نمودار(۳-۵۴)
توجه به نمودار فراوانی پاسخگویان بر حسب تأثیر مجازات زندان بر آنان نشان میدهد که از جمع ۲۰۰ نفر پاسخگو، مجازات زندان ۳۹ % (۷۸ نفر) آنان را مجرم‌تر کرده و۳۴%( ۶۸ نفر) را متخصص در جرائم کرده و در نهایت ۲۷% (۵۴ نفر) مجازات زندان بر آنان تأثیر مثبت داشته و موجب اصلاح آنان گشته است.
نمودار(۳-۵۵)
توجه به نمودار فراوانی بر حسب تأثیر مال باختهها در ارتکاب سرقت توسط پاسخگویان نشان میدهد که از مجموع ۲۰۰ نفر پاسخگو ۵۶% (۱۱۲ نفر) از آنان تأیید کننده تأثیر مال باختهها در ارتکاب سرقت توسط خود بوده‌اند و ۴۴% (۸۸ نفر) از آنان تأثیر مال باختهها را در ارتکاب سرقت توسط خود رد کرده اند.
نمودار(۳-۵۶)
توجه به نمودار فراوانی بر حسب تأثیر مالخرها در سارق شدن پاسخگویان نشان میدهد که از مجموع ۲۰۰ نفر پاسخگو ۷۶% (۱۵۲ نفر) آنان تأثیر مالخرها را در سارق شدن خود تأیید کرده و ۲۴ % (۴۸نفر) از پاسخگویان منکر تأثیر مالخرها در ارتکاب سرقت توسط خود شده اند.
نمودار(۳-۵۷)
توجه به نمودار فراوانی برحسب تأثیر فقر در ارتکاب سرقت توسط پاسخگویان نشان میدهد که از مجموع ۲۰۰ نفر پاسخگو ۹۱% (۱۸۲ نفر) از آنان تأثیر فقر در سارق شدنشان را تأیید کرده اند، وتنها ۹% (۱۸نفر) منکر تأثیر فقر در ارتکاب سرقت توسط خود شده اند.
نمودار(۳-۵۸)
توجه به نمودار فراوانی برحسب تأثیر بیکاری در سارق شدن پاسخگویان نشان میدهد که از مجموع ۲۹۹ نفر پاسخگو ۸۹% (۱۷۸ نفر) از آنان تأثیر بیکاری را در سارق شدنشان تأیید کرده اند. تنها ۱۱% (۲۲ نفر) از پاسخگویان منکر تأثیر بیکاری در ارتکاب جرم سرقت توسط خود شده اند.
مبحث دوم: تحلیل داده های آماری
در این مبحث به تجزیه و تحلیل داده های توصیف شده در مبحث قبلی پرداخته می‌شود، به گونه ای که سعی میگردد داده های توصیف شده به طور کلی در سه گفتارمورد تجزیه ونحلیل قرار بگیرد.
گفتار اول: وضعیت شخصی
در این گفتار سعی می شود به تجزیه و تحلیل داده های توصیف شده ی مربوط به وضعیت خود شخص پاسخگو، پرداخته شود.
بند اول: جنسیت، سن، تحصیلات و تأهل
در این بند به طور کلی به تحلیل وضعیت شخصی پاسخگویان با توجه به اطلاعات به دست آمده از پرسش نامه های توزیعی پرداخته می شود.
