۴-۴-۲ جلوگیری از فرار یا پنهان شدن متهم ۶۲
۴-۴-۳ محو نمودن آثار جرم و تبانی ۶۲
۴-۵- اقسام بازداشت موقت در حقوق موضوعه ۶۳
۴-۵-۱ موارد اختیاری صدور قرار بازداشت موقت ۶۳
۴-۵-۲ موارد الزامی صدور قرار بازداشت موقت ۶۷
۴-۶- تشریفات شکلی صدور قرار بازداشت موقت و اعتراض به آن ۷۶
۴-۶-۱ مقامات صالح برای صدور قرار بازداشت موقت ۷۶

۴-۶-۲ مستدل و موجه بودن قرار بازداشت موقت ۸۱
۴-۶-۳ مدت قراربازداشت موقت ۸۲
۴-۶-۴ اعتراض به قرار بازداشت موقت ۸۵
۴-۷- حقوق فرد بازداشت شده ۸۸
۴-۷-۱ احتساب مدت بازداشت موقت ۸۸
۴-۷-۲ جبران خسارت ناشی از بازداشت موقت ۹۰
۴-۸- بازداشت غیرقانونی و برخورد کیفری با آن ۹۳
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
۵-۱- نتیجه گیری ۹۸
۵-۲- پیشنهادات ۱۰۱
منابع و مآخذ ۱۰۲
فهرست منابع فارسی ۱۰۲
فهرست منابع عربی ۱۰۴
چکیده انگلیسی ۱۰۶
چکیده
یکی از تصمیماتی که قاضی در مرحله تحقیقات مقدماتی پس از تفهیم اتهام به متهم اتخاذ مینماید، صدور قرار تامین است. شدیدترین قرار تامین که قاضی ممکن است در مورد متهم صادر نماید قرار بازداشت موقت است. این قرار ممکن است تا مدت معین و یا رفع موجب و یا انجام دادن تحقیقات مقدماتی و یا صدور حکم بدوی یا نهایی ادامه داشته باشد. اخذ تامین از متهم و یا بازداشت پیش از محاکمه، دارای سابقه فقهی و تاریخی است به نحوی که در شرع انعقاد عقد کفالت و یا در زمان پیامبرگرامی اسلام (ص) نگهداری متهم به به قتل به مدت شش روز برای اقامه بینه مرسوم بوده است هدف از این تحقیق تبین و شناسایی مبنا و پیشینه فقهی و شرعی بازداشت موقت و بررسی کتب حقوقی و قانون آیین دادرسی کیفری در خصوص اینکه آیا موارد ذکر شده در قانون آیین دادرسی در رابطه با بازداشت موقت منطبق با موازین شرعی است و رسیدن به این نتیجه که برخی از موارد ذکر شده در قانون در زمینه صدور قرار بازداشت موقت, در شرع بدان تصریح شده است هدف بعدی دنبال می کنیم تبیین علل صدور قرار بازداشت موقت و موارد اجباری و اختیاری صدور قرار بازداشت موقت و سکوت مقنن در خصوص راهی برای جبران خسارت متهمی که در بازداشت بسر می برد و حکم برائت وی صادر گردیده است.
کلید واژگان: قرار تأمین، بازداشت موقت، حقوق متهم، اصل برائت.
فصل اول:
کلیات تحقیق
۱-۱- مقدمه
انسان آزاد متولد شده است. ارزش آزادی آن چنان است که از گذشته تا امروز بسیاری از اندیشمندان داستان تقدیس آن را در آثار خویش بیان نموده اند (کاتوزیان ۱۳۸۲، ۱). تردیدی نیست که خداوندانسان را آزاد آفریده است و پیام تمامی پیامبران و صالحان متضمن همین معنی است. آزادی جزء حقوق ذاتی و طبیعی انسان می باشد.
با توجه به این که آزادی شهروندان از مصادیق بنیادین حقوق بشر است، احترام به آن در همه عرصه ها به ویژه گستره عدالت کیفری از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. ازهمین رو، اشخاص در همه مرحله های فرایند کیفری از هرگونه تعرض مصون بوده و به آسانی نمی تواند آزادی آنان را تحدید و یا سلب کرد (مسعود ۱۳۷۴، ۶).
اما هنگامی که که از یک سو بین فرار متهم، پنهان شدن وی و یا امحا آثار جرم و از سوی دیگر، دلایل و قرینه ها متوجه شخص خاصی است، امکان تحدید و یا سلب آزادی اشخاص برای اجرای بهتر عدالت کیفری و رسیدگی قضایی میسر می گردد (آخوندی ۱۳۸۸، ۱۲۷: ۵).
از این رو به علت اهمیت موضوع فوق در این تحقیق سعی می شود به تحقیق و تفحص در خصوص بازداشت موقت در فقه و حقوق اسلامی پرداخته و دیدگاه شارع مقدس را در خصوص این موضوع تبیین نماییم و سپس به بررسی دیدگاه قانونگذار جمهوری اسلامی ایران در زمینه بازداشت بپردازیم.
البته لازم به ذکر است که در ایران باستان بازداشت متهم ان به ویژه در جرایم مهم تا تشکیل جلسه دادگاه و رسیدگی به اتهامات امری معمول بوده است. در حقوق روم نیز به گفته اولپین سپردن متهم به اشخاص معتبر یا به قضات یکی از شهرهای همسایه یا به سربازان، در صورتی که دارای شخصیت اجتماعی بود و متعهدمی شد که در جلسه دادرس حضور یابد، امری بسیار متداول بوده است (آشوری ۱۳۷۶، ۳). بنابراین هرچند تحقیق حاضر در خصوص محدوده زمانی حقوق موضوعه یعنی حقوق فعلی ایران بحث می کند ولی این امر نشان دهنده این نمی باشد که بازداشت موقت در حقوق ایران پیشینه ای تازه دارد.
شایان ذکر است به علت تبیین بهتر موضوع ذکر شده، در این تحقیق ابتدا دیدگاه فقه و شارع مقدس در خصوص بازداشت موقت، احکام خاص آن و نیز موارد جواز صدور آن تبیین می گردد سپس دیدگاه مقنن در خصوص بازداشت موقت، اهداف این قرار و انتقاداتی که بر بازداشت موقت وارده کرده اند بیان می گردد و در نهایت تشریفات شکلی صدور این قرار، انواع آن و نحوه اعتراض به آن و نیز برخورد مقنن با مرتکبین بازداشت غیرقانونی مشخص می گردد.
