شکل ۳-۱- مدل مفهمومی تحقیق ( راویچندران و همکاران ،۲۰۱۰)
۳-۸ تعیین روایی پرسشنامه
تعریف روایی : روایی آزمون عبارت است از توانایی ابزار مورد نظر در اندازه‌گیری صفتی که آزمون برای اندازه‌گیری آن ساخته شده است و شامل روایی صوری، روایی پیش‌بینی، روایی محتوا و … می‌باشد.

منظور از روایی این است که محتوای ابزار گردآوری اطلاعات یا سوالات مندرج در ابزار دقیقا متغیرها و موضوع مورد مطالعه را بسنجد. یعنی اینکه هم داده‌های گردآوری شده از طریق ابزار مازاد بر نیاز تحقیق نباشد و هم اینکه داده‌های مورد نیاز در رابطه با سنجش متغیرها در محتوای ابزار حذف نشده باشند، یا به عبارت دیگر، ابزار گردآوری اطلاعات، عین واقعیت را به خوبی نشان دهد (حافظ نیا،١٣٨٢).
در واقع مقصود از روایی آن است که، ابزار اندازه گیری بتواند خصیصه و ویژگی مورد نظر را اندازه بگیرد. اهمیت روایی از آن جهت است که اندازه گیری های نامناسب و ناکافی می‌تواند هر پژوهش علمی را بی ارزش و ناروا سازد (خاکی ،١٣٧٨).
روایی عبارت از میزان انطباق مشاهدات و پرسش‌های تحقیق با هدف اصلی پژوهش می‌باشد. آیا داده‌های گردآوری شده تصویر حقیقی همان موضوع مورد بررسی است یا خیر. زمانی مسئله به وجود می‌آید که داده‌های جمع آوری شده ظاهراً حاصل روش پژوهش انجام گرفته باشند (نیل،۱۳۷۴).
در این تحقیق به منظور سنجش روایی ابزار اندازه‌گیری از تحلیل محتوا استفاده شده است. روایی‌یابی محتوا، تحلیلی منطقی از سؤالات است که معرف بودن آن‌ ها را تعیین می‌کند. به این منظور پرسشنامه در اختیار استاد راهنما و سایر کارشناسان ذیربط شرکت قرار گرفته و پس از لحاظ کردن نظرهای اصلاحی ایشان و استفاده از ادبیات تحقیق، تنظیم، اصلاح و سپس توزیع شده است.
۳-۹ تعیین پایایی پرسشنامه
تعریف پایایی: پایایی یک وسیله اندازه‌گیری عمدتاًًًًًًًًًًًٌٌٍٍَُُ به دقت نتایج حاصل از آن اشاره می‌کند. پایایی به : دقت، اعتمادپذیری، ثبات، یا تکرار پذیری نتایج آزمون اشاره می‌کند.
رابطه روایی و پایایی: رابطه بین روایی و پایایی از این قرار است که یک آزمون باید پایا باشد تا بتواند روا باشد. اگر آزمونی در هر بار اجرا روی تعدادی نمونه نتایج مختلفی به دست بدهد، آن آزمون یک آزمون پایا نخواهد بود و در واقع هیچ چیز را به درستی اندازه نخواهد گرفت و اگر یک آزمون چیزی را به درستی اندازه‌گیری نکند هیچ اطلاعات مفیدی به ما نخواهد داد. برای مثال، یک آزمون ریاضی برای اندازه‌گیری محتوا و هدف‌های درس تاریخ روا نیست، اما این آزمون می‌تواند مطالب ریاضی را که اندازه می‌گیرد با دقت اندازه‌گیری کند. پس برای این که یک آزمون روا باشد باید نخست پایا باشد. یعنی پایایی شرط روایی است، اما روایی برای پایایی ضروری نیست.
بهترین روش برای تعیین میزان پایایی پرسشنامه، روش آلفای کرونباخ می‌باشد. ضریب آلفای کرونباخ عددی بین صفر و یک است که از فرمول زیر بدست می‌آید.
(۳-۱۱)
که در آن
: ضریب آلفای کرونباخ یا ضریب پایایی کل آزمون
: تعداد سوالات آزمون
: واریانس نمرات سوال  ام
: واریانس نمرات کل سوالات آزمون می‌باشد.
اگر ضریب آلفای کرونباخ از ۷/۰ بیشتر باشد، آنگاه سوالات پرسشنامه از پایایی قابل قبولی برخوردار می‌باشند.
برای تعیین پایایی پرسشنامه این تحقیق از آزمون آلفای کرونباخ استفاده می‌شود. بدین صورت که ابتدا ۳۰ پرسشنامه بصورت تصادفی در بین افراد نمونه انتخابی به عنوان پیش آزمون توزیع گردید و براساس پاسخ‌های آنها، ضریب آلفای کرونباخ بدست آمد. ضریب آلفای کرونباخ برای کل سوالات پرسشنامه برابر ۸۸۹/۰ می‌باشد که بزرگتر از ۷/۰ است، پس سوالات پرسشنامه‌ها از پایایی قابل قبولی برخوردارند.
جدول ۳-۲ : ضریب پایایی سوالات پرسشنامه‌