الف: جنسیت
نحوه توزیع پرسش نامه ها بدین صورت بوده که تنها ۲۰% از جامعه آماری ۲۰۰ نفره را زنان تشکیل دادهاند و مابقی مرد هستند، چنین انتخابی بی پایه و اساس نبوده و با توجه به تحقیقات انجام شده از تعداد زندانیان زن و مرد مرتکب جرم سرقت است. تمرکز اصلی این پژوهش بر پرونده های سرقت سال ۱۳۹۰در شهر کرمانشاه بوده و کسانی که به نوعی به جهت سرقت در این سال وارد زندانهای کرمانشاه شده اند تعداد ۳۸۶۵ نفر بوده که از این تعداد تنها ۶۳ نفر زن بوده است. این امر از لحاظ جرم شناسی نیز حائز اهمیت میباشد چرا که سرقت از جمله جرائمی است که قدرت بدنی و گاهی خشونت و چابکی بیشتری میخواهد که به طور طبیعی در مردها بیشتر است بنابراین جنسیت از جمله موارد قابل توجه در نوع بزهکاری میباشد. زنان اصولاً آمادگی ارتکاب بعضی جرائم را ندارند، ضعف جسمانی، و موقعیت مزاجی، شهامت کمتر نسبت به مردان، عدم تناسب وضع جسمی برای ارتکاب برخی جرائم، فعالیت اجتماعی کمتر، دقت و رأفت بسیار زیادتر نسبت به مردان و احساس شرم و در مواردی مناعت طبع بیشتر مانع میگردد تا زنان همپای مردان به سوی خلاف و غیره گرایش داشته باشند.[۱۰۵] طبع زن مقتضی داشتن آن حد از نیروی کافی بدنی مردانه برای ارتکاب پارهای جرائم نیست و همین ویژگی (ضعف نیروی بدنی) زنان را فاقد نیروی جرم زا نموده و از تمایل آنان به جرائم دیگر کاسته است.[۱۰۶]مورد دیگر در چنین اختلاف فاحش جنسیتی بین سارقان زن و مرد که قابل ذکر است این میباشد که، براساس الگوهای ارائه شده درجامعه که مورد تأیید قانون‌گذار نیز هست، نقش هایی مانند «نان آوری» و ریاست و تصمیم گیری در امور مهم و عقلانی به مردان سپرده شده است.[۱۰۷] و چنین نقشهایی مستلزم حضور و فعالیت بیشتر در جامعه است و ناتوانی در ایفای نقش نان آور خانواده بودن به صورت مشروع و از راه قانونی با توجه به شرایط فردی و اجتماعی ممکن است به صورت بزهکاری و خصوصاً سرقت که جرمی علیه اموال است ظاهر شود. پس در نتیجه نباید صرف ضعف جسمانی و جنسیت زنان را در آمار کم سرقت زنان نسبت به مردان علت تامه دانست بلکه شرایط اجتماعی و دیدگاه حاکم جامعه نسبت به زنان را نیز باید در نظر گرفت.
ب: سن
اطلاع از طبقه بندی سنی مجرمین یکی از مراحل مهم بررسی و مطالعه در انحرافات و مسائل اجتماعی است. زیرا هر گروه از انسانها دارای ویژگیهای خاص خود میباشد و مطالعه علل و عوامل انحرافات بدون توجه به وضعیت وطبقه بندی سنی امکان پذیر نیست.[۱۰۸] روانشناسان رشد دوران زندگی هر انسان را با توجه به سناش نامگذاری کرده اند؛ البته در این زمینه معیارهای سنی متفاوتی ارائه شده ولی به طور کلی معروف بین روانشناسان دیدگاه اریکسون است که هشت دوره را بدین صورت تعیین نموده: ۱) پیش از تولد انعقاد نطفه تا تولد ۲) کودکی ۱: دو تا شش سالگی ۳)کودکی ۲: شش تا دوازده سالگی ۴) نوجوانی: دوازده تا بیست سالگی ۵) جوانی: بیست تا سی سالگی ۶)میانسالی: سی تا پنجاه سالگی۷) پختگی پنجاه تا شصت و پنج سالگی ۸) پیری: شصت و پنج سالگی به بعد. طبق این تقسیم بندی و با توجه به نمودار سنی ، ۹۵% از افراد پاسخگو به پرسش نامه در دوران نوجوانی و جوانی قرار دارند. امروزه رابطه جرائم و سنین عمر آدمی یکی از نکاتی است که به بهترین وجه در جرم شناسی ثابت گردیده است. نرخ بزهکاری در یک دوره از هستی انسانی افزایش مییابد سپس رو به کاهش میرود، آن چنانکه در پایان زندگی دیگر رقم قابل ملاحظهای نیست.[۱۰۹] جرم شناسانی متعددی چون ساترلند، زیلیگ به بررسی میانگینهای سنی و تبهکاری پرداخته اند و هر کدام نظرات متفاوتی در مورد ماکزیموم سنی تبهکاری ارائه کرده اند که با توجه به نمودار ما و میانگین سنی آن ماکزیموم سرقت در بین افراد پاسخگوی ما منطبق بر نظر زیلیگ است که طبق نظر او ماکزیموم جرائم مربوط به سنین بین ۲۱ تا ۲۵ سالگی است.[۱۱۰] آنچه که جرم شناسان در مورد رابطه بین سن و تبهکاری بیان کرده اند قابل تأمل است ولی در این زمینه باید صرف معیار سن را مورد توجه قرار داد و با توجه به آن دست به نتیجه گیری کلی زد، آنچه که لازم است توجه شود دیگر ویژگیها و نیازهای این دوران و نیز قوهی جسمانی در این دوره سنی است. سرقت نیز از جرائمی است که از نظر جرم شناسان بیشتر در دوره نوجوانی و جوانی انجام می شود و نمودار فوق هم تأیید کننده این مطلب است؛ گر چه به نظر میرسد سن در این موارد فقط یک عدد است و دیگر ویژگیهای این دوره مثل نیاز به اشتغال و شکل دهی شخصیت مستقل که در صورت اشتباه با انجام بزهکاری و سرقت صورت میگیرد قابل توجه است. در سنین جوانی نیازهایی چون استقلال مالی به اوج میرسد و شرایط اقتصادی جامعه چندان مناسب و فراهم نیست که همگان بتوانند از راه قانونی و مشروع به این استقلال دست پیدا کنند، و در نگاه اول سرقت سهل الوصول ترین راه برای کسب این استقلال است. در نتیجه، چندان عجیب نیست میانگین سنی ۹۵% سارقان زیر ۳۰ سال سن است.
