(۴۰-۴)
۴-۲-۴) نیروی جرم مجازی^[۷۶]
نیروی جرم مجازی متناسب با شتاب نسبی بین دو فاز است
(۴-۴۱)
در کل، ضریب جرم مجازی غیربعدی بستگی به شکل و غلظت ذرات دارد. برای جریان های لزجی اطراف یک کره عایق توصیه شده است.

۴-۲-۵) نیروی پراکندگی آشفته^[۷۷]
با در نظرگرفتن آشفتگی با پراکندگی حباب، آنتال و همکاران(۱۹۹۱) نیروی پراکندگی آشفته را براساس انرژی جنبشی آشفته فاز مایع و گرادیان کسرخالی فاز گاز پیشنهاد کرده اند:
(۴-۴۲)
مقدار ثابت در محدوده ۱/۰ تا ۵۰۰ است(لوپز دی برتودانو ۱۹۹۸، موراگا و همکاران ۲۰۰۳). یک مدل معروف دیگر برای نیروی پراکندگی آشفته توسط برنز و همکاران (۲۰۰۴) براساس سازگاری نیروی دراگ متوسط فاور ^[۷۸]به دست آمده است که به صورت زیر ارائه شده است:
(۴۳-۴)
در رابطه بالا، ویسکوزیته جنبشی آشفته برای فاز گاز است و عدد اشمیت آشفته فاز گاز است که برابر ۰/۹ تنظیم شده است. معمولا برابر ۱ تنظیم می شود. در سمت راست معادله، ضریب دراگ است که ضرورتا حرکات دراگ بین سطحی را توصیف می کند . بنابراین، این مدل بستگی به جزئیات مشخصات دراگ و برخوردهای نسبی دارد. برای موقعیت های خاص، مقدار مانند این مطالعه واضح نیست، مدل نیروی پراکندگی آشفته متوسط فاور توصیه شده است.
۴-۳) مدلسازی آشفته برای مدل دو سیالی
آشفتگی، که شامل نوسانات در زمینه جریان براساس زمان و فضاست، در کل در شرایط جریان واقعی وجود دارد و به صورت قابل توجهی روی مشخصات جریان تاثیر دارد. در اصل، معادلات ناویر استوکس قابلیت حل جریان های آرام و آشفته بدون کمک اطلاعات اضافی را دارد(ANSYS FLUENT-14). با این حال، آشفتگی یک فرایند پیچیده شامل سه بعد ، ناپایداری و اسکالرهای زیادی است. در بسیاری از اسکالرها، این به معنای محدوده جریان آشفته در محدوده وسیعی از طول و زمان است و در کل شامل مقیاس های طول بسیار کوچکتر از مش حجم محدود است. شبیه سازی مستقیم عددی^[۷۹](DNS) نیاز به تلاشهای رایانه ای پر هزینه ای است که دور از دسترس در آینده است. برای در نظر گرفتن تاثیرات آشفتگی بدون مش و DNS، مدلهای آشفته آماری که مشخصات متوسط را با اجزای متغیر با زمان نوسانی را نشان می دهد ، در کل برای محاسبات مهندسی عملی مطابقت داده شده اند. این روش تلاشهای محاسباتی را کاهش می دهد با این حال، ترم های نامعلوم اضافی مثل تنش های رینولدز ^[۸۰]و جریان رینولدز ^[۸۱]را معرفی می کند که باید با معادلات اضافی مقادیر معلوم برای رسیدن به بسته مدل شوند(ANSYS FLUENT-14). یکی از معادلاتی که به طور گسترده برای تنش ها وجریان رینولدز اعمال می شود، مدل ویسکوزیته گردابه است که در آن فرض می شود که تنش های رینولدز متناسب با گرادیان های ویسکوزیته متوسط است. بنابراین، جستجوی ترم های نامعلوم تنش ها و جریان رینولدز شکسته می شود تا ویسکوزیته آشفته محاسبه شود.
پدیده آشفتگی برای سالیان زیادی توجه جستجویی داشته است و بسیاری از مدلهای آشفته مثل مدلهای ، مدل ، مدل انتقال تنش برشی گسترده و غیره ارائه شده است. در جریان تک فازی، مدل استاندارد در کل به دلیل سادگی و پایداری استفاده می شود. با این حال، در جریان چندفازی، هیچ مدل استاندارد آشفتگی برای تمام شرایط جریانی مناسب نیست. براساس تحقیقات چنگ و یو(۲۰۰۷)، مدل انتقال تنش برشی^[۸۲](SST) توسعه داده شده توسط منتر(۱۹۹۴) برتر از مدل استاندارد است و در این تحقیق استفاده می شود.
مدل ترکیب پیچیده ای از مدلهای ویلوکس(ویلکوس دی.سی.۱۹۸۸) است که از و با تابع ترکیب خاص نشئت می گیرد. این امر از پیش بینی گردابه-ویسکوزیته با در نظر گرفتن انتقال تنش برشی آشفتگی اجتناب می کند و پیش بینی صحیحی از مقدار جداسازی جریان تحت گرادیان معکوس فشار می دهد. معادلات انتقال متوسط مجموعه مدل برای جریان حبابی به صورت زیر بیان می شود:
(۴۴-۴)
بیانگر هر مقداری در مدل ویلوکس و بیانگر هر ثابتی در مدل است سپس بیانگر نتایج مربوطه مدل جدید است.
زمانی که ، مدل فولکس : =۰٫۸۵، =۰٫۵، β_۱=۰٫۰۷۵،
زمانی که ، مدل : =۱٫۰، =۰٫۸۵۶، =۰٫۰۸۲۸،
و ویسکوزیته آشفته القایی برشی به شکل محاسبه می شود:
(۴۵-۴)
موفقیت مدل با بهره گرفتن از توابع ترکیب و انجام می شود که براساس فاصله تا نزدیک ترین سطح است و ویسکوزیته جنبشی جریان :
(۴۶-۴)
جزئیات بیشتر توصیف این مدلها درتحقیقات منتر(۱۹۹۴) آمده است.
به جز تاثیر آشفتگی القایی برشی فاز مایع که حتی در جریان تک فاز رخ می دهد، ساتو و همکاران(۱۹۸۱) بیان کردند که وجود فاز حباب ها در چندفازی نیز به آشفتگی در مایع کمک می کند. در این نظریه مدل ویسکوزیته آشفته القایی حباب نیز اعمال شده است. ویسکوزیته آشفته فاز مایع به صورت زیر داده می شود:
(۴-۴۷)
در مدل دو سیالی، ویسکوزیته آشفته موثر لازم است. ویسکوزیته فاز و ویسکوزیته آشفته است وبه صورت زیر نشان داده می شود :
(۴۸-۴)
۴-۴) مدل دو سیالی و جمله بسته
مدل دو سیالی به دلیل توازن منطقی آن بین صحت و هزینه محاسباتی، یکی از روشهایی است که به صورت گسترده در جریان حبابی استفاده می شود. این مدل به صورت جدا، از مجموعه معادلات مصرف برای بیان منفرد گاز یا مایع استفاده می کند. با این حال، چون هر فاز مستقل از دیگری نیست، جملات بسته نیاز به ارتباط انتقال جرم، مومنتوم و انرژی هر فاز در بین سطح دارد.
برای جریان حبابی همدما بدون انتقال جرم و حرارت، معادلات مصرف دو بعدی و سه بعدی می تواند به معادلات مصرف مومنتوم و جرم کاهش یابد. با نشان دادن مایع به صورت و فاز گاز به عنوان فاز پراکنده به صورت ، این معادلات به صورت زیر نوشته می شود:
(۴۹-۴)
در رابطه بالا، و نیروی بین سطحی و ویسکوزیته موثر آشفته هستند. توزیع اندازه حباب که با حل می شود، اطلاعات مهم برای فرایند شبیه سازی جریان حبابی است هرچند مستقیما نیاز به معادلات مدل دو سیالی ندارد. این یک پارامتر کلیدی نه تنها برای محاسبه نیروی بین سطحی و ویسکوزیته موثر آشفته بلکه برای ارزیابی بازده فرایند های صنعتی است. بنابراین، صحت حل ، مدل نیروی بین سطحی و مدل آشفته در مدل دو سیالی پارامترهای کلیدی برای شبیه سازی جریان حبابی است.
فصل پنجم
بررسی عددی تاثیر نیروهای بین سطحی روی جریان حبابی
فصل ۵ بررسی عددی تاثیر نیروهای بین سطحی روی جریان حبابی
