؤسسات میزبان منعقد می شود. هر نماینده فروش با در اختیار داشتن یک کنترل پنل مستقل تحت وب به راحتی و بدون نیاز به تماس با مرکز اصلی داده، قادر به مدیریت کامل وب سایت های مشترکین خود می باشد. مؤسسه میزبان نیز با فراهم نمودن مجموعه ای از سرورهای Dual Processor با پهنای باند وسیع برای استفاده نماینده فروش و تمامی امکانات مورد نیاز آنان برای ارائه خدمات میزبانی وب با کیفیت بسیار بالا، راه را برای ورود به یک تجارت پرسود هموار می نماید^[۱۱۵]. نمایندگان فروش در این نوع قراردادها تمایل دارند که از پشتیبانی ارائه دهندگان خدمات نهایی مطمئن شوند این موضوع به آنها کمک خواهد کرد که هیچ مسئولیتی را از اقدامات مشتری متحمل نشوند^[۱۱۶]. به طور متقابل ارائه دهنده خدمات اولیه شروطی را در قرارداد می گنجاند که بازفروش را ملزم می سازد که شرایط مورد نظر خود را به امضاء کاربر نهایی برساند. (ضمیمه۴،بند۱۰)
۳- قرار دادهای نام دامنه^[۱۱۷]
۳-۱٫ تعریف نام دامنه
برای فراخوانی فضایی که از طریق قرارداد میزبانی وب در اختیار گرفته ایم تهیه یک نام دامنه الزامی است. نام دامنه در حقیقت نشانی یک پایگاه وب ،در فضای مجازی می باشد که در واقع شکل تسهیل شده و به خاطر سپردنی مجموعه ای از اعداد می باشد.^[۱۱۸] هر یک از رایانه هایی که به شبکه اینترنت متصل می شوند ،نشانه ای دارند که به «نشانی پروتکل اینترنتی»^[۱۱۹] شهرت دارد و برای هر رایانه منحصر به فرد است و به شکل عدد نمایش داده می شود به عنوان نمونه عدد ۲۴۴٫۷۲٫۱۹۴٫۱۰۰ یک نشانی پروتکل اینترنتی است که برای رایانه به آسانی قابل درک است، ولی در میان کاربران رایانه ها طرفداری ندارد. سیستم نام دامنه برای رفع این مشکل پایه گذاری شده است.^[۱۲۰] لذا متخصصان سیستمی طراحی کرده اند که برای هر IP یک معادل حروفی تخصیص می دهد و کاربران از این معادل های تسهیل شده تر برای یافتن سایت مورد نظر خود استفاده می کنند. استفاده از نشانی معادل سازی شده کم کم موجب می شود که این نشانی حکم «نام» را نیز برای سایت پیدا کند و کاربران برای معرفی یک سایت به جای ارائه IP آن، به ذکر نشانی آن اکتفا کنند.
دی ان اس^[۱۲۱] که در واقع همان نظام مدیریت نام های دامنه محسوب می شود یک پروتکل شناخته شده در عرصه شبکه های رایانه ای خصوصاً اینترنت است. از این پروتکل برای ترجمه اسامی رایانه های میزبان و نام های دامنه و ارسال آن به آدرس های IP استفاده می شود. یعنی زمانی که کاربران یک نشانی اینترنتی را در مرورگر صفحه رایانه خود تایپ می کنند، این نام توسط دی ان اس، به یک آدرس IP تبدیل می شود و سپس بر اساس یک «درخواست»^[۱۲۲] که از جانب رایانه وی صادر می شود، ترجمه شده و بدین ترتیب رایانه مقصد در شبکه ردگیری و یافته می شود.^[۱۲۳]
۳-۲٫ انواع قراردادهای نام دامنه
دو نوع اصلی از قراردادهای حقوقی مربوط به نام دامنه وجود دارد که براساس نوع واگذاری نام دامنه و مرجع واگذاری متفاوت است^[۱۲۴].