ج: تحصیلات
نمودار فراوانی مربوط به میزان تحصیلات پاسخگویان نشان دهنده ی این بود که تنها ۴% از پاسخگویان دارای تحصیلات دانشگاهی هستند. جامعه شناسی جنائی ثابت نموده که میزان سواد ارتباطی تنگاتنگ با بزهکاری دارد، چرا که افرادی که از تحصیلات کافی برخوردار نمیباشند سریع تر تحت تأثیر محیط زندگی و مشکلات اقتصادی قرار میگیرند.[۱۱۱]تحصیلات وسواد از لازم و ملزومات هر جامعه ای می باشند؛ چرا که باعث تغییر تفکر و نگاه کردن افراد واشخاص به مسائل وامور اطرفشان می‌شود.[۱۱۲] نمودار فوق نیز به صراحت نمایانگر تحصیلات ناکافی این افراد و اثبات این نظر میباشد. کم سوادی از طرفی فرد را از آگاهی های اجتماعی تا حدودی محروم می‌کند و از طرف دیگر فرد را از شأن و شخصیت اجتماعی دور میسازد و باعث ایجاد مشکلاتی می شود که زمینه بسیاری از بزهکاریها شود. کم سوادی فرد را از ورود به بازار و مشاغلی که میزان سواد در آن مطرح است و سطح سواد بالایی لازم دارد منع می کند و این امر بیکاری و یا تمایل به سوی مشاغل کاذب را در فرد تقویت می کند که نتیجه آن بسیاری از آسیبهای اجتماعی و بروز بزهکاریها مثل سرقت است.
د: وضعیت تأهل یا تجرد
نمودار فراوانی مربوط به وضعیت تأهل یا تجرد پاسخگویان در مبحث قبل، نشان میدهد که بیشترین افراد پاسخگو، یعنی تقریباً ۶۶% (۱۳۲نفر) مجرد بوده و ۲۷% (۵۴ نفر) نیز افراد متأهل هستند. کسانی که زندگی مشترکشان به طلاق انجامیده تنها ۷% (۱۴ نفر) از پاسخگویان را تشکیل می دهند. بنابراین، بیشترین افراد پاسخگو مجرد هستند و این از لحاظ جرم شناسی دارای اهمیت است، چرا که تأهل و خانواده سبب احساس مسئولیت می شود و جنبه پیشگیری از جرم دارد. دیدگاه آسیب شناسی اجتماعی اسلامی بر این نکته تأکید دارد که بیشترین مفاسد اجتماعی و اخلاقی در دوران تجرد به وجود می آید. بنابر یافته‌های عینی جامعه شناسان و آسیب شناسان اجتماعی، درصد زیادی از بزهکاری، درسنین حدود ۱۵ تا ۲۵ سال، (یعنی سنین طبیعی ازدواج) اتفاق می‌افتد که نمودار سنی پاسخگویان به پرسشنامه ها نیز تأیید کننده این مطلب است. نقش ازدواج در پیشگیری از جرائم جنسی بر هیچ کس پوشیده نیست و در مورد دیگر جرائم مانند سرقت، ازدواج از طریق برانگیختن احساس مسئولیت و پایبندی به خانه و خانواده نقش بازدارندگی دارد. البته باید در نظر داشت که ازدواج نا آگاهانه و زودهنگام می تواند در بر دارندهی آسیبهای اجتماعی بیشتری باشد. یکی از این موارد طلاق است که آثار زیانبارش بر جامعه و فرد مبرهن است.