۱-۲- بیان مسأله
قرارهای سالب آزادی، قرارهای محدود کننده، توقیف احتیاطی، حبس پیش از محاکمه، بازداشت متهم در تمام یا قسمتی از مراحل تحقیق عناوینی هستند که از اشتراک معنوی برخوردار هستند و دارای مفهوم واحدی هستند که کلیت موضوع بحث ما را به به خود اختصاص می دهد.
بررسی اینکه زندان و حبس در نظام سزادهی و سیاست کیفری اسلام چه جایگاهی دارد و آیا در اسلام زندان به عنوان مجازات شناسایی شده است یا خیر؟ از مبحث ماخروج موضوعی دارد و مجال دیگری را برای تحقیق می طلبد. آنچه در این مقال مودر توجه است حبس پیش از محاکمه و یا به عبارت دیگر توقیف احتیاطی متهم در حین دادرسی یا بازداشت متهم در انتظار محاکمه یا قرارهای تامین کیفری که منتهی به بازداشت متهم می گردد، می باشد.
آنچه در این تحقیق از جایگاه ویژه ای برخوردار است یافتن پاسخ برای این سوال مهم می باشد که آیا در سیاست کیفری اسلام بازداشت متهم پیش از محاکمه به عنوان یک تاسیس جزایی شناخته شده است یا نه؟! آیا از دیدگاه قرآن کریم و سنت پیامبر اسلام (ص) و ائمه اطهار (ع) و اقوال فقها، حبس پیش از محاکمه مجاز است یا خیر؟ و در مرحله بعدی تحقیق و تفحص در این خصوص که در صورت تجویز، محدوده ی خاصی و جهاتی برای آن تبیین شده است؟
نکته مهم دیگری که در این تحقیق دنبال می شود تطبیق یافته هایمان از قرآن و سنت و اقوال فقها با قوانین مصوب در حقوق موضوعه کشور جمهوری اسلامی ایران می باشد. به عبارت دیگر درصدد بررسی انطباق تاسیس کیفری قرارهای تامین به ویژه قرار بازداشت موقت در حقوق موضوعه ایران (که موجب سلب آزادی متهم می گردد) با مبانی شرعی و فقهی اسلام هستیم.
در نهایت به بررسی و مطالعه ایرادات و خلل قانونی و جهات تعارض و تناقض و احتمالاً ابهام و اجمال قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۱۳۷۸ و قانون اصلاح و قانون تشکیل دادگاه های عمومی و انقلاب خواهیم پرداخت.
۱-۳- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
همانطور که بیان گردید هرچند در زمینه موضوع زندان در حقوق کیفری اسلام تالیفات متعددی وجود دارد ولی در خصوص بررسی فقهی بازداشت موقت و موارد جواز بازداشت موقت در فقه تالیفات چندانی وجود ندارد و فقها به بررسی این موضوع کمتر پرداخته اند. از این جهت که مولفین و حقوقدانان بیشتر به بررسی حقوقی بازداشت موقت توجه نموده اند و کمتر پیشینه فقهی آنرا مورد مداقه قرار داده اند لذا با توجه به حائز اهمیت بودن موضوع، ضرورت تحقیقی مستقل لازم به نظر می رسد.
۱-۴- اهداف تحقیق
نوشتن ین تحقیق برای رسیدن به اهدافی می باشد که اهم این اهداف را می توان چنین برشمرد: تبیینو شناسایی مبنا و پیشینه فقهی و شرعی بازداشت موقت، با توجه به تبیین مبنای فقهی و شرعی بازداشت موقت، در پی بررسی تطبیق نظرات شارع مقدس با قانونگذار جمهوری اسلامی در زمینه بازداشت موقت می باشیم، تبیین علل صدور قرار بازاشت موقت و شناسایی موارد مجاز صدور قرار بازداشت موقت در حقوق موضوعه ایران.
۱-۵- سؤالات تحقیق
آیا توقیف متهم قبل از محاکمه از یک پیشینه و مبنایی شرعی برخوردار می باشد؟

۲-۷ مدل های ارزیابی مقدماتی پیمانکاران
ارزیابی مقدماتی پیمانکاران، مرحله ای مقدماتی در فرایند انتخاب پیمانکار بوده که طی آن پیمانکاران بر اساس مجموعه ای از معیار­ها و شاخصها مورد بررسی قرار می­گیرند. در حقیقت ارزیابی مقدماتی، مرحله ای مهم بوده که حاصل آن طبقه بندی و پالایش شرکت های پیمانکار می­باشد. بر مبنای ارزیابی مقدماتی می­توان پیمانکار مناسب و شایسته را با توجه به معیارهایی همچون"حجم کاری” و “قیمت پیشنهادی” انتخاب کرد. همچنین در راستای ارائه مدلی تک مرحله ای جهت انتخاب پیمانکار، می­توان از مدلها و معیارهای ارزیابی مقدماتی پیمانکاران بهره­گرفت. مدل­های ارزیابی مقدماتی پیمانکاران در بسیاری موارد دارای مشابهت های فراوانی با مدل های انتخاب پیمانکار می­باشد. به بیان دیگر بررسی ویژگی ها، توانایی­ها و خصوصیات پیمانکاران در زمینه های مالی، فنی، عملکردی، سازمانی و …. و نیز طبقه بندی و تخصیص رده به آنان در حیطه و قلمرو مدل های ارزیابی مقدماتی پیمانکاران قرار می­گیرد و از سوی دیگر ارتباط تحقیقات صورت گرفته در این زمینه با موضوع انتخاب پیمانکار و همچنین گستردگی این تحقیقات، بررسی مدلهای ارزیابی مقدماتی پیمانکاران جهت ارائه مدلی کاربردی و قابل اطمینان برای انتخاب پیمانکار از لحاظ علمی و پژوهشی ایجاب نموده و توجیه می­نماید. لذا در این بخش مدل­های ارزیابی مقدماتی پیمانکاران به طور مختصر تشریح می­گردند و مزایا و معایب هر یک توضیح داده می­ شود و سپس در بخش رویه ها و مدل های انتخاب پیمانکار مورد بررسی قرار می­گیرند.