قابلیت های پیش بینی دو مدل ضریب دراگ در این فصل با ارزیابی داده های تجربی جریان حبابی هم دمای عمودی هوا- آب که توسط هیبیکی و همکاران (۲۰۰۱) ارائه شده است، برآورد شده است. بعد از آن در ترکیب با مدل (چنگ و همکاران ۲۰۰۷) فرمولاسیون تجربی دراگ ارائه شده توسط سیمونت و همکاران(۲۰۰۷) در مدل دو سیالی برای پیش بینی توزیع محلی حباب اجرا شده و با مدل ضریب دراگ معمولی ارائه شده توسط ایشی و زوبر(۱۹۷۹ ) مقایسه شده است. تاکید خاص روی بررسی رژیم انتقالی حبابی به گلوله ای (شرایط جریان سرپوش حبابی) است که در آن تبدیل های قابل توجه حباب ها مشاهده شده است. در مقایسه با مدل ایشی و زوبر(۱۹۷۹)، فرمولاسیون سیمونت و همکاران (۱۹۷۹) کسرخالی را در نظر گرفته و عملکرد بهتر منطقی در پیش بینی سرعت گاز فراهم می کند. در این فصل، اصول دو فرمولاسیون ضریب دراگ اول معرفی شده است و سپس جزئیات عددی و تجربی توضیح داده شده است. بعد از مقایسه کسرخالی متوسط زمانی، غلظت بین سطحی و سرعت های گاز بین دو مدل و نتایج تجربی ، نتیجه گیری و جهت تحقیقات آینده توصیه شده است.
۵-۱) مقدمه
مدل دو سیالی محدوده گسترده ای از کاربردها دارند و احتمالا می تواند فرمولاسیون میکروسکوپیک صحیح و جزئی برای پیش بینی سیستم های جریان گاز- مایع در نظر بگیرد. در این مدل دو فاز به طور جدا ردیابی شده و به صورت منفرد در دو مجموعه معادلات انتقال بررسی شده است. هدف از این، بیان مشخصات هر فاز است. با این حال، جنبه مهم و دشوار مدل دو سیالی ، توصیف اقدامات بین سطحی با توجه به تبادل جرم، مومنتوم و انرژی بین دو فاز است. اینها معادلات کمکی نامیده می شوند که نرخ تبادل بین سطحی و درجه غیرتعادلی در جرم، مومنتوم و انرژی حرارتی را تعیین می کند. بنابراین، چنین پارامترهایی جنبه های پایه ای و بحرانی هستند که مورد توجه تحقیقاتی در نظر گرفته شده است.
شکل ۱-۵٫ خط جریانی سرعت مایع اطراف حباب منفرد و تعداد حباب ها
بدون انتقال جرم و حرارت در سیستم جریان حبابی همدما، پیچیدگی اقدامات بین سطحی بین دو فاز کاهش می یابد تا فقط ترم تبادل مومنتوم در نظر گرفته شود. در کل، انتقال های زیاد بین سطحی وجود دارد که در معادله مومنتوم مصرفی وجود دارد، با این حال، نیروی کشش بین سطحی که ناشی از برش است و کشش جریان سیال را تشکیل می دهد، می تواند به عنوان مهمترین و بحرانی ترین مورد در نظرگرفته شود چون پارامتر پایه ای پیش بینی شده سرعت نسبی توسط فرمولاسیون های نیروی کشش بین سطحی می تواند احتمال عملکرد بهتر دیگر پارامترها و در نتیجه پیش بینی های بهتر کل سیستم را نشان دهد. در اینجا، برخی تحقیقات نیرو محرکه دسته بندی شده را به صورت نیروی دراگ و غیردراگ طبقه بندی می کند. در مقایسه با ضریب دراگ ذرات جامد، سناریوی حباب ها پیچیده تر هستند. همانطور که توسط برتولا و همکاران(۲۰۰۴) گزارش شده است، ضریب کشش ذرات جامد فقط با شرایط جریانی اطراف تعیین می شود. و به آسانی می تواند به صورت تابع اولیه از آشفتگی فاز پیوسته و عدد رینولدز ذره توصیف می شود. با این حال، مشخصات حباب شامل سکون بالا در فاز مایع به جای فاز پراکنده به دلیل تفاوت چگالی، احتمال لغزش روی سطح حباب ها است(که درجه خلوص فاز پیوسته بالای استاندارد بحرانی خاص است) و تمایل به تغییر شکل حباب، پیوستگی و شکستگی دارد (مگنادت و ایمیس ۲۰۰۰).
برخورد متقابل بین حباب ها، عامل موثر قابل توجه است و باید در فرمولاسیون نیروی دراگ در نظر گرفته شود(بهزادی و همکاران ۲۰۰۴؛ برتولا و همکاران ۲۰۰۴ و سیمونت و همکاران ۲۰۰۷). شکل ۱-۵ بیانگر تفاوت های توزیع فشار روی حباب آبی بین مواردی است که مایع حباب منفرد را فشار داده و گروه حباب ها فشرده می شود.تفاوت فشار بین جلو و پشت شی ء تحقیقاتی معمولا به عنوان عامل محرکه نیروی دراگ در نظر گرفته میشود. همانطور که در شکل ۱-۵ دیده می شود، تفاوت فشار حباب آبی مشاهده شده به صورت قابل توجهی با شرایط جریانی ورودی مختلف، تغییر می کند و شرایط جریانی ورودی تحت تاثیر توزیع حباب هاست. در شکل ۱-۵(b)، بعد از رد کردن دو حباب دیگر، مایع به دلیل باریک شدن مساحت سطح مقطع شتاب می گیرد و بنابراین، جلوی حباب آبی مشاهده شده با سرعت زیادی در مقایسه با سناریوی رد حباب منفرد در شکل ۱-۵ (a) به فاز مایع برخورد می کند. سرعت زیاد، انرژی زیادی را حمل می کند که به فشار بالا در نقطه سکون حباب منتقل می شود که منجر به کاهش قابل توجه کشش تحت ملاحظات کلی فشار مشابه در ناحیه حباب می شود. با این حال، نیروی دراگ در شکل ۱-۵© به صورت قابل مقایسه ای کمتر از مورد حباب منفرد در شکل ۱-۵(a) است چون حباب مشاهده شده در جلوی حباب است(لی و همکاران ۲۰۰۹).
در طول سالیان، تحقیقات زیادی روی محاسبه نیروی کشش برای حباب تحت سناریوی حباب بسته در فاز مایع (کسر خالی بالا) متمرکز شده و مدلهای متعددی ارائه شده اند. در مدل گسترده ایشی و زوبر(۱۹۷۹) رفتارهای جریان حبابی به دو رژیم جریانی مختلف براساس شکل حباب دسته بندی میشود و در نتیجه فرمولاسیون ضریب کشش ویسکوزیته برای هر رژیم جریانی توسعه داده شده است. علاوه بر این، روش دیگر جستجوی مناسب ضریب کشش چندفازی در تحقیقات گزارش شده است(راشی و ایسا ۲۰۰۰، بهزادی و همکاران ۲۰۰۴ و سیمونت و همکاران ۲۰۰۷). در چنین روشی، نسبت ضریب کشش در مقدار عنصر پراکنده منفرد آن می تواند براساس تابعی از کسرفاز یعنی بیان شود که درآن ضریب کشش یک حباب منزوی در یک محیط بی نهایت است. بعد از آن، سیمونت و همکاران(۲۰۰۷) داده های تجربی زیادی جمع آوری کرده و یک ضریب کشش تجربی توسعه داده اند. توجه ویژه روی پیش بینی مشخصات جریان از انتقال رژیم حبابی به گلوله ای است که در آن حباب ها منحرف شده و به هم فشرده می شوند. چنین مشخصات منحصر به فردی متفاوت از رژیم جریانی حبابی است که در آن حباب های عمومی کروی احتمال حرکت آزاد دارند(هیبیکی و همکاران ۲۰۰۱ و چانگ و همکاران ۲۰۰۷).
هدف از این کار، ارزیابی عملکرد پیش بینی مدل ضریب کشش تجربی است که توسط سیمونت و همکاران(۲۰۰۷) توسعه داده شده است. نتایج عددی با پیش بینی عددی مدل ضریب کشش معمول ایشی و زوبر(۱۹۷۹) مقایسه شده و اندازه گیری های تجربی جریان حبابی همدمای گاز - مایع در لوله عمودی توسط هیبلی و همکاران(۲۰۰۱) انجام شده است. برای پیش بینی تغییرات دینامیک ساختار بین سطحی، مدل موازنه جمعیتی ، عدد چگالی متوسط حباب(ABND) (چنگ و همکاران ۲۰۰۷) اعمال شده و تاکید خاص روی بررسی انتقال رژیم حبابی به گلوله ای است.
۵-۲) مدل ریاضی