بند دوم: وضعیت اقتصادی
در این بند به تحلیل داده های مرتبط با وضعیت اقتصادی پاسخگویان پرداخته می شود.
الف: اشتغال
نمودار اشتغال پاسخگویان در مبحث قبل نشان میدهد که، بیشترین افراد پاسخگو با ۴۶% ( ۹۳ نفر) بیکار و فاقد شغل بوده‌اند و ۱۹% (۳۹ نفر) کارگر، ۱۰% (۱۹ نفر) بازاری یا کاسب و ۱۴%(۴۹ نفر) دارای شغلهایی غیر از موارد مذکور دارند و هیچکدام از افراد پاسخگو شغل دولتی ندارند. تأثیر اشتغال بر بزهکاری بخصوص سرقت بسیار بدیهی است و این امر از مدتها قبل مورد توجه جرم شناسان بوده است. نمودار وضعیت اشتغال پاسخگویان نیز نشان میدهد که بیشتر افراد پاسخگو بیکار و فاقد هر گونه شغلی بوده‌اند، بنابراین چگونه میتوان انتظار داشت که بزهکاری و سرقت با داشتن آمار بالای بیکاری ریشه کن شود. داشتن شغل مناسب و درآمد کافی بی شک از بسیاری از سرقتها جلوگیری نموده و جنبه پیشگیری دارد. بیکاری به عنوان عارضهای که باعث عدم استفاده از نیروی کار میباشد بیماری است مزمن و خوشایند هیچ نظام اقتصادی نمی باشد، عدم دسترسی یا دسترسی محدود به فرصتها و منابع کسب درآمد و اشتغال که در جامعه به صورت بیکاری یا کم کاری عینیت مییابد از عوامل موجد فقر و نابرابریهای اقتصادی است، چرا که این عوامل باعث بروز جنایات، انحرافات، تنشها و بی نظمیهای اجتماعی و خشونت می شود[۱۱۳]. یکی از معضلات جامعه ایران که زمینه ساز بسیاری از بزهکاریها و مشکلات اجتماعی و فردی است بیکاری میباشد. کرمانشاه با نرخ رشد بیکاری۷/۲۰درصدی، اولین رتبه بیکاری در کشور را دارا است و این نشان دهنده وخامت اوضاع اقتصادی این شهر است. مرزی بودن استان کرمانشاه و وجود دیدگاه سیاسی منفی به این استان سبب عدم توجه کافی و مورد نیاز جهت فراهم کردن امکانات لازم و سرمایه گذاریهای بزرگ در این استان شده است. در واقع، علی رغم داشتن منابع طبیعی فراوان و نیروی کار جوان، بسیاری از طرحها وکارخانهها که مناسب چنین منطقهای است درشهرهای مرکزی ایران عملیاتی و اجرایی می شود. بین سرقت و بیکاری رابطه معناداری وجود دارد به گونه ای که با افزایش بیکاری این جرم نیز بیشتر می شود. ارتباط و تأثیر بیکاری بر سرقت در این پژوهش نیز با تأیید ۸۹% از پاسخگویان ثابت شده است. متأسفانه به جای آن که راه حلی مناسب جهت از بین بردن علل و عوامل سرقت مانند بیکاری ارائه شود، بیشتر به عملکرد نیروی انتظامی و همچنین اعمال و اجرای مجازات سارقان تمرکز شده است.
ب: میزان درآمد
نمودار فراوانی بر حسب میزان درآمد ماهیانه پاسخگویان در مبحث قبلی، نشان میدهد که: از مجموع ۲۰۰ نفر پاسخگو ۴۹% (۹۸ نفر) درآمدشان از سیصد هزار تومان کمتر، ۳۷% (۷۴نفر) درآمد ماهیانهشان بین سیصد تا ششصد هزارتومان، ۱۱ % ( ۲۳ نفر) ششصد تا نهصد هزارتومان و ۳% (۶نفر) درآمدشان بالای نهصد هزار تومان بوده است. تورم بالای کشور در چند سال اخیر اثرات سوء و جبران ناپذیری بر کشور گذاشت، در واقع، نرخ تورم دورقمی و کاهش سطح درآمدها ، با افزایش سرقت را که یک جرم مالی محسوب می شود، ارتباط عمیقی دارد. درآمد پایین و هزینه های بالای یک زندگی معمولی و نبودن امکانات لازم برای همه جهت دست یابی به سطح درآمدی که تأمین کننده این نیازها باشد زمینه های بروز بزهکاری را در فرد ایجاد می کند و سرقت نیز از اولین جرائمی است که به ذهن فرد جهت جبران این کاستیها خطور می کند. همان طور که ملاحظه شد بیش از ۸۰ % از پاسخگویان، درآمد ماهیانه بسیار پایینی داشتند و چنین سطح درآمدی به سرقت و بزهکاری و مشکلات فردی و اجتماعی دامن خواهد زد.