ارزیابی مقدماتی پیمانکاران گام مهمی در انجام [موفقیت آمیز] پروژه می­باشد. ارزیابی مقدماتی فرایند غربال پیمانکاران است. انتخاب یک پیمانکار شایسته این اطمینان را به کارفرما می­دهد که پیمانکار انتخاب شده می ­تواند اهداف پروژه را به انجام رساند. مسئله ارزیابی مقدماتی متمایز از بسیاری از مسائل چند شاخصه می­باشد، زمانیکه تصمیم گیرنده ممکن است به علت فقدان اطلاعات، مضیقه زمانی و یا نقطه ضعفهایی در تخصص، نیازمند تدارک برآوردهای نامعلوم، یا ناقص و یا غیر دقیقی باشد. به منظور جستجو برای تعیین به روز ترین مدل، مروری خلاصه و منتقدانه بر مدل ­هایی که بیشترین میزان انتشار را برای ارزیابی مقدماتی پیمانکاران داشته اند ارائه شده است. برخی از این مدلها خطی هستند در حالیکه بعضی دیگر نیستند. برخی اسباب کار با داده های کمی و همچنین کیفی را دارا می­باشند.
فرایند ارزیابی مقدماتی پیمانکاران شامل برقرار کردن یک رابطه استاندارد به منظور اندازه ­گیری و برآورد کردن قابلیت ­های شرکت­ کنندگان بالقوه در مناقصه می­ شود. متخصصین متعددی به صورت بندی الگوی ارزیابی مقدماتی پیمانکاران پرداخته­اند. یکی از رویکردها به ارزیابی مقدماتی، مدل های آماری می­باشد. مدل های دیگر که دسته بند­های چند­گانه را میسر می­سازند، مانند شیوه تجدید نظر و ارزیابی برنامه (PERT)^[72] نیز به منظور ارزیابی مقدماتی پیمانکاران مورد کاوش قرار گرفته اند. تلفیق مدل­های آماری و دسته­بندی­های چندگانه پیشرفت­هایی را در ارتباط با گونه های خطی فراهم می­سازد. تئوری مطلوبیت چند شاخصه، مجموعه های فازی، استدلال مورد محور^[۷۳] و مدلهای سیستم های خبره دانش محور^[۷۴] توسط بسیاری از پژوهشگران برای پشتیبانی کارفرما در شرایط مواجه با غیر خطی بودن، عدم اطمینان و عدم دقت اتخاذ شده اند. لام^[۷۵] و همکاران به کارگیری شبکه ­های عصبی مصنوعی^[۷۶] را به عنوان یک مدل غیر خطی پیشنهاد داده­اند. از این گذشته، لام و همکاران مدلهای شبکه عصبی فازی(FNN)^[77] برای ارزیابی مقدماتی پیمانکاران را پیشنهاد کرده ­اند. رویکرد دیگری که توسط مهدی^[۷۸] و همکاران و تاپکو^[۷۹] ارائه شده است از روش­های فرایند تحلیل سلسله مراتبی(AHP) برای انتخاب پیمانکاران بهره می­گیرد. پونگ پنگ^[۸۰] و لیستون^[۸۱] به کاربرد ترکیبی از تابع مطلوبیت و تابع رفاه اجتماعی برای ارزیابی توانایی پیمانکاران در زمان بررسی پیشنهادها اشاره کرده اند. اخیرا، ونگ^[۸۲] و همکاران به کارگیری شیوه تشخیص چند متغیره^[۸۳] را به منظور بهبود و توسعه مدلی جهت رده­بندی پیمانکاران برای معیارهای ویژه پروژه مورد کاوش قرار داده­اند.راسل^[۸۴] و اسکینیوسکی^[۸۵]مدل تجمیع وزن دهی ابعادی(DWA)^[86] را ارائه دادند. وزن دهی ابعادی روشی را میسر می­سازد که از طریق آن، خصوصیات تصمیم گیرنده هر یک از معیارهای تصمیم و وزن نسبی اهمیت آن را تعیین می کند. سپس تصمیم گیرنده می تواند پیمانکاران را با در نظر گرفتن معیارهای تصمیم درجه بندی کند.
راسل و اسکینیوسکی برنامه ای کامپیوتری به نام"توصیف کننده – ۱”^[۸۷] را به منظور یاری رساندن به تصمیم گیرندگان جهت پیدا کردن آسان داده ­های ارزیابی مقدماتی، ساخته و پرداخته کردند. این برنامه برمبنای وزن­دهی تجمیعی برای هر پیمانکار که از طریق رتبه بندی ورودی­ ها برای هر یک از معیارهای تصمیم به دست می ­آید، قرار دارد. راسل و همکاران” توصیف کننده- ۲”^[۸۸] را به عنوان کوششی جهت غلبه بر اشکالات” توصیف کننده – ۱” ساخته و ارائه کردند.” توصیف کننده – ۲ “یک سیستم دانش محور بوده که در آن تصمیم ارزیابی مقدماتی از طریق مدل سازی قواعد تصمیم مورد استفاده کاربر و نه امتیازات محاسبه شده، گرفته می­ شود.
روش کمی برای انتخاب پیمانکار، که از تحلیل چند شاخصه (MAA) و تئوری مطلوبیت (UT) بهره می­گیرد توسط هالت و همکاران معرفی شده است. هاتوش و اسکیتمور بکارگیری شیوه تجدید نظر ارزیابی برنامه (PERT) برای سنجیدن معیارهای ارزیابی مقدماتی پیمانکاران در برابر اهداف کارفرما بر حسب زمان، هزینه و کیفیت را پیشنهاد دادند. رویکرد PERT به منظور ایجاد مدلی خطی برای برآورد داده ­های پیمانکار به کار رفته است.
تحقیقات متعددی در حوزه ارزیابی مقدماتی پیمانکاران و انتخاب پیمانکار، فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) را مورد استفاده قرار داده اند. نیدیک و هیل، AHP را به عنوان “یک روش شناسی برای رتبه بندی اقدام محور دوره های متناوب بر اساس قضاوتهای تصمیم گیرنده درباره اهمیت معیارها و مقادیری که آنها در یک گزینه کسب می­ کنند” تعریف می­ کنند. مونایف^[۸۹]AHP را برای روش های انتخاب پیمانکاران در نظر گرفته است. این مدل معیارهای ارزیابی مقدماتی پیمانکاران را با قیمت پیشنهادی به عنوان یکی از معیارهای تصمیم به منظور دستیابی به بهترین پیشنهاد منقاصه ترکیب می­ کند. ان گوین^[۹۰] مدلی برای ارزیابی مقدماتی پیمانکاران را با به کارگیری نظیریه مجموعه های فازی ساخته و پرداخته کرده است. این مدل عدم قطعیت درگیر در سیستم ارزیابی مقدماتی را برآورده می­سازد. ان جی^[۹۱] مدل استدلال مورد محور(CBR) را برای ارزیابی مقدماتی معرفی کرد. استدلال مورد محور یک تکنولوژی هوش مصنوعی است که مسائل جدید را از طریق وفق دادن راه حل هایی که برای حل کردن مسائل گذشته استفاده می­شوند، حل می­ کند. طاها^[۹۲] و خسروشاهی^[۹۳]، لام و همکاران کاربرد مدلهای شبکه عصبی جهت ارزیابی مقدماتی پیمانکاران را پیشنهاد دادند. لام و همکاران همچنین استفاده از مدل های فازی شبکه عصبی برای مقصودی یکسان را پیشنهاد کردند.