۳-۲-۱٫ قراردادهای واگذاری (تخصیص) نام دامنه^[۱۲۵]
نگهداری سیستم ثبت نام های دامنه امروزه توسط مؤسسه ای با نام مؤسسه نام ها و نشانی های اینترنتی تخصیص یافته^[۱۲۶] که اختصاراً «آیکان»^[۱۲۷] نامیده شده، اداره می شود.آیکان یک مؤسسه خصوصی غیرانتفاعی می باشد که تحت قوانین ایالات متحده آمریکا فعالیت می کند. دو نهاد در ثبت هر نام دامنه نقش دارند که یکی دفتر ثبت نام های^[۱۲۸] دامنه و دیگری مرجع ثبت کننده نام های دامنه می باشد. آیکان مسئول تعیین دفاتر ثبت و رسمیت دادن به مراجع ثبت کننده نام های دامنه می باشد.
هر کشوری می تواند اقدام به درخواست پسوند با کد اختصاری کشور خود (دو حرفی) را بنماید. ادارۀ این پسوندها، قوانین و نحوه تخصیص آنها از سوی آیکان تخصیص یافته و اداره آن در اختیار دولت ها یا مراکز معرفی شده توسط مراجع رسمی هر کشور خواهد بود^[۱۲۹].
موافقت نامه های واگذاری نام دامنه که بین یک کشور و آیکان برقرار می شود در ارتباط با انتقال مالکیت یک نام دامنه به یک کشور خاص است و تخصیص نام دامنه نامیده می شود (مثلاً .ir برای ایران و .fr برای فرانسه و .uk برای انگلستان) و باید به صورت کتبی باشد به طوری که اگر نام دامنه مورد توافق توسط مأمور امضا کننده منتقل نشده یا مبلغ مورد توافق پرداخت نشد، طرف مقابل مدرک قطعی از نقص قرارداد برای ارائه به دادگاه یا مرجع داوری را در دست داشته باشد^[۱۳۰].
۳-۲-۲٫ قرادادهای مجوز نام دامنه^[۱۳۱]
این نوع قرارداد بین یک مرجع ثبت کننده^[۱۳۲] نام دامنه که در واقع واسط و نمایندۀ آیکان است- و یک متقاضی ثبت نام دامنه غیرکشوری منعقد می گردد. موضوع نام دامنه قرابت زیادی با برخی صورحقوق مالکیت فکری (بخصوص حقوق علایم تجاری )دارد و بعنوان یکی از صور جدید این قبیل حقوق قابل عرضه و حمایت است^[۱۳۳].
موضوعات متداولی که در زمان تهیه پیش نویس مجوز نام دامنه در نظر گرفته می شوند عبارتند از :
۱ـ استاندار های محتوای وب سایتی که به نام دامنه اشاره خواهد داشت، ۲ـ تعهد اولیه از پروانه دهنده، ۳ـ ضمانت نامه برای مجوز دهنده، ۴ـ صدور مجوز علامت تجاری ( مبنی براینکه در آن نام عمومی نیست)، ۵ـ محاسبه هزینه ها و روش های پرداخت، ۶ـ غرامتی برای مجوز دهنده یا برای هر دو طرف، ۷ـ عواقب ناشی از نقص، ۸ـ وحقوق فسخ وعواقب فسخ کردن.^[۱۳۴]
چنانکه ملاحظه شد قراردادهای استفاده از فضای مجازی بسیار متنوع است و در این کوتاه سخن بررسی همۀ آنها مقدور نمی باشد به علاوه قرارداد نام دامنه بیشتر از قراردادهای دیگر مورد پژوهش و تحقیق بوده است بنابراین در این نوشته تنها ماهیت قراردادهای میزبانی وب بررسی می گردد.