ج: وضعیت مسکن
نمودار فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت مسکن در مبحث قبل نشان میدهد که از جمع ۲۰۰ نفر پاسخگو، ۶۴%(۱۲۷ نفر) مستأجر و فاقد مسکن شخصی بوده اند و ۳۷%(۷۳ نفر) وضعیت مسکن آن ها به صورت ملک شخصی بوده است. وضعیت مسکن تا حدودی نشان دهنده وضعیت اقتصادی خانواده است. اقتصاد هم تأثیرات فراوانی در زندگی فردی و اجتماعی میگذارد که قابل انکار نیست. همان طور که مشاهده شد بیش از ۶۰% از افراد پاسخگو مستأجر و فاقد مسکن شخصی بوده اند، و این نشان میدهد که افراد پاسخگوی ما از لحاظ اقتصادی در سطح پایینی قرار داشته و همین امر می تواند ریشه بسیاری از مشکلات و بزهکاریها از جمله سرقت باشد.
د: تأثیر فقر در سرقت
نمودار فراوانی برحسب تأثیر فقر در ارتکاب سرقت توسط پاسخگویان در مبحث قبل نشان میدهد که از مجموع ۲۰۰ نفر پاسخگو ۹۱% (۱۸۲ نفر) از آنان تأثیر فقر در سارق شدنشان را تأیید کرده اند، وتنها ۹% (۱۸نفر) منکر تأثیر فقر در ارتکاب سرقت توسط خود شده اند. فقر زمینهای برای مشکلات فردی و اجتماعی و انواع بزهکاری از جمله سرقت است. آسیبی که فقر بر فرد و جامعه وارد می کند همواره مورد توجه بزرگان دین ما بوده چنان که حضرت علی(ع) خطاب به فرزندش محمد حنفیه فرموده است: «یا بنی انی اخاف علیک الفقر فاستعذ بالله منه؛ فان الفقر منقصه الدین؛ ندهشه العقل، داعیه للمقت.» ای پسرم من بر تو از تنگدستی میترسم، پس از شر آن به خدا پناه ببر که تنگدستی موجب شکست و کمبودی در دین است و موجب سرگردانی خرد است و سبب دشمنی است.[۱۱۴]نوسانات اقتصادی و نوسانات قیمتها و دستمزدها و بازار و پول تأثیر زیادی در ارتکاب جرائم مالی دارد، به طوری که اگر اوضاع اقتصادی رو به بهبودی رود بسیاری از جرائم علیه اموال مانند سرقت تقلیل مییابد.[۱۱۵] فقر، ناراحتی و بی نظمی و اختلال خانواده را دامن میزند و موجب بروز ستیزه جویی و انحرافاتی میگردد که به نوبه خود بروز جرائمی را تسهیل مینماید. فقر می تواند کانون گرم خانواده را مختل سازد و انسانهای ضعیف النفسی را بر به هم زدن آن کانون وا دارد و مسلم است که افتراق، طلاق، و زندگی کودکان در خارج از خانوادهها از جمله عوامل بزهزا محسوب میگردند.[۱۱۶] نابرابری طبقاتی، و فاصله زیاد دهک پایین و بالای اقشار ثروتمند و فقیر جامعه، توزیع ناعادلانه ثروت و عدم مدیریت صحیح برای ریشه کن کردن فقر طبیعی است که نتایجی همچون سرقت داشته باشد. عدم درک صحیح مسئولان از مشکلات فقیران و نداشتن برنامهای مناسب برای مبارزه با آن روز بر تعداد افراد فقیر جامعه افزوده می کند و مشکلات ناشی از آن بیشتر می شود. فقر موجب مىشود افراد در شرایط بسیار نامناسب اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی قرار بگیرند که آنان را به سوى ارتکاب جرم سوق میدهد.