مدلی که بهترین نتایج را ارائه می­ کند باید توانایی تطابق با خصوصیات ویژه مساله ارزیابی مقدماتی را دارا باشد. مشخصات مهم ارزیابی مقدماتی عبارتند از:
ارزیابی مقدماتی یک مسئله چند معیاره می­باشد. مدل مفروض باید تحلیل معیارها را بر بنیانی متقارن انجام دهد. ارزیابی مقدماتی شامل ریسک داده های شلوغ و نامعلومی می­ شود که توسط پیمانکاران مختلف ارائه شده ­اند.
ارزیابی مقدماتی ریسک گرفته شده از عقاید متفاوت تصمیم­گیرندگان را در بر دارد.
ارزیابی مقدماتی قضاوت­های ذهنی صورت گرفته توسط تصمیم­گیرندگان را شامل می­ شود.
ارزیابی مقدماتی شامل روابط غیر خطی مابین شاخص­ های پیمانکاران و تصمیمات ارزیابی مقدماتی متناظرشان می­ شود.
مدل باید توانایی انطباق دادن نتایج با دنباله­ای از تغییرات همبسته در میان پیمانکاران مختلف را دارا باشد.
باید قابلیت رسیدگی به داده های کیفی را نیز به خوبی داده های کمی دارا باشد(ساوالهی و همکاران، ۲۰۰۷).
مروری جامع بر مزایا و معایب این مدلها در جدول شماره ۲-۳ آورده شده است.
جدول شماره ۲-۳: مدلهای ارزیابی مقدماتی پیمانکاران(ساوالهی، ۲۰۰۷)

۲-نقش گوسفند
گوسفند بال دار در حال راه رفتن و با جزئیات ناتمام از پهلو ترسیم شده است. این نقش در دو ردیف و در دو سطح بالا و پائین تنظیم شده است. در یکی از سطوح، گوسفند به جهت مخالف نگاه می کند. این ترتیب شبیه نظم پارچه ای است که از آنتی نوئه در مصر کشف شده است.
۳-نقش سرگراز
این نقش نه تنها در گچ برهای دوره متاخر ساسانی دیده می شود، بلکه در طرح های پارچه همان دوره نیز به کار رفته است.
در نقاشی دیواری افراسیاب، این نقشها بر روی لباسها نشان داده در طاق بستان، این نقش دورن دایره های دوتایی (روی لباس قایقران کنار شاه قرار دارد و جزئیات آن ناتمام است).(DII-2)
۴-نقش سیمرغ
لباس شاه دارای یک جفت سیمرغ متقارن بزرگ است. بنظر می رسد این، سیمرغ ها روی نقوش گل چهار پر گلدوزی شده باشند، با مقایسه این سیمرغ ها با سیمرغ های شلوار شاه، سوار بر اسب در دیوار داخلی، متوجه می شویم که نقش دوم ظریف تر و پیچیده تر از نقش اول است. نقش سیمرغ، حیوانی مرکب از شیر و پرنده برای اولین بار در طاق بستان و منحصرا روی لباس شاه ترسیم شده و این نقش فقط در غرب ترکستان شرقی دیده می شود.( برروی لباس ورگومن، رجوع کنید به ماوراء النهر: نقاشی های افراسیاب)

با توجه به اشیاء مکشوفه در پالمیر و دورا اورپوس طرحهای تزئینی اصلی در پارچه های دوره پارتی دارای موتیف های گیاهی و هندسی است. نقش های حیوانی اگر چه اندک هستند، ولی نقش مهمی را در تزئین دیواره طاق بستان بازی می کنند. بنظر می رسد که نقوش بر اساس ویژگی هر گروه انتخاب شده باشند. سیمرغ بر روی لباس شاه پرنده های تزئینی روی لباس خدمه ایستاده و پرنده های آبی در لباس افراد رم دهنده دیده می شود. گوسفند، عقاب و سر گوسفند روی لباس خدمه قایق شاه به چشم می خورند. پس از دوره ساسانی محدودیت استفاده از نقوش حیوانی از بین رفت. برای مثال بنظر می رسد که در این دوره نقش سیمرغ بطور گسترده ای مورد استفاده قرار گرفته باشد. یکی از مشخصات نقوش حیوانی این است که هیچ تزئین اضافی شبیه به گردنبند مروارید یا روبان، به همراه آنها وجود ندارد. عدم وجود چنین تزئیناتی بعلت قصور حکاکان در ترسیم آنها نبوده است، بلکه در آن زمان هنوز از این وسایل تزئینی که موجب تشدید اهمیت سمبلیک آنها می شد، استفاده نمی کردند. با اینکه حکاکان طرح ها را متناسب با مقام فردی که لباس بر تن داشت ترسیم می کردند.
ج- سایر نقوش
۱-دوایر متوالی یا پنج نقطه:
دوایر متوالی معمولاً تزئینات حاشیه در طرح مربع جامه زنان نوازنده، تزئینات فرعی لباس خدمه، سرآستین ها حاشیه لباس شاه و لبه فرشها یافت می شود. بعضی از مواقع موتیف مرغ ها دوتایی بین دوایر جای داده شده است. آنها اغلب در بالا، پائین و طرفین، دورتا دور نقوش مدور در پارچه های ساسانی دیده می شوند. این نقش قبلاً نیز مکرراً برای تزئین حاشیه کمربند، شکل و قالب های مشبک لباس پالمیری و هترا بکار می رفته است. در طاق بستان دوایر متوالی که دور دوایر زیگزاگی حلقه زده باشند دیده نمی شوند.
