۲-بیشترین طرح های مورد استفاده در سفالهای ادوار مختلف تپه کلار شامل طرحهای هندسی، نقوش گیاهی و جانوری است.
۳-مقایسه نقوش قالی کلاردشت و سفالهای تپه کلار بیانگر تأثیر پذیری شدید این دو گروه از هنرمندان از طبیعت و زیست بوم منطقه است.
۱-۴ جنبه نوآوری بودن و جدید بودن:
تا کنون تحقیقاتی چند در خصوص فرش صورت گرفته است. اما تحقیق حاضر به استناد داده های باستان شناسی است که تا کنون هیچ پژوهشگری به آن نپرداخته است. از این رو مطالعه پیش رو برای نخستین بار به صورت تخصصی در ارتباط با نقشمایه ها و طرحهای فرش منطقه کلاردشت از منظر باستان شناسی صورت می گیرد.

۱-۵ مواد و روش انجام تحقیق:
پژوهش حاضر بر پایه فعالیتهای میدانی و مطالعات کتابخانه ای استوار است. در وهله نخست مطالعه و بررسی میدانی در زمینه فرش این منطقه صورت خواهد گرفت و در وهله دوم پژوهش های و مطالعات کتابخانه ای بیشتر در مورد سفال و نقوش و طرح های ایجاد شده بر روی آن و تفکیک نقوش آنها می باشد.
۱-۶ پیشینه مطالعاتی و پژوهشی
سوابق پژوهشهای انجام شده درمنطقه کلاردشت بیانگر آن است که مرحوم حبیب الله صمدی در سالهای ۳۲-۱۳۲۹این منطقه را مورد بررسی و کاوش قرار داده است وگزارشهای معمول اداری و دست آورد های علمی خود را به عنوان “گنجینه کلاردشت” در مجله گزارشهای باستانی به چاپ رساند (صمدی،۱۳۳۴: ۱۱۶- ۱۱۵). همچنین عزت الله نگهبان از سوی موسسه باستان شناسی دانشگاه تهران در تابستان سالهای ۵۵- ۱۳۵۴ منطقه کلاردشت را بررسی کرد که طی آن ۵۰ محوطه باستانی مربوط به اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول ق.م مورد شناسایی قرار گرفت (نگهبان، ۱۳۸۵: ۴۶۷).
از جمله نخستین فعالیتهای باستان شناسی در منطقه کلاردشت در بعد از انقلاب اسلامی می توان به گمانه زنی به منظور تعیین حریم و عرصه تپه کلار توسط آقای حسن کریمیان اشاره کرد که با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان مازندران صورت گرفت (کریمیان، ۱۳۷۶: ۱۰۰).
در شهریور ۱۳۸۵ سید مهدی موسوی کوهپر کار کاوش به منظور لایه نگاری و گمانه زنی برای تعیین حریم در تپه کلار را اجرا کرد. ایشان ضمن انجام تعیین حریم محوطه با ایجاد دو ترانشه در مرکز و ضلع غربی تپه نخستین کاوش علمی در تپه کلار را آغاز نمود (موسوی کوهپر و عباس نژاد، ۱۳۸۵). در فروردین ۱۳۸۶ نیز موسوی کوهپر منطقه کلاردشت را مورد بررسی جامع باستان شناسی قرار داد که طی آن علاوه بر محوطه های معرفی شده توسط دکتر نگهبان طی سالهای ۱۳۵۵و۱۳۵۴محوطه جدید دیگری نیز مورد شناسایی قرار گرفت (موسوی کوهپر ، ۱۳۸۶).
علاوه بر مطالعات و پژوهش های باستانی در منطقه کلاردشت کشفیاتی نیز صورت گرفته است که متعلق به دورانهای پیش از تاریخ و تاریخی می باشد.
گورستانی که بطور اتفاقی در سال ۱۳۱۸ در زیر استخرکاخ رضا شاه در کلاردشت کشف شد، آثار زرین وسیمنی یافت شد که با آثار مارلیک و املش دارای قرابت و تشابه بسیاراست. سفالینه های این گورستان عبارتند از: ابریق های سفالین در اندامهای گاو و گوزن ریتون و ظروف پیمانه ای با پوسته ی قهوه ای سوخته که از نظر هنری با آثار آذربایجان شرقی قرابت دارد (کامبخش فرد، ۱۳۸۹: ۲۶۰).
از معروف ترین اشیاء بدست آمده در این منطقه می توان به جام کلاردشت که شهرت جهانی یافته و در رده جامهای مارلیک و حسنلو مقاسیه می شود اشاره داشت، که به همراه اشیاء ذیقیمت دیگری مانند چند جام بدون پایه با پیکر سر گوزن از جنس گل پخته شده و کوزه های به صورت دسته دار و نوک دار کوچک شبیه به ظروف سفالین تپه سیلک بدست آمده است. از دیگر اشیائی که در همین محوطه به صورت اتفاقی در حین انجام عملیات کار های ساختمانی کشف گردیده است می توان به خنجری از طلا اشاره داشت که همگی این اشیاء بدست آمده متعلق به یک گورستان و هم دوره می باشند. اما به نظر می رسد که جام مذبور تحت تاثیر هنر و صنعت هیتی ها بوده باشد زیرا در سه طرف جام سر شیری به صورت برجسته از جداره خارجی بیرون زده است و تاریخ آنها را می توان به هشتصد ق.م قرار داد (ستوده، ۱۳۳۵: ۱۲۷-۱۲۸).