گفتار سوم: طرفین قراردادهای استفاده از فضای مجازی
عمدتا این قرارداد دو طرف دارد؛ یک طرف ارائه دهنده فضای مجازی یا میزبان است که در بعضی قراردادها به عنوان پیمانکار معرفی می شود و طرف دیگر آن استفاده کننده این فضاست که به عنوان کارفرمای این قرارداد ،کاربر نامیده می شود.(ضمیمه ۷،ماده ۱)
۱-ارائه کننده فضای مجازی یا میزبان
همانطور که آمد ،در جامعه اطلاعاتی (مجازی) یکی از مهمترین ابزارهای دسترسی به اطلاعات مورد نیاز ،استفاده از اینترنت می باشد. اینترنت یا شبکه رایانه ای عبارت است از رایانه هایی که از طریق سیم یا بدون سیم به یکدیگرمتصل می شوند و از این طریق کاربران می توانند با یکدیگر (با رایا نه های یکدیگر) ارتباط برقرار نمایند و اطلاعات خود را به اشتراک گذارده یا مبادله کنند. در این میان کاربرانی وجود دارند که مایلند اطلاعات و داده های آنها همیشه در معرض دید کاربران دیگر باشد بنابراین باید همیشه رایانه های آنها فعال بوده و به شبکه متصل باشد. برای فعالیت همیشگی یک رایانه علاوه بر سخت افزارها و نرم افزارهایی که ذکر آنها رفت به منابع مالی قابل توجه و دانش فنی بالایی احتیاج است که همه از عهده این توانایی ها برنمی آیند. برای رفع این نیاز در دنیا شرکت ها و موسساتی بنا شده اند که این امکانات را فراهم کرده و در اختیار کاربران قرار می دهند. این شرکت ها با ایجاد مراکزی به نام دیتا سنتر^[۱۳۵] از رایانه های عظیمی بهره می برند که توسط افراد متخصصی حفظ ،نگهداری و راه اندازی می شوند و متقاضیانی که مایلند اطلاعات خود را بر روی یک پایگاه وب متصل به شبکه جهانی قرار دهند ،فضای مورد نظر خود را با انعقاد قراردادی از این شرکت ها تهیه می کنند. به این فضا که دارای مشخصات و شاخص های متنوعی می باشد میزبان گفته می شود ،مجازا به این شرکت ها نیز میزبان یا ارائه دهنده می گویند چرا که پذیرای اطلاعات متقاضیان هستند. «مایکروسافت ،غول فناوری و تولید کننده ویندوز، دیتا سنتری در شیکاگو دارد که بر اساس گزارش ها میزبان حدود ۱ میلیون سرور است. از این نظر این کمپانی دارای بزرگترین دیتاسنتر جهان با مساحت ۶۵ هزار متر مربع است^[۱۳۶].» ماده ۲ قانون تجارت الکترونیک از این شرکت ها به عنوان تامین کننده^[۱۳۷] یاد می کند و در تعریف آن می گوید: «عبارت از شخصی است که بنا به اهلیت تجاری، صنفی یا حرفه ای فعالیت می کند.»
شرکت میزبان شخص حقوقی است و چون شخص حقوقی یک فرد انسانی نیست که بتواند مستقیماً و بدون دخالت دیگری حقوق خود را اجرا کند و اعمال حقوقی انجام دهد، و قانونگذار نیز در “ماده ۵۹۸ ق.ت.” مقرر کرده است که: «تصمیمات شخص حقوقی بوسیلۀ مقاماتی که به موجب قانون یا اساسنامه صلاحیت اتخاذ تصمیم دارند گرفته می شود» ، لذا باید در قرارداد میزبانی وب ،نماینده حقوقی شرکت و مقاماتی که امضای آنها معتبر است مشخص گردد.