۲-هلال و دوایر متوالی:
بنظر می رسد نقش هلال، بعنوان سمبل ماه همواره در آسیای جنوب غربی مورد توجه بوده است. این عنصر تزئینی به عنوان با شاهان ساسانی و تاج آنها همراه است و ارتباطی نزدیکی با حکومت سلطنتی دارد. پارچه های مجموعه، کلیسای جامع سن، طرح هلال را در ترکیب زیگزاگی نشان می دهد. هلال های کوچک با شکل های متفاوت به عنوام موتیف پارچه معمولاً در بالا، پائین و دو سوی دایره ای که از کنار هم قرار گرفتن دوایر متوالی ایجاد شده است، قرار می گیرند. در بعضی مواقع به جای هلال های کوچک، اطراف دایره را مربع یا گل احاطه کرده و گاهی نیز چیزی در اطراف دایره نیست. این مطلب بیانگر تجلی تاریخی و جغرافیایی این طرح است. در نقش برجسته های طاق بستان طرح ماه، بصورت علائم کوچکی در دوایر متوالی، مورد استفاده قرار نگرفته است. در صحنه شکار گراز، تنها لباس ملازمی که تیردانی بدست دارد و در کنار شاه در قایق ایستاده، مزین به این طرح است، احتمال دارد که او فرد مهمی باشد، زیرا مفتخر به پوشیدن جامه ایی با این نقش سمبلیک شده است.
۱-۲-نقش نقاط کوچک کروی
این نقش بر روی چکمه سردسته فیل سوار دیده می شود.
۲-۲-نقش موج
این نقش بر روی چکمه سردسته فیل سوار دیده می شود
بخش ۴:
پوشاک زنان ایران از آغاز تا امروز
پوشاک بانوان ایران در دوره ساسانی ها
پوشاک بانوان این دوره را فقط از روی نقوش سنگی یا طرحهای روی ظروف باید جستجو کرد، زیرا مورخان، در این باره ذکری نکرده اند، و اگر مطالبی درباره پوشاک مردان نوشته اند، نیز ناروشن و بسیار مختصر است. ولی از رنگ پوشاک آن زمان از حمزه اصفهانی و مجمل التواریخ و القصص نوشته ائی هست که نشان میدهد در آن زمان، بغایت طرفدار رنگهای سرخ و آبی آسمان و سبز بوده اند، و پوشاکشان، اغلب قلابدوزی شده بوده است.^[۴]
روی قاعده عمومی و طبیعی، میشده است که بانوان نیز از پوشاک قلابدوزی شده استفاده کرده باشند.
بهر حال، از مدارک مهم ( که باید غنیمت شمرد)، لباس بانوی بانوان (آناهیتا) در نقش رستم و طاق بستان و چند طرح روی بشقابها و کوزه های فلزی است.
از مقایسه نقوش سنگی آناهیتا با نقوش دیگر (بنقل از کتاب پوشاک باستانی ایرانیان) بنظر میرسد که بانوان دوره ساسانی، پیراهن بلند و بسیار پرچین و فراخ می پوشیده اند، و گاهی آنرا بوسیله نوتاری در حوالی زیر پستانها (یا کمی پائین تر) جمع کرده می بستند.
از طرز قلمزنی و چین سازی پیراهن و دامن آن، پیداست که بر انتهای دامن میباید پارچه ای اضافی و پرچین دوخته باشند تا چنین جلوه کند (مگر که پیراهن را آنچنان فراخ گرفته باشند که بدون دوره چین اضافی (حین حرکت) چنین وضعی بنظر برساند.
این پیراهن پرچین و بلند، آستین های بلندی نیز دارد که در حالت پوشیده، چین های زیاد نامرتب پیدا میکنند.
گاهی نیز بدون آستین است (مانند بانوئی که باد بزن در دست دارد و از نقش های موزائیکی بیشاپور است).
بقه پیراهنهای بانوان، اغلب گرد است، ولی یقه حلو باز (تا پائین تر از پستانها) نیز داشته اند (نظیر پیراهن رقاصه روی کوزه فلزی کلاردشت « که یقه آن، یادآور پیراهنی از بانوان دوره اشکانی است»).
در نقش بشقابی (که بهرام گور و بانو سپینود را ساخته اند) سپینود پیراهنی بلند از نوع پیراهن آناهیتا پوشیده است. بر روی آن نیز پیراهنی دیگر پوشیده (که یادآور نقشی دیگر از بهرام گور در مجلس بزمی دیگر است).
(در این نقش، بانوانی را ساخته اند که همگی پیراهن بلند و فراخ پوشیده اند، و پیراهنی دیگر (که قد آن تا به زانو است) روی آن در برکرده اند، و کمربندی نیز بکمر بسته اند، و بعلاوه، رو شانه ای فراخی (که در چین دار شده و فقط از زیر گرن تا روی پستانهایشان را فرا گرفته است) روی پیراهن دومی پوشیده اند. دو بانوی دیگری که مشغول نوازندگی هستند نیز از همان پوشاک دارند.
در طرح بشقالی( که شاهزاده ای را در بزم نشان میدهد) دو زن را ساخته اند که هر یک دستمالی را از زوی دهان خود به بالای سر برده بسته اند. و هر یک، شلواری چون شلوار مردان بپا دارند، و قبائی پوشیده اند که تا بوسط ساق پایشان میرسد، و دامن قبا در جلو سه چاک بلند را نشان میدهد ( که بنظر می رسد دو چاک کناری در پهلوی بدن قرار میگیرد).
بر سراسر دوره دامن و چاکها، نواردوزی (قیطان دوزی؟) کرده اند.
بر روی کوزه هائی مربوط به دوره ساسانیان (که در موزه هر میتاژ موجود است) رقاصه هائی را ساخته اند، که بالا تنه شان از پیراهنی خیلی نازک و کوتاه (تا به ناف) پوشیده است (ک گنگره هائی در دامن دارد).
پائین تنه را نیز چادری فرا گرفته، و میان بدن، برهنه می باشد.
چادر (که از دوره های بیش «از زمان پیش از پارسی هل همچنان به بعد»، استفاده بانوان ایران بوده) در این دوره نیز بصور مختلف مورد استعمال داشته است، زیرا برخی از نقوش روی بشقابهای این دور، آنرا نشان میدهد.
بانوان این دوره، جبه ای نیز داشته اند( نمونه آنرا بر دوش مجسمه آناهیتای طاق بستان میتوان دید.