بند سوم: وضعیت اعتقادی
نمودار فراوانی برحسب اعتقادات مذهبی پاسخگویان در مبحث قبلی نشان میدهد که از جمع ۲۰۰ نفر پاسخگو ۶۹% (۱۳۸ نفر) اعتقاد چندانی به مسائل مذهبی نداشتند و۳۱% (۶۲ نفر) از پاسخگویان معتقد به مسائل مذهبی بودند.اعتقادات مذهبی اگر از روی یقین باشد تأثیر زیادی در رفتار و اعمال انسان خصوصاً در پیشگیری از ارتکاب جرم سرقت بگذارد. در دین اسلام کسب روزی حلال از لحاظ ارزش و اهمیت همچون جهاد در راه خداست، چگونه ممکن است کسی که معتقد به این مسائل باشد دست به دزدی بزند. البته باید توجه داشت که اعتقاد ظاهری برای پیشگیری از جرم کافی نیست بلکه باید یقین به حلال و حرام و عقوبت دنیوی و اخروی کسب مال حرام در درون فرد نهادینه شده باشد. در این زمینه جامعه نیز وظیفه دارد که از طریق آموزش و فراهم کردن امکانات لازم زمینه چنین اعتقاداتی را در جامعه فراهم کند.
همچنین نمودار فراوانی مربوط به اهل نماز و روزه بودن پاسخگویان در مبحث قبل نشان میدهد که از جمع ۲۰۰ نفر پاسخگو ۶۸% (۱۳۶ نفر) از آنان اهل نماز و روزه نیستند و ۳۲% (۶۴ نفر) از پاسخگویان اهل نماز و روزه هستند.انجام اعمال عبادی خصوصاً نماز و روزه در اسلام بسیار سفارش شده که اگر از روی یقین باشد و تنها برای عادت و رفع تکلیف نباشد می تواند تأثیر بسیار مثبتی در جامعه چه از لحاظ اجتماعی و چه فردی بگذارد. نماز و روزه که شرط قبولی و صحت آنان طهارت جسم و روح عنوان شده است میتوانند به عنوان سپری در برابر بزهکاری خصوصاً سرقت باشند و از ارتکاب این جرم جلوگیری کنند. چرا که برای صحت و قبولی این عبادات روزی حلال و پاک بودن از حرام شرط شده است، بنابراین چگونه ممکن است که کسی که اعتقاد راستین به این عبادات و شرایط آن ها داشته باشد و مرتکب جرم شود. همان گونه که ملاحظه شد بیش از ۶۰% از پاسخگویان نیز اعتقادی به این عبادات نداشتند. بنابراین برای ترویج چنین اعتقاداتی باید راهکارهای فرهنگی و اجتماعی ارائه نمود تا شخص آگاهانه و با اختیار به انجام آنان اهتمام ورزد و زور و اجبار ممکن است اثرات معکوسی بر فرد داشته باشد.
بند چهارم: اعتیاد
نمودار فراوانی بر حسب داشتن سابقه اعتیاد پاسخگویان در مبحث قبل نشان میدهد از جمع ۲۰۰ نفر پاسخگو، ۸۳% (۱۶۷ نفر) از آنان دارای سابقه اعتیاد بوده و ۱۷% ( ۳۳ نفر) سابقه اعتیاد نداشتهاند. همچنین نمودار فراوانی برحسب تأثیر اعتیاد در سارق شدن پاسخگویان نشان میدهد که از مجموع ۲۰۰ نفر پاسخگو، ۸۲ % (۱۶۴ نفر) تأثیر اعتیاد در ارتکاب سرقت توسط خود را تأیید کرده اند و ۱۸% (۳۶نفر) از آنان منکر تأثیر اعتیاد در سارق شدن خود شده اند. اعتیاد علاوه بر این که خود جرمی مستقل است، زمینه ارتکاب بسیاری از جرائم را فراهم مینماید. مطالعات و تحقیقات میدانی نشان داده که رفتارهای بزهکارانه ناشی از اعتیاد به مواد مخدر، امری اجتناب ناپذیر است. اعتیاد به مواد مخدر یکی از مهم‌ترین و شایع‌ترین آسیبهای اجتماعی در جوامع امروزی محسوب می‌شود؛ مسئله‌ای که آثار و پیامدهای گوناگونی را در ساختار تعاملات اجتماعی بر جای میگذارد. این پدیده اجتماعی امروزه به یکی از مسائل شایع در بسیاری از جوامع تبدیل شده است. برخی از جوامع با آن به صورت ساختاری و برخی