۱- صداقت پاسخ دهندگان به پرسشنامه‌ها و دخالت تعصب شخصی در پاسخ به پرسشنامه‌ها.
۲- عدم کنترل متغیرهای دیگر به جز متغیرهای تحت کنترل که احتمالاً نقش واسطهای در ویژگیهای مورد پژوهش دارند.
۳- عدم وجود منابع پژوهشی داخلی کافی جهت مقایسه نتایج با گستره پژوهش های قبلی
۴- عدم شناخت و آگاهی نسبت به آزمونهای روانشناختی سبب شد برخی از مدیران در اجرای آزمونها مقاومت نشان داده و از قبول همکاری و اجرای آزمون خوداری کنند.
ب) محدودیت‌های تحت کنترل محقق
۱- یکی از محدودیتهای پژوهش حاضر محدود بودن آزمودنی ها به دانشآموزان شهرستان شیراز است در تعمیم نتایج پژوهش به نوجوانان سایر مناطق و گروه های دیگر باید جانب احتیاط رعایت گردد.
۲- محدودیت دامنه سنی آزمودنی ها یکی دیگر از محدودیت های پژوهش حاضر بود با توجه به اینکه در اکثر ادبیات تحقیقی شروع اختلال اضطراب اجتماعی را از سن ۸ سالگی گزارش کرده اند. لذا با توجه به ویژگی های رشد عاطفی اجتماعی؛ تعمیم پذیری نتایج به هر دوره سنی نوجوانی امکان پذیر نمی باشد.
پیشنهادهای پژوهشی
بر اساس مطالعه حاضر به پژوهشگران علاقمند در حیطه‌های مشابه پیشنهاد می‌گردد:
۱- بررسی های مشابه در جمعیت های بالینی انجام گیرد.
۲- در تحقیقات آتی نمونه مورد مطالعه از دوره آغاز تا پایان نوجوانی را شامل گردد و تحلیل های جداگانه ای روی آزمودنی های نیمه اول ، دوم ، و نیمه پایانی دوره نوجوانی انجام گیرد تا تعمیم پذیری نتایج و اقدامات پیشگیرانه احتمالی به هر دوره سنی امکان پذیرتر و معتبرتر گردد.
۳- با توجه به اینکه مدارس شاید یکی از بهترین اجتماعاتی باشد که بتوان در آن برنامه های پیشگیری مقابلهای اجرا نمود و ارائه آموزش خودکارآمدی از بهترین شیوه های پیشگیری، کاهش و تعدیل اضطراب و فشار روانی می باشد که منجر به پیشگیری از پیامدهای اضطراب اجتماعی می‌گردد. لذا پیشنهاد می گردد برنامه روش های مقابله ای با اضطراب و آموزش مهارتهای خودکارآمدی در سیاست های آموزش رسمی و غیر رسمی وزارتخانه های متولی تعلیم و تربیت آموزش به قشر جوان و نوجوان پیش بینی گردد.
پیشنهادهای نظری پژوهش
امروزه یکی از مهمترین مسائل و مشکلات اجتماعی در جوامع کنونی ناهنجاریهای رفتاری و روانی است. تردیدی نیست که مسئله بهداشت روانی، پیشگیری و شناسایی خصوصیات روانشناختی ناهنجاریهای رفتاری، روز به روز اهمیت بیشتری در جهان کنونی پیدا می کند. لذا یافته های این پژوهش از لحاظ نظری و عملی قابل تأمل میباشد. در حیطه نظری با توجه به اینکه خودکارآمدی پایین سهم قابل توجه ای در ایجاد و تداوم اختلال اضطراب اجتماعی دارد اینکه چگونه چنین قضاوتها و انتظاراتی در نوجوانان شکل گرفته است تلویحات مهمی برای دست اندرکاران تعلیم و تربیت و خدمات بهداشت روانی و خانواده ها دارد همچنین اهمیت مهارت‌های اجتماعی به عنوان مهم‌ترین عامل اجتماعی شدن و سازگاری اجتماعی را هیچگاه نمی‌توان از نظر دور داشت و بی‌شک توجه به هوش اجتماعی، رشد اجتماعی و تربیت اجتماعی در کنار دیگر ابعاد رشد و حیطه‌های تعلیم و تربیت، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. در چشم‌انداز کنونی، در حوزه آموزش مهارت‌های خودکارآمدی، رویدادهای فراوانی رخ داده، پژوهش‌های بی‌شماری صورت گرفته، روش‌های آموزشی و درمانی جدیدی مطرح گردیده و افق‌های روشن‌تری آشکار شده است. تمامی این حرکت‌ها و شناخت‌های روز افزون به انسان کمک می‌کند تا به کمیت و کیفیت زندگی اجتماعی خود و دیگران غنای بیشتری ببخشد و بخصوص، به نوجوانان با نیازهای ویژه و سازگاری اجتماعی آنان نگاه انسان دوستانه‌تر و پویاتری داشته باشد (متسون و اولندیک، ۱۹۸۸، ترجمه به‌پژوه، ۱۳۸۴). دانش‌آموزی که خودکارآمدی لازم را کسب کرده است، دانش‌آموزی است که می‌تواند به خوبی با محیطش سازش کند و یا این‌که می‌تواند از طریق برقرار کردن ارتباط با دیگران از موقعیت‌های تعارض‌آمیز کلامی و فیزیکی اجتناب کند. این گونه دانش‌آموزان، رفتارهایی از خود نشان می‌دهند که منجر به پیامدهای مثبت روانی-اجتماعی، نظیر پذیرش توسط همسالان و رابطه موثر با دیگران می‌شود. از سوی دیگر، کسانی که مهارت‌های خودکارآمدی لازم را کسب نکرده‌اند، اغلب به اختلال‌های رفتاری مبتلا می‌شوند، از طرف همسالان پذیرفته نمی‌شوند، در میان همسالان و بزرگسالان محبوب نیستند و با معلم و یا سایر افراد حرفه‌ای به‌خوبی کنار نمی‌آیند.