کفش بانوان ایران در دوره ساسانی ها
در هیچیک از نقوش سنگی و فلزی (که بانوان ایندوره را نقش کرده اند) کفش آنان را نساخته اند؛ و اگر چیزی از پا یا کفش نشان داده اند، طرح آن، چنانست که نمیتوان تصور پا یا کفش بودم آنها را کرد؛ و بعلاوه، این پیراهن های بی اندازه بلند ساسانی (که به پیروی از مد روز، چنانست که روی زمین را نیز می پوشاند) مناسبتی برای نمایاندن کفش ها پیش نمی آوردند.
مجسمه آناهیتا نیز ( که پنجه های کفش او در طاق بستان تراشیده شده است) چنانست کع قابل طرح برداری قانع کننده نیست؛ ازینرو، بهترین راه برای رسیدن بهدف، این احتمال است ( که چون روی سوابق میدانیم که بانوان، از پوشاک مردان استفاده میکرده اند، امکان دارد که از کفش مردان ( در این دوره) استفاده کرده باشند؛ و بهر جهت، طبق نقوش سنگی و فلزی، مردان این دوره، دو نوع کفش داشته اند: نوعی از ام با ساق کوتاه و دیگری با ساق بلند بوده است.
۱-(به نقل از پوشاک باستانی ایرانیان کفش از نوع با ساق کوتاه، کفشی بوده است آن تا به قوزک پا می رسیده است، و از جلوی دهانه کفش تا به سر پنجه اش، نواری از چرم دوخته است و کمی جلوتر از دهانه کفش پائین، نواری دیگر از راست به چپ (از رو یا زیر نوار اولی) رد شده است.
این دو نوار با هم شکل صلیب پیدا می کنند. از این نوع کفش در پای سپاهیان و پادشاهان روی نقوش تنگ چوگان شاپور ساخته اند.
و گاهی بر روی نوارهای کفش، مانند اشکانیان جواهر نصب می کردند.
شلوار بانوان در دوره ساسانیها
دو سند معتبر نشان میدهد که بانوان ایندوره از شلوار نیز استفاده میکرده اند: یکی، نوشته های دو کتاب مجمل التواریخ و القصص، و حمزه اصفهانی، و دیگری، نقش بشقابی نقره ایست.
در این دو کتاب نوشته شده است( پوراندخت و آرزمیدخت شلوار آبی آسمانی پوشیده بوده اند).
برش شلوار در ایندوره نظیر شلوار دوره اشکانیها است (مگر که ساقهای آن در ایندوره بلندتر بوده) و بوسیله نوار کشی و چین دار کردن آنها در جلوی ساق پا، آنها را به اندازه لنگ هر کس در می آورده اند. کمر و دمپای شلوار را لیفه ای میساختند و با بند جمع می کردند.
فصل دوم
طرح و نقش پارچه های ساسانی در نقاشی های دیواری ماوراء النهر
حفاری های باستانی اواسط قرن بیستم در ناحیه ماوراء النهذ (سغد، بلخ و خوارزم) مواد فرهنگی فراوانی را از دوره های مختلف (پیش از تاریخ، دوران تاریخی و دوران اسلامی) فراهم ساخت. مشاهده و بررسی این مواد فرهنگی حکایت از پیوستگی و ارتباط فرهنگی و هنری این ناحیه با دیگر مناطق سرزمین ایران دارد. یکی از یافته های باستان شناسی مهم در این ناحیه، نقاشی های دیواری است که از چند محوطه باستانی آن بدست آمده و متعلق به سده ششم تا هشتم میلادی است. این نقاشی ها بدلیل داشتن طرح ها و نقوش البسه دوره ساسانی واجد اهمیت فراوان می باشند، که متاسفانه تاکنون در منابع فارسی کمتر به آنها پرداخته شده است و در این فصل سعی می شود، ضمن معرفی نقاشی ها، طرح ها و نقش های البسه و پارچه های این نقاشی ها نیز مورد بحث و معرفی
قرار گیرد.
۱-طرح و نقش پارچه در نقاشی های دیواری محوطه افراسیاب:

۳-۱-۳-۴-سطح تحصیلات مدیران ۲۲۰
۴-۱-۳-۴-سمت مدیران ۲۲۱
۵-۱-۳-۴-سابقه کار مرتبط مدیران ۲۲۲
۶-۱-۳-۴-سن مشتریان ۲۲۳
۷-۱-۳-۴-جنسیت مشتریان ۲۲۴
۸-۱-۳-۴-سطح تحصیلات مشتریان ۲۲۵
۹-۱-۳-۴-میزان درآمد مشتریان ۲۲۶
۴-۴-تحلیل آماری داده های حاصل از پرسشنامه تحقیق : ۲۲۸
۵-۴-بررسی مدل اصلاح شده تحقیق : ۲۲۹
۶-۴-برازش مدل : ۲۳۰
۷-۴-تحلیل عاملی: ۲۳۱
۸-۴-آزمون فرضیه های تحقیق ۲۳۷
۱-۸-۴-آزمون فرض نرمال بودن متغیرها ۲۳۷
۲-۸-۴-آزمون فرضیه های تحقیق : ۲۳۸
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات…………………………………………………………………………………………………………………………………………..۲۵۱
مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………۲۵۲
۱-۵- نتایج تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………۲۵۲
۲-۵-. نتایج جمعیت شناختی………………………………………………………………………………………………………………………………………………………۲۵۲
۱-۲-۵- نتایج حاصل از بررسی ارتباط بین ابزارهای ارتباطی بازاریابی با ارزش ویژه برند ازدیدگاه مشتری………………… (CBBE)………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..252
۲-۲-۵-نتایج حاصل از بررسی تاثیر استراتژی ترفیع بر رابطه بین ابزارهای ارتباطی بازاریابی و ارزش ویژه برند ازدیدگاه مشتری (CBBE)…………………………………………………………………………………………………………………………………………….254
۳-۲-۵-نتایج حاصل از بررسی تاثیر کانال توزیع بر رابطه بین ابزارهای ارتباطی بازاریابی و ارزش ویژه برند ازدیدگاه مشتری (CBBE)…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..257