طبق گزارشهای بدست آمده و مستندات موجود اشیاء زرین و سیمین مربوط به قباد ساسانی که حکایت از عهد ساسانی می کند بدست آمده که قباد را سوار بر اسب نشان می دهد که بر روی جامی حکاکی شده است. تنگ نقره دیگری که دارای نقش گل لوتوس دور آن را ترنجی های قرار داده اند و در میان هر ترنج خروسی نقش گردیده است و رقاصه های در زیر چهار طاقها به صورت برجسته نمایان است (وندنبرگ، ۱۳۸۷: ۷-۶).
۱-۷ مفاهیم و اصطلاحات
پیچاچنگ……………………………………………………………………………………………………………………………………….چنگ گربه
گل کلوچه……………………………………………………………………………………………………………………………………..گل شیرینی
حلوا قِجل……………………………………………………………………………………………………………………….یک نوع حلوای محلی
ملوچک………………………………………………………………………………………………………………………یک نوع گنجشک محلی
گل لاری………………………………………………………………..یک نوع گلی که در صحرا می روید و مصرف گیاهی دارد
پیل مِل……………………………………………………پیل همان پول است به زبان کردی و مِل به گردن گفته می شود
لوله پنجه………………………………………………………………………………………………………………………………………….پیچ پیچی
بز چلچله ای…………………………………………………………………………………………………………………………………….بز شاخ دار
پَتو گل…………………………………………………………………………………………………………………………………………گل پروانه ای
بِلبِلک……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….پروانه
کَل…………………………………………………………………………………………………………………به نوعی بز کوهی گفته می شود
کِریش…………………………………………………………………………………………………………………………………………..کشیده شدن
گل چار واز…………………………………………………………………………………………………………………………………….گل چهار پر
وِرگِ چنگ……………………………………………………………………………………………..چنگ یا پنجه گرگ یا گل هشت پر
کَرکیت…………………… دفتیز یا شانه قالی که با کوبیدن آن بر روی قالی موجب سفت شدن گره ها می شود
مَجِمعه…………………………………………………………………………………………………………………………………نوعی سینی بزرگ
مَغَضِ کندِل……………………………………………………………………………………………………………………………………….لانه زنبور
لَوه سَرِه…………………………………………………………………………………………………………………………………………….درب دیگ
وِل ذُلفَک…………………………………………………………………………………………………………………………………………نگاره قلاب
مَغِراضِ گُل…………………………………………………………………………………………………………………………..نگاره دسته قیچی
سَمِوار……………………………سماور که در قالی به نقش صندوقی خوانده می شود از جمله جهیزیه عروس است
چهار واز…………………………………………………………………………………………………………………………..چهار شاخ یا چهار پر
شَمله ای……………………………………………………………………………………………… به نوعی ترازو در فرش گفته می شود
بِته جقه…………………………………………………………………………………………………………………………………………..گل مخملی
پَمپال……………………………………………………………………………………………………………………………………………..نماد روشنی
چِش زخم………………………………………………………………………………………………………………………………………..چشم زخم
گِردِ گُل………………………………………………………………………………………………………………………………………………..گل گرد
اًوً………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….آب
دار…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..درخت
اِلیِمَک………………………………………………………………………………………………………….نوعی گره در فرش به زبان محلی
فصل دوم:
جغرافیای تاریخی و طبیعی کلاردشت
۲-۱: موقعیت جغرافیایی کلاردشت
کلاردشت ناحیه ای در استان مازندران از توابع شهرستان چالوس که در ۵۰ کیلو متری این شهر قرار دارد. این ناحیه از جنوب به قله های تخت سلیمان تا گردنه کندوان در جاده چالوس- کرج که به خط الرأس البرز محدود می شود. در واقع با نواحی کوهستانی تابع شهرستان کرج همجوار است. رود چالوس در شرق، کلاردشت را از کجور- شهرستان نوشهر متمایز می کند. از شمال به دریای خزر و شهر عباس آباد و از غرب به قروین و الموت محدود است. کلاردشت به لحاظ موقعیت جغرافیایی در ۳۶ درجه و ۲۹ دقیقه عرض شمالی و۵۱ درجه و ۶ دقیقه طول شرقی واقع است. وسعت منطقه کلاردشت در حدود ۱۵۰۹ کیلو متر مربع می باشد ( ملکپور، ۱۳۷۷: ۱۱-۱۰ ).
۲-۲: پیشینه تاریخی کلاردشت