در این میان برای مسئولان پرورشی و آموزشی کشور، شناخت توانایی ها، نیازها، سازگاری ها و ویژگی های روانشناختی و رفتاری نوجوانان از اهمیت ویژه ای برخوردار است، این شناخت نه تنها باعث درک عمیق تر نوجوانان می شود، بلکه زمینه هایی را فراهم می آورد تا در طرح و برنامه ریزی ها و به کاربردن امکانات پرورشی و آموزشی، ویژگی ها و تفاوتهای آنان مورد توجه قرار گیرد و رفتارهای بهنجار از رفتارهای نابهنجار تشخیص داده می شود و در نتیجه انتظاراتی مطابق و متناسب با سن، ویژگیها و خصوصیات روانشناختی در نظر گرفته شود.
با توجه به جوان بودن کشور ما و همچنین با توجه به خصوصیات شخصیتی نوجوانان در این برهه از مراحل رشد، مراقبت های مربوط به بهداشت روانی و تعلیم و تربیت نوجوانان در خانه و مدرسه از اهمیت خاصی برخوردار خواهد بود و نتایجی که از چنین پژوهش هایی بدست می آید بسیار ارزشمند و حیات بخش خواهد بود. به عبارت دیگر آبادانی و ترقی اجتماعی و پیشرفت فرهنگی کشور، منوط به رشد یافتگی رفتاری، فکری و اجتماعی نوجوانان صورت می گیرد، راه شکوفایی ظرفیت ها و استعدادهای افراد هموار می شود، آنگاه بتدریج شاهد تحولات در بهبود زندگی و کسب سعادت و تحقق کرامت و ارزش والای او خواهیم بود. چراکه شخصیت سالم و رشد یافته در جریان تربیت صحیح و پرورش عواطف و افکار و رفتار سالم شکل می گیرد.
به همین منظور از طریق اموزش می توان با اضطراب اجتماعی مقابله کرد و به پرورش و تقویت مهارتهای اجتماعی دانش اموزان همت گماشت. زیرا توفیق در عملکرد اجتماعی و تحصیلی مستلزم برخورداری از اعتماد به نفس و مهارتهای اجتماعی است. این ویژگیها به کودکان و نوجوانان فرصت می دهند تا در عرصه های گوناگون آموزشگاهی، مانند فعالیتهای گروهی، تعامل با دانش آموزان و انجام تکالیف، به طور فعال و سازنده عمل کنند و به طور کلی در حل مسائل کوشا باشند.
پیشنهادهای کاربردی پژوهش

1. 1. برگزاری کارگاههای آموزشی به منظور آموزش شیوه های تقوبت باورهای خودکارآمدی دانش‌آموزان

۲- برگزاری دوره های آموزشی وجلسات بحث و گفتگو جهت اولیاء و مربیان
۳- تقویت روابط درست بین نوجوانان و همسالانشان از طریق ایجاد جلسات بحث و گفتگو در مدارس

1. 1. با توجه به این که رابطه بین اضطراب اجتماعی با خودکارآمدی تحصیلی معنادار شد پیشنهاد می‌شود مسئولان مدارس با اجرای پرسشنامه هایی در آغاز سال تحصیلی نسبت به شناخت دانش‌آموزانی که از اضطراب اجتماعی بالایی برخوردارند اقدام کنند و این دانش آموزان را به مشاوران مدارس ارجاع دهند تا عواملی که موجب افزایش اضطراب آنان میگردد شناسایی و نسبت به رفع آن اقدام شود.

منابع فارسی
آزاد حسین (۱۳۷۸). سلامت روان ازدیدگاه الیس. فصلنامه اصول بهداشت روانی،شماره چهارم.
احدی، ح؛ جمهری، ف.، ۱۳۷۸، روانشناسی رشد (نوجوانی، جوانی، میانسالی، پیری) تهران، پردیس.
استوار، صغری؛ خیر، محمد؛ لطیفیان، مرتضی.(۱۳۸۵). بررسی سوگیری حافظه در نوجوانان با اختلال اضطراب اجتماعی. مجله روانشناسی، چاپ ۱۰، شماره ۳، صص ۳۶۴-۳۴۹ .
استوار، صغری؛ رضویه، اصغر.(۱۳۸۲). بررسی ویژگی های روا نسنجی مقیاس اضطراب اجتماعی برای نوجوانان، جهت استفاده در ایران. ارائه شده در پنجمین همایش بهداشت روانی کودکان و نوجوانان، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی زنجان.
استوار، ص.؛ خیر، م.، (۱۳۸۶). ارتباط میان اضطراب اجتماعی و سوگیری شناختی در نوجوانان، مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال سیزدهم ، شماره ۳ ، ۲۶۳-۲۵۶٫
اعرابیان، ا؛ خداپناهی، محمدکریم؛ حیدری، محممود؛ صدقپور، بهرام.(۱۳۸۳). بررسی رابطه -باورهای خودکارآمدی بر سلامت روانی و موفقیت تحصیلی دانشجویان. مجله روانشناسی، دوره۸،شماره ۳۲، صص ۳۷۱-۳۶۰.
امالی، ش .( ۱۳۷۳ ). مقایسه جرأت آموزی توأم با بازسازی شناختی در کاهش اضطراب اجتماعی. مجله اندیشه و رفتار، سال اول، شماره ی چهارم.
بختیارپور، سعید؛ حیدری، علیرضا؛ علی پور خدادای، شهلا.(۱۳۹۰). ارتباط میان سوگیری توجه و خودکارآمدی عمومی با اضطراب اجتماعی در دانشجویان زن. فصلنامه علمی و پژوهشی زن و فرهنگ. سال ۳، شماره ۱۰، صص ۸۵-۷۱٫
خیر، محمد؛ استوار ، ص.؛ لطیفیان، م.؛ تقوی، س.ر.؛ سامانی، س.، اثر واسطه گی توجه متمرکز برخود و خود کارآمدی اجتماعی بر ارتباط میان اضطراب اجتماعی و سوگیری های داوری ، مجله روانپزشکی و روانشناسی ایران ، بهار ۱۳۸۷، چهاردهم، شماره یک ، صفحه ۲۴٫
دادستان، پ؛ اناری، آ، صالح صدق پور، ب، فصلنامه روانشناسان ایرانی، زمستان ۱۳۸۶، سال چهارم شماره ۱۴، ۱۲۳ – ۱۱۵٫
سادوک، ب.، سادوک، و.، ۱۳۸۶،خلاصه روانپزشکی علوم رفتاری روانپزشکی، ن. پورافکاری، تهران، شهرآب.
شولتز، س.؛ شولتز، د. ، ۱۳۸۵ ، روانشناسی شخصیت ، ی. سید محمدی ، نشر ویرایش .
پروچسکا، جیمز او، و نورکراس، جان س.(۱۳۸۵). نظریه های روا ندرمانی . ترجمه یحیی –سیدمحمدی، تهران، انشارات رشد.
حسینچاری، مسعود؛ خیر، محمد.(۱۳۸۲). بررسی جو روانی- اجتماعی کلاس به عنوان یکی از مؤلفه های فرهنگ مدرسه. مجله علوم تربیتی و روا نشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، شماره ۳و۴ ، صص۴۲-۲۵.

نمودار(۴-۳) بررسی نرخ ترک تحصیل بر حسب جنسیت و پایه تحصیلی طی سال های ۸۹-۸۸ مقطع ابتدایی استان ایلام
جدول(۴-۴) و نمودار شماره( ۴-۳) به بررسی نرخ ترک تحصیل مقطع ابتدایی استان ایلام طی سال‌های ۸۹-۸۴ در پایه اول تا پنجم پسران و دختران به تفکیک می پردازد. در پایه اول نرخ ترک تحصیل پسران در سال مبدأ(۸۵-۸۴)، ۳٫۰۱ درصد و در سال پایانی(۸۹-۸۸)، ۱٫۴۱ درصد می باشد که به میزان ۱٫۶ درصد روند رو به کاهشی را نشان می دهد. بیشترین نرخ ترک تحصیل در پایه اول پسران مربوط به سال تحصیلی( ۸۶-۸۵) به میزان ۳٫۰۲ درصد بوده و کمترین آن درسال تحصیلی( ۸۹-۸۸) به میزان ۱٫۴۱ درصد می‌باشد و در مجموع پایه اول پسران در طول سال های مورد بررسی، دارای نرخ ترک تحصیل رو به کاهشی بوده است.
در پایه اول دختران، در سال ۸۵-۸۴، نرخ ترک تحصیل برابر با ۲٫۸۵ درصد، و همچنین بیشترین نرخ ترک تحصیل در کل دوره است. در سال پایانی برنامه(۸۹-۸۸)، این نرخ برابر با ۱٫۲۳ درصد می باشد یعنی ۱٫۶۲ درصد کاهش داشته و این سال نیز کمترین نرخ ترک تحصیل را در کل دوره داشته داشته است..
بررسی نرخ ترک تحصیل پایه اول در طول دوره برای هر دو جنس روند نزولی را نشان می دهد امااز مشاهده ی میانگین ترک تحصیل پایه اول پسران و دختران در کل دوره می توان دریافت که این شاخص برای پسران ۲٫۴۸ درصد و برای دختران۲٫۱۰ درصد می باشد که رقمی حدود ۰٫۳۸ درصد نرخ ترک تحصیل پسران پایه اول از نرخ ترک تحصیل دختران پایه اول بیشتر است.