۴-۲-۵-نتایج حاصل از بررسی رابطه بین معیارهای هم پیوندی ( یکپارچگی ) ابزارهای ارتباطی بازاریابی و ارزش ویژه برند از دیدگاه مشتری (CBBE)………………………………………………………………………………………………………………………………….260
۳-۵- مدل نهایی تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………………………….۲۶۱
۴-۵-جمع بندی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….۲۶۱
۵-۵-پیشنهادات کاربردی:…………………………………………………………………………………………………………………………………………….۲۶۴
۱-۵-۵ پیشنهادات کاربردی مرتبط با ابزارهای ارتباطی بازاریابی……………………………………………………………………………….۲۶۴
۲-۵-۵ پیشنهادات کاربردی با استراتژی ترفیع ………………………………………………………………………………………………………….۲۶۴
۳-۵-۵ پیشنهادات کاربردی در ارتباط با کانال توزیع…………………………………………………………………………………………………۲۶۵
۴-۵-۵ پیشنهادات کاربردی در مورد ارزش ویژه برند :……………………………………………………………………………………………… ۲۶۶
۵-۵-۵ پیشنهادهای کاربردی در مورد معیارهای هم پیوندی ( یکپارچگی )……………………………………………………………..۲۶۶
۶-۵-نوآوری تحقیق:……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..۲۶۷
۷-۵-محدودیت­های تحقیق:…………………………………………………………………………………………………………………………………………۲۶۷
۸-۵-پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی:……………………………………………………………………………………………………………………………۲۶۸

منابع و مأخذ: ۲۶۹
پیوست شماره ۱٫ سوالات مصاحبه………………………………………………………………………………………………………………………………۲۸۸
پیوست شماره ۲ : مشخصات افراد مصاحبه شده ………………………………………………………………………………………………………۲۹۰
پیوست شماره ۳: مواد غذائی با ویژگی تند گردش ……………………………………………………………………………………………………۲۹۰
پیوست شماره ۴: لیست شرکتهای مواد غذائی بورس تهران با ویژگی تند گردش ……………………………………………………۲۹۱
پیوست شماره ۵٫ کدگذاری مطالعه کیفی- اکتشافی…………………………………………………………………………………………………..۲۹۲
پیوست شماره ۶ پرسشنامه تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………..۳۳۵
پیوست شماره ۷ ضرایب همبستگی متغییرهای اصلی تحقیق…………………………………………………………………………………….۳۴۲
پیوست شماره ۸ خروجی نرم افزار spss………………………………………………………………………………………………………………………………..343
فهرست نمودارها
نمودار ۳-۱: مدل مفهومی اولیه ۸
نمودار۱-۲: بازاریابی ارزش ۲۰
نمودار ۲-۲ : سیر تحول بازاریابی ۲۱
نمودار ۳-۲ ۴P: 27
نمودار۴-۲ : مدل بیکر و ریموند از فرایند ارتباطات ۳۳
نمودار ۵-۲: : جایگاه و اهمیت ارتباطاات و فرایند آن با فرایند بازاریابی ۳۴

مقدار متوسط جهانی برآورده شده است. طبق آمار حدود نیمی از نفت خام و فرآورده های نفتی که توسط کشتی ها صادر میگردد از این خلیج می گذرد و آلودگی حاصل از حمل و نقل مواد نفتی در خلیج فارس حدود ۸۶% کل آلودگی نفتی آن تخمین زده شده است که در مقام مقایسه حدود ۲ برابر سهم آلودگی در اثر حمل و نقل دریائی در سطح جهانی می باشد. (Al- Saleh & Shinwari, 2002; Dugo et al., 2006; Agah et al., 2009; Ganjavi et al., 2010 ).
شرایط خاص فیزیوگرافیک و بوم شناختی خلیج فارس، استخراج و صدور نفت از این منطقه به دیگر مناطق جهان، تبخیر بالای آب و ورودی کم آب شیرین به محیط، فشار فزاینده ای را متوجه محیط زیست دریایی خلیج فارس نموده است. به این جهت خلیج فارس همواره با دریاهای دیگر نظیر مدیترانه، سرخ، سیاه، بالتیک و چند محیط آبی دیگر به عنوان مناطق ویژه انتخاب شده اند و به تبع آن مقرارت خاصی برای حفاظت محیط زیست این مناطق اعمال گردیده است. در دهه های اخیر به دلیل توسعه کشورهای ساحلی به کمک درآمدهای نفتی اکوسیستم خلیج فارس شاهد تاثیرات مخربی بوده است. بالاترین میزان آلودگی، در نمونه های بستر خلیج فارس در مسیر تردد شناورهای نفتی قرار دارد و روند رو به افزایشی را نشان می دهد. با توجه به ذخایر عظیم نفت و گاز در این منطقه که حدود ۴۰% کل ذخایر جهانی تخمین زده شده است، ادامه روند رو به افزایش برای چندین دهه آینده قابل پیش بینی است، از این رو آلودگی این منطقه ضرورتاً باید تحت پایش و کنترل باشد(آزادبخت و ارمغان، ۱۳۸۸).

۱-۲- جزیره قشم
۱-۲-۱- موقعیت جغرافیایی
جزیره قشم در مدخل ورودی خلیج فارس از دریای عمان (تنگه هرمز) بین"۳۸، ۱۵َ،˚۵۵ تا “۵۲،’۱۶،˚۵۶ طول شرقی و “۲۰،’۳۲،˚۲۶ تا “۰۰،’۰۰،˚۲۷ عرض شمالی واقع شده است (سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح،۱۳۸۲). جزیره قشم، با پهنه ای حدود ۹/۱۶۰۹ کیلومتر مربع در جنوب استان هرمزگان، در شمال شرقی تنگه استراتژیک هرمز واقع شده و ارتفاع آن از سطح دریا ۶ متر است. جزیره قشم حدود ۵/۲ برابر دومین جزیره بزرگ خلیج فارس یعنی بحرین است(حافظ نیا،۱۳۷۱).