شرکت میزبان همچنین باید براساس نوع شرکت تجاری که به ثبت رسانده است ،از قانون تجارت تبعیت نماید. بعلاوه این نوع شرکت ها باید مقررات خاص صنفی- اعم از مسایل فنی و حقوقی- را رعایت کنند. کمیسیون فضای مجازی سازمان نظام صنفی رایانه ای استان تهران، در تاریخ ۲۴/۴/۹۲ در ۱۷ بند شرایط ارائه خدمات میزبانی وب و ثبت دامنه را اینگونه اعلام کرده است:« ۱-شرکت ارائه دهنده خدمات باید ثبت شده باشد. ۲- شرکت عضو شاخه حقوقی سازمان نظام صنفی رایانه ای استان مربوطه باشد.۳- شرکت دارای رتبه بندی معتبر از شورای عالی انفورماتیک کشور باشد یا دارای لیست بیمه وکد اقتصادی باشد. ۴- شرکت در سامانه مالیات برارزش افزوده ثبت نام کرده و گواهی مربوطه را ارائه دهد.۵- ساعات اداری شرکت در وب سایت رسمی آن شرکت مشخص و مجموع این ساعات از ۴۰ ساعت در هفته بیشتر باشد. ۶- نام ثبتی شرکت در وب سایت به همراه ایمیل و نشانی و تلفن ثابت (نه همراه) درج شده باشد. ۷- شرکت باید شرایط سرویس خدمات میزبانی وب مصوب سازمان نظام صنفی رادر وب سایت خود قرار داده و طبق آن اقدام به سرویس دهی کند. ۸- مشخصات پلن های میزبانی وب و تعرفه های خدمات به صورت بروز روی وب سایت مشخص شده باشد. ۹- امکان پاسخ گویی به صورت حضوری در محل شرکت در ساعات اداری وجود داشته باشد. ۱۰- کارشناس فروش تمام وقت جهت رسیدگی به درخواست ها و پاسخ دهی به صورت تلفنی و حضوری وجود داشته باشد. ۱۱- شرکت دارای پرتال کاربران با قابلیت ورود مشترکان به آن جهت مشاهده و انجام اموری مانند تمدید سرویس ها را داشته باشد. ۱۲- نحوه بکارگیری و وجود اطلاعات (شامل فایل ها، ایمیل ها و دیتابیس ها) و برنامه زمان بندی آنها مشخص بوده و توسط کاربران قابل مشاهده باشد. ۱۳- شرکت دارای پورتال پشتیبانی و سیستم تیکت جهت پاسخگویی باشد. ۱۴- شرکت دارای بخش رسیدگی به شکایات در پورتال پشتیبانی بوده یا دارای ایمیل اختصاصی جهت رسیدگی به شکایات باشد. ۱۵- شرکت باید ظرف مدت حداکثر ۲۴ ساعت پاسخ اولیه درخواست های کتبی (مبتنی بر ایمیل با تیکت) مربوط به پشتیبانی فنی را ارسال کند. منظور از پاسخ اولیه پاسخی است که توسط نیروی پشتیبانی سطح ۱ شرکت ارسال شده و به معنی ارجاع آن به سطوح بالاتر پشتیبانی یا شروع عملیات لازم مربوط به درخواست است. ۱۶- جهت بررسی این امر یک ایمیل حاوی یک لینک به صورت اتفاقی به ایمیل پشتیبانی متقاضی ارسال می شود و زمان بین ارسال ایمیل تا کلیک روی لینک به عنوان زمان پاسخ اولیه در نظر گرفته می شود. ۱۷- کارشناس پشتیبانی تمام وقت مستقر در محل شرکت حضور داشته و برقراری ارتباط تلفنی با کارشناس پشتیبانی در تمام ساعات اداری مقدور باشد. »^[۱۳۸]
این ۱۷ بند، حداقل شرایط برای دریافت تنها یک ستاره از طرح نشان اعتماد است و قطعا شرکت ها برای دریافت مراتب بالاتر، نیازمند رعایت شروط تکمیلی خواهند بود.