در پایه دوم، نرخ ترک تحصیل پسران درسال ابتدای برنامه ۲٫۱۳ درصد بوده ودر سال پایانی برنامه به ۰٫۵۰ درصد رسیده است که حدود ۱٫۶۳ درصد کاهش داشته است. بیشترین نرخ ترک تحصیل در سال ابتدای برنامه و کمترین میزان این نرخ نیز مربوط به سال آخر برنامه می باشد. درکل مقدار این نرخ در بین پسران کاهش را نشان می دهد.
در پایه دوم دختران نرخ ترک تحصیل در ابتدا و انتهای برنامه به ترتیب ۱٫۰۱ درصد و ۰٫۴۵ درصد بوده که به مقدار ۰٫۵۶ درصد کاهش داشته است. بیشترین مقدار نرخ ترک تحصیل به میزان ۱٫۲۸ درصد در سال تحصیلی(۸۶-۸۵) بوده و کمترین آن در سال تحصیلی( ۸۹-۸۸) به میزان ۰٫۴۵ درصد می باشد.
نرخ ترک تحصیل در طول دوره برای هر دوجنس در پایه دوم روندی نزولی است اما بررسی میانگین نرخ ترک تحصیل در بین دوجنس در این پایه در طول دوره حاکی از آن است که این نرخ برای پسران ۱٫۱۴ درصد و برای دختران ۰٫۹۳ درصد بوده و۰٫۲۱ نرخ ترک تحصیل پسران بیش از دختران است. که حتی می توان به جهت ناچیز بودن از آن چشم پوشی کرده و تقریباً این نرخ را در بین دو جنس در پایه مذکور برابر دانست.
در پایه سوم پسران، نرخ ترک تحصیل در ابتدای دوره ۱٫۷۰ درصد و نیز به عنوان بیشترین نرخ است ودر سال پایانی دوره به ۰٫۶۹ درصد به عنوان کمترین نرخ کاهش یافته است اختلاف این دونرخ ۱٫۰۱ درصدکاهش را نشان می دهد.
بررسی نرخ ترک تحصیل در دختران پایه سوم نشان می دهد که این نرخ در ابتدای سال آغازین برنامه(۸۵-۸۴)، ۱٫۶۹ درصد بوده و در سال پایانی آن (۸۹-۸۸) ۰٫۶۰ درصد می باشـد. و مقدار ۱٫۰۹ درصد کاهش
نشان می دهد. بالاترین و پایین ترین نرخ ترک تحصیل نیز به همین منوال است.
با مشاهده ی میانگین دوجنس پایه سوم در طول برنامه ملی، ۱٫۱۰ درصد برای پسران و ۱٫۰۲ درصد برای دختران در می یابیم که نرخ ترک تحصیل دختران به میزان ناچیزی در حدود ۰٫۰۸درصد کاهش داشته و بدین ترتیب در این دوره نرخ ترک تحصیل دختران از پسران کمتر است. وحتی می توان آن را ناچیز دانست و نرخ مذکور را برای هر دو جنس برابر فرض نمود.
در پایه چهارم پسران نیز نرخ ترک تحصیل در سال آغازین برنامه ملی۱٫۷۰ درصد و در سال پایانی آن ۰٫۵۱ درصد می باشد. که به مقدار ۱٫۱۹درصد رشد را نشان می دهد. همچنین بالاترین میزان نرخ ترک تحصیل مربوط به همان سال تحصیلی آغازین دوره و پایین ترین آن نیز مربوط به سال تحصیلی پایانی دوره می‌باشد.
این نرخ برای دختران پایه چهارم هم در سال تحصیلی(۸۵-۸۴) ۱٫۶۹ درصد و برای سال تحصیلی(۸۹-۸۸) ۱٫۰۷ درصد است که مقدار ۰٫۶۲ درصد کاهش داشته است. بالاترین نرخ ترک تحصیل در سال تحصیلی(۸۷-۸۶) به مقدار ۱٫۹۸ درصد و پایین ترین آن با ۱٫۰۷ درصد مربوط به سال تحصیلی( ۸۹-۸۸) می باشد. میانگین نرخ ترک تحصیل پایه چهارم پسران با میزان ۰٫۹۰ درصد و برای دختران با ۱٫۷۴ درصد در طول دوره حاکی ازبالاتر بودن نرخ ترک تحصیل دختران نسبت به پسران پایه چهارم با اختلاف ۰٫۸۴ درصد می باشد.
در پایه پنجم پسران نرخ ترک تحصیل در سال تحصیلی(۸۵-۸۴) ۲٫۴۴ درصد بوده و در سال تحصیلی(۸۹-۸۸) به ۰٫۹۸ درصد رسیده است که به مقدار ۱٫۴۶ درصد کاهش داشته است. بالاترین و پایین ترین نرخ ترک تحصیل در این پایه در بین پسران به ترتیب همان مقادیر سال های آغازین و پایانی برنامه می‌باشند.
در بین دختران پایه پنجم این نرخ از۰٫۷۴ درصد در سال ابتدای برنامه به ۰٫۱۸ درصد در سال پایانی برنامه رسیده است و این نشان می دهد که نرخ ترک تحصیل در دختران پایه پنجم به میزان ناچیز ۰٫۵۶ درصد رسیده است.
در بررسی میانگین دختران و پسران پایه پنجم، دختران با میانگین ۰٫۹۴ درصد به میزان ۰٫۳۸ درصد نسبت به پسران با میانگین ۱٫۳۲ درصد در طول دوره کاهش نرخ ترک تحصیل داشته اند.
میانگین نرخ ترک تحصیل دختران و پسران در پایه اول در طول دوره مورد بررسی، در سال ابتدا یعنی(۸۵-۸۴)، رقمی برابر با ۲٫۹۳ درصد ودر سال پایانی رقم آن ۱٫۳۲ درصد می باشد که رقمی برابر ۱٫۶۱ درصد کاهش داشته است. بیشترین رقم میانگین نرخ ترک تحصیل هردو جنس در پایه اول در کل دوره مربوط به سال تحصیلی(۸۵-۸۴) با ۲٫۹۳ درصد و کمترین آن مربوط به سال تحصیلی(۸۹-۸۸) با ۱٫۳۲ درصد می باشدو در کل دوره سال های مورد بررسی(۸۹-۸۴)، میانگین ترک تحصیل پایه اول دختر ان و پسران تقریباً رو به کاهش داشته است.
میانگین نرخ ترک تحصیل هر دو جنس در پایه دوم در طول دوره ی مورد بررسی در سال تحصیلی(۸۵-۸۴) ۱٫۵۹ درصد و در سال تحصیلی(۸۹-۸۸)، ۰٫۴۷درصد است که رقمی برابر با ۱٫۱۲ درصدکاهش نشان می دهد.و به ترتیب بالاترین و پایین ترین نرخ ترک تحصیل در کل دوره نیز می باشند. نرخ ترک تحصیل پایه دوم دختر ان و پسران تقریباً در کل دوره رو به کاهش بوده است.
میانگین نرخ ترک تحصیل دختران و پسران در پایه سوم در طول دوره ی مورد بررسی، در سال تحصیلی(۸۵-۸۴) برابر با۱٫۷۰ درصد ودر سال تحصیلی(۸۹-۸۸) برابر با ۰٫۶۵ درصد می باشد که رقمی برابر با ۱٫۰۵ درصد کاهش داشته است بالاترین و پایین ترین میانگین نرخ ترک تحصیل مربوط به سال تحصیلی اول و آخر دوره می باشد. درکل این نرخ برای هردو جنس در طول دوره کاهش داشته است.
میانگین نرخ ترک تحصیل دختران و پسران پایه چهارم در طول دوره ی مورد بررسی، در سال ابتدا(۸۵-۸۴) برابر با ۱٫۶۹ درصد ودر سال پایانی(۸۹-۸۸) برابر با ۰٫۷۸ درصد بوده است. که رقمی برابر با ۰٫۹۱ درصد کاهش دارد. بیشترین و کمترین نرخ ترک تحصیل برای این پایه باز همان سال های آغازین و پایانی برنامه می باشد. در مجموع در این پایه نرخ ترک تحصیل برای هر دو جنس روندی کاهشی داشته است.
میانگین نرخ ترک تحصیل دختران و پسران در پایه پنجم در طول دوره مورد بررسی، در سال ابتدا یعنی(۸۵-۸۴)، رقمی برابر با ۱٫۶۳ درصد ودر سال پایانی رقم آن ۰٫۶۰ درصد می باشد که رقمی برابر ۱٫۰۳درصد کاهش داشته است. بیشترین و کمترین رقم میانگین نرخ ترک تحصیل هردو جنس در پایه پنجم در کل دوره مربوط به سال های تحصیلی اول و آخر دوره می باشدو در کل دوره سال های مورد بررسی، میانگین ترک تحصیل پایه پنجم دختر ان و پسران تقریباً کاهش داشته است.
طبق میانگین نرخ ترک تحصیل به دست آمده از پنج پایه اول تا پنجم در طول دوره نوساناتی دیده می‌شود. بیشترین نرخ ترک تحصیل مربوط به سال تحصیلی آغاز برنامه ۸۵-۸۴، برابر با ۱٫۹۰ درصد و کمترین آن مربوط به سال تحصیلی پایانی دوره (۸۹-۸۸) برابر با ۰٫۷۶ درصد می باشد. میانگین نرخ ترک تحصیل در طول دوره رقمی برابر ۱٫۱۴ درصد کاهش نشان می دهد. نرخ ترک تحصیل تمام پایه ها اعم از دختر و پسر در کل دوره برابر با ۱٫۳۶ درصد است.در دختران۱٫۳۴ درصد ودر پسران ۱٫۳۹ درصد است که اختلاف ۰٫۰۵ درصدی قابل چشم پوشی است لذا دختر و پسر در این نرخ یکسان عمل کرده اند. لازم به ذکر است که در برنامه ملی« آموزش برای همه» استان ایلام برای نرخ ترک تحصیل در هیچ یک از پایه‌های تحصیلی و سال های اجرای دوره هدفی در نظر گرفته نشده است.
پرسش پژوهشی شماره۲:
نرخ شاخص‌های نرخ ماندگاری، درصد فارغ التحصیلی پایه پنجم، میانگین طول دوره تحصیل، نسبت اتلاف، و ضریب کارایی مقطع ابتدایی آموزش و پرورش استان ایلام در مقایسه با میزان های پیش بینی شده این شاخص ها در برنامه آموزش برای همه استان طی سال های ۸۴ تا۸۹ چگونه است؟
داده های این سؤال در جداول( ۴-۵) تا(۴-۱۰) و نمودارهای شماره(۴-۵) تا(۴-۹) آمده است.
جدول شماره (۴-۴)
نرخ ماندگاری، درصد فارغ التحصیلی پایه پنجم، میانگین مدت تحصیل فارغ التحصیلان، نسبت اتلاف و ضریب کارایی مقطع ابتدایی استان ایلام