وجود صنایع و شرکت های مختلف مثل شرکت سرب و روی قشم که در منطقه اقتصادی قشم واقع است موجب دفع مواد زائد و پساب کیک لجن تصفیه شامل ۶۰% فلز روی به صورت سولفات روی، کیک های لجن شامل گچ و سیلیس، ۱۰ درصد روی و کادمیوم و سرباره شامل ۸۵% فلز روی به صورت اکسید روی می باشد. شهرستان قشم از لحاظ صنایع نیز دارای توانایی‌هایی است که از مهم‌ترین صنایع این شهرستان می توان لنج سازی، قایق فایبرگلاس، آبزی پروری و صنعت پالایش نفت و گاز گورزین را نام برد. پالایشگاه گازگورزین قشم، که از پنج حلقه چاه تغذیه می کند، پس از پالایش، به وسیله لوله های ۱۲ اینچی از لافت کهنه به بندر پل و پس از ۷۰ کیلومتر به نیروگاه بندرعباس می رسد تا انرژی گازی را به الکتریسیته تبدیل کند. توان پالایش و حمل گاز طبیعی به نیروگاه حرارتی بندرعباس در صورت امکان مصرف روزانه یکصد میلیون فوت مکعب است. از معادن شهرستان قشم می توان معدن نمک، گاز قشم، معدن سنگ لاشه، شن و ماسه و معدن خاک سرخ در شهر هرمز را نام برد(صمصام پور، ۱۳۹۰).
۱-۲-۲- وضعیت آب های اطراف جزیره قشم از نظر جزر و مد و جریان های دریایی
دو جزر و دو مد در مدت شبانه‌روز در اطراف جزیره قشم رخ مى‌دهد که اختلاف ارتفاع متوسط آنها ۲ تا ۳ متر است. امواج دریا در اطراف قشم اغلب کمتر از یک متر ارتفاع دارند و از این‌ رو مى‌توان دریاى اطراف قشم را یک دریاى آرام خواند. اما در سواحل جنوبى و شرقى گاه امواج بلندتر از ۳ متر نیز قابل مشاهده است. جریان‌هاى دریایى اصلى اطراف جزیره حاصل جزر و مد بوده و سریع‌ترین آن در محدوده بین پل و لافت کهنه قابل مشاهده است و سرعت آن به ۳ گره دریایى مى‌رسد. جهت جریان در هنگام مد به طرف غرب و در هنگام جزر به طرف شرق است. میزان متوسط شورى آب دریا در اطراف قشم (قسمت در هزار) ppt^[1] ۳۵ و رنگ آب دریا بیشتر سبز مغز پسته‌اى و در برخى موارد آبى رنگ است(سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح،۱۳۸۲).
پیشرفت روز افزون صنایع و متعاقب آن آلودگی هوا و افزایش بی رویه جمعیت شهرها و روستاها و در پی آن توسعه مناطق کشاورزی و استفاده از کودها و سموم دفع آفات موجب می گردد تا میزان زیادی فاضلاب های صنعتی و شهری و همچنین پساب ها در کشاورزی که دارای مقادیر متنابهی از فلزات سنگین هستند، وارد اکوسیستم های آبی گردند و موجب تخریب محیط زیست شوند(Sures et al., 1995; Romeo et al., 1999; Al- Saleh et al., 2002; Demira, 2006; Agah et al., 2009; Ganjavi et al., 2010; Saei- Dehkordi et al., 2010 ).
۱-۳- منابع آلوده کننده محیط های دریایی
منشا ورودی آلاینده ها به محیط های دریایی بسیار متنوع و متفاوت می باشند(جدول ۱-۱). آلودگی به وسیله فلزات سنگین از مدتها پیش به عنوان موضوعی مهم تشخیص داده شده که از طرق مختلف به این اکوسیستم وارد می شود. در سال ۱۹۸۰ گروه تحقیقاتی (GESAMP)^[2] آلودگی دریا را چنین تعریف کرده است: آلودگی توسط انسان به طور مستقیم و یا غیر مستقیم از طرق رهاسازی ماده و یا انرژی به داخل محیط دریایی ایجاد می گردد که سبب اثرات زیان آوری چون آسیب به منابع تجدید شونده دریایی، اشکال در فعالیت های صید و صیادی، آسیب رساندن به کیفیت آب دریا و خطر بر سلامتی انسان می باشد (کلارک، ۱۳۸۵). آلودگی نه فقط به دست انسان بلکه به صورت طبیعی نیز به محیط وارد می شود. در این راستا Brayan(1984) منابع آلوده کننده آب ها را به سه گروه عمده تقسیم بندی کرده است:
آلودگی از ساحل: در این حالت آلاینده های فلزی توسط جریان های رودخانه ای و فرسایش و هوا زدگی صخره های ساحلی، به محیط های دریایی وارد می گردد.
آلودگی از اعماق: که شامل فلزات آزاد شده رسوبات اعماق دریا بوسیله فرآیندهای شیمیایی، فعالیت های آتش فشانی بستر، تشکیل کوه ها، حرکت تکتونیکی، نشت نفت از بستر و فراجوشی می شود. قسمتی از منابع طبیعی کادمیوم از طریق فرایند فراجوشی آبهای اقیانوسی غنی از کادمیوم تامین می گردد.
آلودگی از نواحی نزدیک ساحل: این آلاینده ها شامل ذرات و غبارهای انتقال یافته توسط جریان هوا، مواد تولیدی حاصل از فرسایش یخ های قطبی و انتقال آن ها توسط یخ های شناور و گازهای فلزی حاصل از پوسته زمین می باشند (دبیری، ۱۳۷۹).
از جمله فعالیت های صنعتی آلوده کننده، سوزاندن زغال سنگ و به خصوص زباله های پلاستیکی می باشد که مقادیر قابل توجهی کادمیوم، وارد اتمسفر می کند. این آلاینده ها که به صورت ذرات معلق در هوا وجود دارند توسط جریانات هوایی به نواحی دیگری از کره زمین انتقال یافته و به صورت ریزش های جو بر سطح آب فرود می آیند (رضوی، ۱۳۷۸؛Meador et al., 2005). فاضلاب های شهری، صنعتی و فعالیت های وابسته، منابع عمده وارد کننده فلزات سنگین به محیط های دریایی می باشند. بخش عمده ای از فاضلاب های شهری را پساب های خانگی تشکیل می دهند که آلاینده های فلزی آن از طریق فعالیت های متابولیکی و فرسایش لوله های آب و فاضلاب (مس، سرب، روی، کادمیوم) و همچنین شوینده های حاوی ترکیبات فلزی (روی، بور، آرسنیک، آهن، منگنز، کروم، نیکل، کبالت) ایجاد می گردد (زون و گلیانتس، ۱۳۸۲؛ Agah et al., 2009).
جدول ۱-۱: فهرستی از صنایع به همراه فلزات سنگین احتمالی در پساب ( کلارک، ۱۳۸۵؛ اسماعیلی ساری، ۱۳۸۱؛ جلالی و آقازاده مشگی، ۱۳۸۵؛Storelli et al., 2010: Heath, 1987)