مسئله دیگر اینکه، قراردادهای استفاده از فضای مجازی ،قرارداد الکترونیکی هستند و در قراردادهای الکترونیکی متناسب با درجه به کارگیری سیستم کامپیوتری در انعقاد قراردادها و میزان دخالت عنصر بشری در آن ،قراردادها ممکن است به چندین شکل منعقد گردد و در بعضی موارد سیستم دیجیتالی قادر است که طبق یک برنامه رایانه ای نه تنها به طور خودکار بلکه به طور مستقل و خود مختار اقدام به انجام تراکنش هایی نماید و ایجاد و قبول یک قرارداد را بدون دخالت یک شخص طبیعی با موفقیت انجام دهد. هوشمندی سیستم متکی به طراحی آن و داده هایی است که از تجربه های خود سیستم نشأت می گیرد که در برخی از نوشته ها به آن نمایندگی هوشمند و یا نمایندگی نرم افزاری^[۱۳۹] نیز می گویند^[۱۴۰]. زمانی که از ابزارهای الکترونیکی برای بیان اراده و ایجاب و قبول استفاده می شود، یا معاملات به صورت آنلاین منعقد می گردد و یا یک سامانه رایانه ای معاملات از پیش تعریف شده را منعقد می کند ،رایانه و داده پیام صرفاً یک وسیله پیام رسان و واسطه در ابلاغ اراده و ابزاری جهت بیان تراضی است. (ماده ۱۹۳ و ۱۹۱ ق.م) اما در خصوص معاملات الکترونیکی که سیستم هوشمند رایانه ای رأساً و بدون حضور نیروی انسانی تصمیم گرفته و به انشای ایجاب و یا قبول مبادرت می کند، این سؤال مطرح می شود که آیا از جهت حقوقی چنین سیستم هوشمندی می تواند طرف قرارداد باشد و برای این کار اهلیت قانونی لازم را دارد؟
قانون تجارت الکترونیکی اشاره مستقیمی به قراردادهای منعقده توسط سیستم های هوشمند ندارد و تنها در “بند ب ماده ۱۸” در خصوص انتساب داده پیام ^[۱۴۱]به اصل ساز^[۱۴۲] اشاره می کند، که اگر داده پیام به وسیله سیستم اطلاعاتی برنامه ریزی شده یا تصدی خود کار ازجانب اصل ساز ارسال شود، معتبر است. همینطور در “بندهای ب و ج ماده ۲ “قانون تجارت الکترونی به تعریف طرفین قرارداد در تجارت الکترونیک با عنوان اصل ساز و مخاطب^[۱۴۳] می پردازد. “بند(ب)ماده ۲” این قانون،در مقام تعریف اصل ساز به عنوان طرف قرارداد، آن را به عنوان منشأ اصلی داده پیام تعریف می کند. از این رو هر شخص که تولید کننده ایجاب (داده پیام) باشد اعم از شخص یا سامانه رایانه ای می تواند به عنوان طرف قرار داد به حساب آید، زیرا عبارت قانونی مذکور عام بوده و شامل هر دو می شود.^[۱۴۴]
به عبارت دیگر، ارسال داده پیام از طریق سیستم اطلاعاتی (مانند نماینده الکترونیکی) که توسط اصل ساز برنامه ریزی شده است ،را منتسب به اصل ساز می کند. مفهوم مخالف این مقرره این است که اگرچه داده پیام از طریق نماینده الکترونیکی که از طرف ثالث برنامه ریزی شده ودر اختیار اصل ساز قرار داده شده است را نمی توان به اصل ساز منتسب کرد، اما با توجه به اینکه ارسال پیام، توسط تصدی خودکار، از جانب اصل ساز را به اصل ساز منتسب می کند و نماینده الکترونیکی برنامه نویسی شده از سوی ثالث را که در اختیار اصل ساز گذاشته شده است، می توان تصدی خودکار از سوی اصل ساز نامید، لذا مشکلی به وجود نمی آید و در هر صورت تمام اقدامات نماینده الکترونیکی به اصل ساز منتسب می شود.^[۱۴۵] از طرفی در حقوق ایران ،نماینده باید دارای اهلیت لازم جهت قصد انشا باشد، در غیر این صورت نمی تواند قرارداد را منعقد کند. به همین سبب است که محجوران را فاقد صلاحیت لازم جهت تصدی سمت نمایندگی در انعقاد قرارداد می دانند و اساساً کسی که نمی تواند برای خود قراردادی منعقد کند نمی تواند از جانب دیگری قرارداد بندد. لذا با این دیدگاه طبق حقوق ایران انعقاد قرارداد از طریق نمایندگان الکترونیکی با قائل شدن سمت نمایندگی برای آنها مجاز نیست. اما از این دیدگاه که نماینده الکترونیکی به عنوان ابزار الکترونیکی اعلام اراده است، می توان طبق ماده “۱۹۱ ق.م.” امکان انعقاد قرارداد از طریق نماینده الکترونیکی را تجویز کرد. علاوه بر این، از جهت دیگری نیز می توان گفت که انعقاد قرارداد از طریق نماینده الکترونیکی در حقوق ایران نیز پذیرفته است. چرا که ایران به کنوانسیون ارتباطات الکترونیکی ملحق شده است و این کنوانسیون امکان انعقاد قرارداد را از طریق نمایندگان الکترونیکی تجویز می کند.^[۱۴۶]