سال
شاخص

۸۵-۸۴

۸۶-۸۵

۸۷-۸۶

۸۸-۸۷

۸۹-۸۸

میانگین دوره

هدف برنامه

نرخ ماندگاری

حمل و نقل خوراک، تولیدات و پرسنل

-A

-A

۴

مدیریت و جمع­آوری پسماند

C

B

۵

برداشت آب زیرزمینی

-D

-C

۶

استخدام کارکنان

C

C

۷

خدمات رفاهی

B

C

۸

راه ­اندازی دود­کش­ها و مشعل

-D

-B

همانطور که در جداول ۴-۱۴ و ۴-۱۵ مشاهده می­ شود حدودا در ۵۰% از موارد مانند گزینه­ های ۱، ۵، ۶، ۷، ۱۰، ۱۲ و ۱۴ در فاز ساختمانی و نیز گزینه­ های ۲، ۳ و ۶ در فاز بهره ­برداری نتایج به دست آمده از هر دو روش یکسان بوده و در سایر گزینه­ ها نیز نتایج به دست آمده از دو روش مورد مطالعه نزدیک به یکدیگر می­باشد. قابل ذکر است که دلیل متفاوت بودن نتایج در برخی از گزینه­ ها را می­توان در موارد زیر عنوان کرد:

• در روش پاستاکیا ماتریس ارائه شده در اکثر موارد توسط یک تصمیم­گیرنده تکمیل شده و گاها می­توان نوعی جهت­گیری مثبت و یا منفی را در آن مشاهده کرد.

• اساس حصول نتایج در دو روش مورد مطالعه با یکدیگر متفاوت بوده؛ به صورتی در روش پاستاکیا نتیجه نهایی تنها به واسطه اعمال تعدادی از روابط ریاضی اصلی ساده بر روی نظرات کارشناسان بوده و چندان عمیق به نظر نمی­رسد.

• در روش پرومته اهمیت گزینه­ ها نسبت به یکدیگر مورد رتبه ­بندی قرار گرفته­اند. این در حالی است که نتایج حاصل از پاستاکیا کلی است و این امر گاها می ­تواند تفاوت­هایی را در دو روش مورد بررسی به وجود آورد.

با این حال به دلیل اینکه در نتایج نهایی حاصل از هر دو روش تقریبا با یکدیگر برابر و یا مشابه بوده است و نیز به این دلیل که در روش پرومته تعداد اثرات مثبت حاصل از پروژه مذکور افزایش یافته است می­توان گفت که نتایج حاصل از پرومته نیز مبنی بر بلامانع بودن اجرای پروژه مذکور با رعایت اصول محیط­زیستی می­باشد.
فصل پنجم:
بحث و نتیجه ­گیری
۵-۱- مقدمه:
در این فصل به بحث در مورد نتایج پژوهش پرداخته خواهد شد. و در ادامه مواردی جهت بهبود پژوهش­های آتی پیشنهاد می­گردد. همانطور که در فصل­های پیشین گفته شد از آنجایی که صنایع نفت و گاز از مهم­ترین صنایع کشور به شمار می­روند و نقش به سزایی در آلودگی آب، خاک و هوا دارند تعیین محل مناسب برای احداث این صنایع بسیار مهم است. از سال­ها پیش قوانینی برای پیش ­بینی اثرات مضر و خطرناک احداث صنایع گوناگون در محیط­های مختلف وضع شد که این قوانین در سال­های اخیر اهمیت بیشتری یافته است.