دیگر با یک رفتار اجتماعی مواجه‌اند. ایران نیز سالها است که با این مسئله مواجه است و هر از چندگاهی آمارهایی از بحران آفرینی‌های آن ارائه می‌شود. از آنجا که این پدیده ریشه‌های عمیقی در تاریخ معاصر دارد و در حال حاضر نیز وسعت زیادی را در جامعه داراست به سختی میتوان از آن به عنوان یک رفتار اجتماعی صرف نامبرد بلکه با توجه به شرایط موجود این ایده به شدت تقویت می‌شود که مسئله اعتیاد در جامعه ما یک ماهیت ساختاری یافته است. در واقع، اعتیاد خود آغازی برای ارتکاب جرائم دیگر بوده و به صورت یک علت جرم زا درمی‌آید، یکی از جرائم متداولی که نزد معتادین به فراوانی دیده می شود جرائم مالی (سرقت) میباشد، هر چند ابتدا تهیه مواد مخدر به خصوص در مراحل پیشرفته مهم‌ترین انگیزه ارتکاب چنین جرائمی است ولی به تدیج فرد در چنین مسیری قرار میگیرد و بازگشت را غیرممکن مییابد یا لااقل چنین احساس می کند.[۱۱۷]سرقت یکی از جرائم پرتعدد جامعه ما است که متاسفانه اعتیاد در وقوع آن به عنوان یک عامل مؤثر نقش دارد.[۱۱۸] اعتیاد به مواد مخدر فرد را از دیدگاه اجتماعی به پست ترین جایگاه تنزل میدهد و ابتدا معضلات ناشی از اعتیاد با فروپاشی خانواده شروع می شود و نهایتش صدمه دیدن فرد، خانواده و جامعهای است که در آن زندگی می کند. کرمانشاه به عنوان یکی از استآن‌های محروم با داشتن بالاترین میزان بیکاری امروزه به شدت با معضل اعتیاد رو به رو است.
بند پنجم: مصرف مشروبات الکلی
نمودار فراوانی برحسب مصرف مشروبات الکلی توسط پاسخگویان در مبحث قبل نشان میدهد که از مجموع ۲۰۰ نفر پاسخگو ۶۰%(۱۱۹ نفر) از آنان مشروبات الکلی مصرف نکرده اند و ۴۰% (۸۱ نفر) از آنان سابقه مصرف مشروبات الکلی داشته اند. مصرف مشروبات الکلی علاوه بر این که در ایران بر طبق قوانین کیفری جرم و قابل مجازات است، ممکن است که زمینه ارتکاب برخی از جرائم مانند سرقت باشد. امروزه ثابت شده که مصرف مشربات الکلی تأثیر زیادی بر مغز گذاشته و توانایی تجزیه و تحلیل و تصمیم گیری را مختل می کند. بررسی رابطه الکلیسم و تبهکاری از دیرباز مورد توجه بوده است، اکثر قریب به اتفاق جرم شناسان الکلیسم را عامل جرم زا شناختهاند.[۱۱۹] اگر چه بیشتر جمعیت نمودار فراوانی فوق مشربات الکلی مصرف نکرده اند، ولی۴۰% هم رقم قابل اعتنایی است. لازم به ذکر است که برای جلوگیری از مصرف مشروبات الکلی در جامعه صرف وجود قوانین و مجازات کافی نیست، بلکه باید به دنبال راهکارهای فرهنگی و اجتماعی و آموزش بود.
همچنین نمودار فراوانی برحسب تأثیر مصرف مشروبات الکلی در سارق شدن پاسخگویان نشان میدهد که از مجموع ۲۰۰ نفر پاسخگو ۹۴% (۱۸۸ نفر) از آنان منکر تأثیر مصرف مشروبات الکلی در ارتکاب سرقت توسط خود شده اند، و۶% (۱۲ نفر) از پاسخگویان تأثیر مصرف مشروبات الکلی را در سارق شدن خود تأیید کرده اند. هر چند مصرف مشروبات الکلی همواره به عنوان زمینهای برای ارتکاب جرائم دیگر مورد توجه قرار گرفته است، اما در نمودار فراوانی با توجه به این که درصد پایینی از پاسخگویان تأثیر مصرف مشروبات الکلی را در ارتکاب جرم سرقت توسط خود تأیید کرده اند، نمی توان مصرف مشروبات الکلی را به عنوان یکی از عوامل ارتکاب سرقت در این پژوهش شناخت.