برای ارزیابی اثرات محیط­زیستی در ایران روش­های گوناگونی استفاده می­ شود که هر یک دارای مزایا و معایب مخصوص به خود می­باشد. برخی از این روش­ها حالت سنتی داشته و برخی دیگر نیز ر سال­های اخیر به عنوان روش­های مناسب برای ارزیابی اثرات محیط­زیستی شناخته شده ­اند. روش مورد استفاده در مطالعه اخیر( روش پرومته) جزو روش­های چندمعیاره بوده که تا به حال در حیطه­های مختلف از آن استفاده شده است. در پژوهش حاضر محقق این روش را برای ارزیابی اثرات محیط­زیستی صنعت پتروشیمی مورد استفاده قرار داده و به نتایجی دست یافته است. در این راستا ابتدا هدف ینی ارزیابی اثرات توسعه محیط­زیستی صنعت پتروشیمی به دو فاز ساختمانی و بهره ­برداری تقسیم شده و اثرات هر یک از این فازها بر روی محیط مورد بررسی قرار گرفت. سپس بر اساس نظر صاحب­نظران پیشین انتخاب معیارها صورت گرفت. همانطور که در فصل سه توضیح داده شد محقق ابتدا به صورت، استفاده از روش پرومته به رتبه ­بندی گزینه­ های دخیل در ارزیابی اثرات توسعه پرداخت. در این روند پس از انتخاب توابع بر اساس نوع معیارهای انتخابی، مقایسه زوجی آن­ها و به دست آوردن و سپس مشخص کردن ترتیب نزولی این گزینه­ ها به ارزیابی اثرات محیط­زیستی با روش جدید پرومته پرداخته شد. پس از آن برای اطمینان از نتایج محاسبات دستی، میانگین­های هندسی حاصل از نظر خبرگان یک بار دیگر در نرم­افزار Decision Lab قرار داده شده و توسط نرم­افزار رتبه ­بندی گردید. در نهایت مشخص شد که نتایج حاصل از این دو روش تطابق کاملی با یکدیگر دارد و رضایت­بخش است. سپس داده ­های موجود در ماتریس پاستاکیا قرار داده شده و نتایج حاصل از این روش با نتایج به دست آمده از روش پرومته مقایسه شد.
از نکات مثبت موجود در روش پرومته می­توان به موارد زیر اشاره کرد:

هنگامی که عنصر i با j مقایسه می شود، یکی از اعداد بالا به آن اختصاص می یابد. در مقایسه عنصر j با i، مقدار معکوس آن عدد اختصاص می یابد.

توجه داشته باشید که در ماتریس های مقایسات زوجی، سطر i با ستون j مقایسه می شود. بنابراین تمامی عناصر قطر اصلی این ماتریس عدد یک می باشد. همچنین هر مقدار زیر قطر اصلی، معکوس مقدار بالای قطر است.

۲-۳-۴- مدل TOPSIS :
مدل TOPSIS^[36] توسط هوانگ و یون^[۳۷] در سال ۱۹۸۱، پیشنهاد شد. این مدل یکی از بهترین مدل های تصمیم گیری چند شاخصه است و از آن استفاده زیادی می شود، در این روش نیز m گزینه به وسیله n شاخص، مورد ارزیابی قرار می گیرد. اساس این تکنیک، بر این مفهوم استوار است که گزینه انتخابی باید کمترین فاصله را با راه حل ایده آل مثبت (بهترین حالت ممکن) و بیشترین فاصله را با راه حل ایده آل منفی (بدترین حالت ممکن) داشته باشد.(آریا نژاد۱۳۸۰) فرض بر این است که مطلوبیت هر شاخص، به طور یکنواخت افزایشی یا کاهشی است. حل مساله با این روش، مستلزم طی شش گام زیر است:
۱- کمی کردن و بی مقیاس سازی ماتریس تصمیم (N): برای بی مقیاس سازی، از بی مقیاس سازی نورم استفاده می شود.
۲- به دست آوردن ماتریس بی مقیاس موزون (V): ماتریس بی مقیاس شده (N) را در ماتریس قطری وزن ها (W_nxn) ضرب می کنیم، یعنی
V= N * W_nxn
۳- تعیین راه حل ایده آل مثبت و راه حل ایده آل منفی: راه حل ایده آل مثبت و ایده آل منفی، به صورت زیر تعریف می شوند:
(بردار بهترین مقادیر هر شاخص ماتریس V) = راه حل ایده آل مثبت (V_j⁺)
(بردار بدترین مقادیر هر شاخص ماتریس V) = راه حل ایده آل منفی (V_j^-)
“بهترین مقادیر"برای شاخص های مثبت، بزرگترین مقادیر و برای شاخص های منفی، کوچک ترین مقادیر است و “بدترین” برای شاخص های مثبت، کوچک ترین مقادیر و برای شاخص های منفی بزرگترین مقادیر است.
۴- به دست آوردن میزان فاصله هر گزینه تا ایده آل های مثبت و منفی:
فاصله اقلیدسی هر گزینه از ایده آل مثبت (d_j⁺) و فاصله هر گزینه تا ایده آل منفی (d_j^-) بر اساس فرمول های زیر حساب می شود.
۵- تعیین نزدیکی نسبی (CL^*) یک گزینه به راه حل ایده آل:
۶- رتبه بندی گزینه ها: هر گزینه ای که CL آن بزرگ تر باشد، بهتر است.
۲-۴-نظریه فازی :
۲-۴-۱-مقدمه :
نظریه فازی در سال ۱۹۶۵ توسط پروفسور لطفی عسگرزاده ، دانشمند ایرانی تبار و استاد دانشگاه برکلی آمریکا ، عرضه شد. این نظریه از زمان ارائه تاکنون، گسترش و تعمیق زیادی یافته و کاربردهای گوناگونی در زمینه های مختلف پیدا کرده است. نظریه فازی، نظریه ای است برای اقدام در شرایط عدم اطمینان. این نظریه قادر است بسیاری از مفاهیم، متغیرها، و سیستم هایی را که نادقیق و مبهم هستند، چنانچه در عالم واقع در اکثر موارد چنین است، به شکل ریاضی در آورد و زمینه را برای استدلال، استنتاج، کنترل و تصمیم گیری در شرایط عدم اطمینان فراهم آورد. (آذر۱۳۸۱)
۲-۴-۲- تفکر فازی :
سیبی را در دست خود نگه دارید. آیا آن سیب است؟ بله. شیئی که در دست شماست، متعلق به مجموعه ای از فضا و زمان است که ما آن را مجموعه سیب ها می نامیم. حالا گازی به آن بزنید، آن را بجوید و ببلعید. اجازه دهید دستگاه گوارش شما آن بخش از سیب را به مولکول های آن تجزیه کند. آیا جسم قرار گرفته در دست شما هنوز هم یک سیب است؟ بله یا نه؟ گاز دیگری به آن بزنید. آیا جسم جدید هنوز یک سیب است؟ گاز دیگری به آن بزنید و همچنان ادامه دهید تا چیز دیگری از آن باقی نماند. سیب از یک چیز به هیچ تبدیل می شود. اما در کجا سیب از مرز سیب بودن به مرز سیب نبودن می گذرد؟ هنگامی که نیمی از سیب را در دست خود نگه داشتید، سیب به همان اندازه ای هست که نیست، نیمه ای از سیب که در دست شماست در برگیرنده هر دو توصیف همه یا هیچ است. نیمه سیبی که در دست شماست یک سیب فازی است، طیفی از خاکستری بین سیاه و سفید. فازی بودن همان خاکستری بودن است.
از زمان اندیشیدن انسان همواره واژه هایی چون خوب، بد، قوی، زیبا، گرم، جوان را بر زبان آورده که این واژه ها مرزهای روشنی ندارند. برای نمونه گزاره احمد جوان است را در نظر بگیرید، مشخص است که نمی توان مرز مشخصی برای جوان بودن در نظر گرفت. اما در بسیاری از علوم نظیر ریاضیات و منطق فرض بر این است که مرزهای دقیقاً تعریف شده ای وجود دارد و یک موضوع خاص در محدوده آن مرز قرار می گیرد یا نمی گیرد. مواردی چون همه یا هیچ، زن یا مرد، سفید یا سیاه، صفر یا یک، زنده یا مرده، A یا نقیض A در این علوم به وفور یافت می شود. در این علوم هر گزاره ای درست است یا نادرست. پدیده های واقعی یا سفید هستند یا سیاه.
عدد فازی مثلثی :
یکی از کاربردی ترین اعداد فازی، عدد فازی مثلثی (T.F.N) ^[۳۸]است و به صورت M=(m,α, β) نشان داده می شود که در شکل ۲-۸- نمایش داده شده است.(مؤمنی ۱۳۸۷)
m نما، α فاصله نما تا کرانه پایین و β فاصله نما تا کرانه بالا است.
شکل ۲-۸- عدد فازی مثلثی
(توجه: گاهی عدد فازی مثلثی را به صورت M = (a₁ , a₂ , a₃) نیز نشان می دهند.)
شکل ریاضی تابع عضویت نیز به صورت زیر است:
فازی ذوزنقه ای :
اگر در تعریف عدد فازی، ویژگی تک نمایی بودن را حذف کنیم، آنگاه به آن بازه فازی ^[۳۹]گوییم. به عبارت دیگر در این حالت یک بازه وجود دارد که در طول این بازه، تابع عضویت برابر یک است. با این تعریف، عدد فازی حالت خاصی از بازه فازی است. بازه فازی را به تسامح عدد فازی ذوزنقه ای نیز می نامند.
فازی ذوزنقه ای ^[۴۰]را به صورت M = (m₁ , m₂ , α , β) نشان می دهند که اگر m₁ = m₂ باشد (و تابع عضویت به صورت خطی باشد) تبدیل به عدد فازی مثلثی می شود. (توجه: گاهی فازی ذوزنقه ای را به صورت M = (a₁ , a₂ , a₃ , a₄) نیز نشان می دهند.)
شکل ۲-۹- این موضوع را نشان می دهد :
شکل۲-۹- فازی ذوزنقه ای
۲-۴-۳-مدل MADM فازی :
تساور ، چانگ ، وین (۲۰۰۲) برای ارزیابی کیفیت خدمات شرکت های هواپیمایی از روش MADM فازی استفاده کردند . روش کار آنها که مشابه روش کار ما در این پژوهش می باشد در زیر توضیح داده می شود:
برای انجام این تحقیق ، ابتدا با مرور پیشینه و ادبیات تحقیق ، شاخص های اصلی و فرعی مشخص شدند . سپس پرسشنامه ای تنظیم و بین ۴۵۰ مسافر ( در ۲۹ آژانس عمومی فروش بلیط هواپیما ) که تجربه پرواز با شرکت های مورد نظر ( C،B،A )را داشتند توزیع شده اند و نرخ بازگشت پرسشنامه ۴۷٪ بوده است .سؤالات به دو قسمت اصلی تقسیم بندی شده اند : سؤالات مربوط به اهمیت نسبی معیارها ، که بر اساس آن ها با روش AHP وزن شاخص ها محاسبه شده اند و سؤالات مربوط به عملکرد شرکت های هواپیمایی مختلف از نظر شاخص های مختلف .به دلیل آنکه برخی از متغیر های مورد سنجش ، برای نمونه کیفیت خدمات هواپیمایی ، از نوع متغیر های زبانی بوده اند ، از نظریه فازی استفاده شده است .
برای هر متغیر ( شاخص ) ، به تعداد پاسخ دهندگان ، پاسخ وجود داشته ، مثلاً برای شاخص “راحتی صندلی و تمیزی” ۲۱۱ پاسخ وجود داشته که متناظر با آن ، ۲۱۱ عدد فازی مثلثی وجود داشته است .
پس از محاسبه ون شاخص ها و همچنین عملکرد هر شرکت هواپیمایی از نظر هر شاخص ، به دلیل اینکه عملکرد ها به صورت فازی بوده اند ، این مقادیر ، دیفازی ( تبدیل به قطعی ) شده اند .
در مرحله پایانی با بهره گرفتن از وزن های بدست آمده از روش AHP و همچنین با توجه به مقادیر قطعی معیار های عملکرد سه شرکت هواپیمایی ، از روش TOPSIS استفاده شده است .
۲-۵-بیشینه تحقیق :
۲-۵-۱-بیشینه داخلی :
سلطانی(۱۳۸۲) در مقاله ای با عنوان خرید بازیکنان فوتبال-کاربردی دو روش کاربردی در خرید بازیکنان فوتبال حرفه ای به منظور حفظ و حراست و ارتقا ورزش قهرمانی ارائه نموده است. ضمناً روش های ارائه شده در مقاله مبتنی بر اطلاعات آماری و مالی یک باشگاه فرضی فوتبال برای تصمیم گیری در خصوص خرید یا عدم خرید بازیکن ، با رعایت اصول و ضوابط حسابداری منابع انسانی و استانداردهای بین المللی پذیرفته شده مالی بوده که با بهره گرفتن از روش ارزیابی طرحهای سرمایه گذاری و تحلیل هزینه و فایده با روش ارزش فعلی انجام گرفته است .این مطالعه نشان داد که سرمایه گذاری خرید بازیکنان حرفه ای فوتبال ضمن اینکه ساختار مناسب سازمانی برای ارتقا ورزش قهرمانی را فراهم می سازد ، ارزش فعلی خالص درآمدهای آتی باشگاههای خصوصی را افزایش داده و آثار ثانوی گسترده ای بر ارتقا رفاه اقتصادی جامعه و ساختارهای ارزشمند فرهنگی ، سیاسی ، آموزشی در بر خواهد داشت.نقل و انتقال بازیکنان حرفه ای ، بررسی آثار کوتاه مدت و بلندمدت در فضای رقابتی ، تعیین سطح سرمایه گذاری بهینه و دستیابی به راهکارهای عملی در ساماندهی ورزش خصوصاً فوتبال حرفه ای بحث مورد نظر این مقاله می باشد.
سلیمی (۱۳۸۸) در مقاله ای با عنوان بررسی تفاوتهای رده های سنی از نظر ویژگی های فیزیولوژیکی و نتایج مسابقات جهانی در والیبال ، به بررسی تفاوت های موجود بین بازیکنان نوجوان ، جوان و بزرگسال از نظر ویژگی های بدنی ، ارتفاع ، پرش عمودی ، مدت زمان و نتایج مسابقات والیبال پرداخته تا از این طریق گامی در جهت توسعه معیارهای ارزیابی بازیکنان والیبال برداشته شود .
سلطانی (۱۳۸۲ ) همچنین در مقاله ای با عنوان حسابگری و بازاریابی ورزش بیان می دارد که بازیکنان فوتبال مهم ترین دارایی باشگاه ها هستند و اهمیت انتخاب آن ها از تمام دارایی های باشگاه بیشتر است زیرا که موجودیت یک باشگاه ورزشی را بازیکنان تضمین می نمایند.
نیک سرشت (۱۳۸۸) در مقاله خود به بررسی اثرات تمرین های استقامتی ، پلایومتریک و موازی بر ویژگی های بیوانرژیک و مهارتی بازیکنان فوتبال مرد ، پرداخته است .
امینی فسخودی(۱۳۸۶) ارزیابی واحد های تصمیم گیری با بهره گرفتن از مدل تصمیم گیری گروهی AHP را مورد مطالعه قرار داده است . داده های مورد استفاده وی به صورت فازی در آمده بود که با بهره گرفتن از مدل برنامه ریزی پویا معیارهایی چون ابتکار ، روان بودن و خلاقیت را از مؤلفه های مهم در تصمیم گیری معرفی می کند .
۲-۵-۲-پیشینه خارجی :
کمیل و همکاران (۲۰۱۱) در مقاله خود به انتخاب بازیکنان کریکت با بهره گرفتن از تحلیل سلسله مراتبی پرداخته است . وی رویه انتخاب بازیکنان کریکت را ارائه داده و در آن ۶ بازیکن را در سطوح گوناگون و با بهره گرفتن از تحلیل سلسله مراتبی رتبه بندی نموده است . روش او با یک مثال ارائه شده و مدل در جایی تست نشده است . وی توضیح داده است که تحقیق او برای انجمن کنترل کریکت هند ( BCCI) مفید است .این مرجع بازیکنان تیم ملی را انتخاب می کند و از کارشناسانی که از نقاط مختلف هند هستند تشکیل شده است .
وی ۶ بازیکن را بر اساس ۴ شاخص که ۴ وظیفه مهم در بازی کریکت می باشند رتبه بندی کرده است .
این وظیفه ها عبارتند از : توپ زن ، توپ انداز ، دور زن و توپ گیر .