بند ششم: سابقه بیماری روانی
نمودار فراوانی برحسب داشتن سابقه بیماری روانی در مبحث قبل نشان میدهد که از مجموع ۲۰۰ نفر پاسخگو ۸۷% (۱۷۳ نفر) فاقد سابقه بیماری روانی بوده و تنها ۱۳%( ۲۷ نفر) از پاسخگویان دارای سابقه بیماری روانی بوده اند. بیماریهای روانی و تأثیر آن ها در جرم و بزهکاری همواره مورد توجه جرم شناسان بوده و حتی شاخهای از جرم شناسی به نام جرم شناسی بالینی به این امر اختصاص یافته است. نتایج به دست آمده از تحقیقات جرم شناسی بالینی نشان میدهد که بیماری روانی تأثیر مستقیم بر رفتار و اخلاق فرد میگذارد. همچنین نمودار فراوانی بر حسب تأثیر بیماری روانی در سارق شدن پاسخگویان نشان میدهد که از مجموع ۲۰۰ نفر افراد پاسخگو ۹۳% (۱۸۶ نفر) منکر تأثیر بیماری روانی در سارق شدن خود شده اند و ۷% (۱۴ نفر) از پاسخگویان تأثیر بیماری روانی را در سارق شدن خود تأیید کرده اند.
بند هفتم : رابطه نامشروع
نمودار فراوانی برحسب داشتن روابط نامشروع پاسخگویان در مبحث قبل نشان میدهد که از مجموع ۲۰۰ نفر پاسخگو ۵۹% (۱۱۸ نفر) از پاسخگویان داشتن روابط نامشروع را رد کرده اند و ۴۱% (۸۲ نفر) از آنان داشتن روابط نامشروع را توسط خود تایید کرده اند. همچنین نمودار فراوانی برحسب تأثیر روابط نامشروع در سارق شدن پاسخگویان درمبحث قبل نشان میدهد که از مجموع ۲۰۰ نفر پاسخگو ۷۶% (۱۵۲ نفر) معتقد به عدم تأثیر روابط نامشروع در ارتکاب سرقت توسط خود شده اند و ۲۴% (۴۸ نفر) از پاسخگویان تأثیر روابط نامشروع را در سارق شدن خود تأیید کرده اند. داشتن روابط آزاد جنسی ممکن است سبب بسیاری از مشکلات فردی و اجتماعی گردد که از هم پاشیدگی خانواده از اولین نتایج آن است و به دنبال آن بیماری های مقاربتی و بزهکاری و سرقت هم می‌تواند به عنوان نمونه ای از این آسیبها مطرح شود. بی قیدی و بی بند و باری می تواند نتیجه فقر و عدم توانایی پرداخت هزینه های ازدواج باشد، همان‌طور که ملاحظه شد بیشتر پاسخگویان نیز مجرد بوده اند.
بند هشتم : نحوه ارتکاب سرقت
نمودار فراوانی بر حسب نحوه ارتکاب سرقت پاسخگویان نشان میدهد که از مجموع ۲۰۰ نفر پاسخگویان۴۰% (۹۴ نفر) به تنهایی مرتکب سرقت شده اند، ۳۲% (۶۴ نفر) از پاسخگویان هر طور فراهم شده چه با شریک و چه به تنهایی سرقت کرده اند، ۲۱ % (۴۲ نفر) همراه با شریک مرتکب جرم سرقت شده اند. همچنین نمودار فراوانی بر حسب نقشه کشیدن برای ارتکاب سرقت در مبحث قبل توسط پاسخگویان نشان میدهد که از مجموع ۲۰۰ نفر پاسخگو ۸۹% از آنان نقشه و طرحی خاص برای ارتکاب سرقت نداشتهاند وتنها ۱۱% (۲۲ نفر) از آنان قبل از ارتکاب سرقت برای انجام آن نقشه و طرحی خاص داشته اند. نقشه کشیدن و برنامه ریزی برای ارتکاب سرقت از این لحاظ اهمیت دارد که با توجه به آن میتوان فهمید که چند درصد از پاسخگویان از کسانی هستند که جرم سرقت را به صورت حرفهای انجام دادهاند، چرا که سارقان حرفهای برای انجام سرقت به صورت آنی عمل نمیکنند و از قبل برای آن برنامه ریزی می کنند. ملاحظه گردید که از میان پاسخگویان، تنها ۱۱% از آنان برای ارتکاب سرقت نقشه و طرح داشته اند.
