۲-۴۶
همان طور که ذکر شد ماتریس Φ یک ماتریس از این توابع شکل میباشد. در حالت سه بعدی دارای ابعاد Q3×۳ و در حالت دو بعدی دارای ابعادQ2×۲ است. در اینجا نیز Q بیانگر تعداد گرههای موجود در هر المان میباشد. شکل کلی این ماتریس را میتوان به صورت زیر نمایش داد.
۲-۴۷
حلهای اساسی برای ترکشن و جا به جایی را نیز میتوان به صورت زیر نوشت:
۲-۴۸
۲-۴۹
حال با توجه به این که تمامی مؤلفه های معادله (۲-۲۹) به صورت ماتریسی تعریف شده اند، شکل کلی این معادله با صرف نظر از نیرهای حجمی به صورت ماتریسی زیر نوشته می شود.
۲-۵۰
حال با تقسیم کردن مرز به NE المان، شکل معادله بالا به صورت زیر تغییر می کند.
۲-۵۱
معادله بالا ارتباط هر نقطه روی مرز را با سایر المانهای مرزی نشان میدهد. اگر معادله بالا را به صورت زیر بنویسیم آنگاه ارتباط هر گره با سایر گرههای روی مرز مشخص می شود.
۲-۵۲
که در این رابطه i نشان دهنده گره مرزی است که به دنبال ارتباط آن با سایر گرهها هستیم. N تعداد گرهها و همچنین و به ترتیب نشان دهنده جا به جاییها و ترکشنها در گره شماره j میباشند. ماتریسهای H وG نیز ماتریسهای تأثیر[۳۳] نامیده میشوند و درحالت دو بعدی به صورت ۲×۲ و در حالت سه بعدی به صورت ۳×۳ میباشند و به صورت زیر تعریف میشوند.
۲-۵۳
۲-۵۴
در روابط بالا جمع در تمام المانهایی که در گره j مشترک هستند (که با t مشخص شده است) گسترش پیدا می کند. q نیز نشان دهنده مرتبه المانهای مورد استفاده میباشد. در این پژوهش برای محاسبه انتگرالهای روابط (۲-۴۶) و (۲-۴۷) از روش تربیع گائوس[۳۴] استفاده شده است.
ماتریس H را میتوان به شکل زیر نوشت:
۲-۵۵
با توجه به تعریفی که از ماتریس H در رابطه (۲-۴۸) ارائه گردیده، معادله (۲-۴۵) را میتوان به شکل سادهتر زیر نوشته می شود.
۲-۵۶
معادله (۲-۴۹) معادله اساسی میباشد که ارتباط هر گره با تمام گرههای موجود روی مرزها را مشخص می کند.
شکل شماره ۲-۶ : یک دامنه دارای دو حفره
به طور مثال، شکل شماره ۲-۶، یک دامنه با دو حفره را نشان میدهد. در این شکل مرز خارجی با هشت المان و مرز حفرهها با شش المان تقسیم بندی شده اند. در روش المانهای مرزی با توجه به این نکته که عمود بر مرز همواره باید به سمت خارج مرز باشد، گرههای روی مرز خارجی و داخلی در جهتهای مخالف یکدیگر شماره گذاری میگردند. یعنی در شکل ۲-۶ با توجه به این نکته که شماره گذاری گرههای روی مرز خارجی پاد ساعتگرد انجام شده است، شماره گذاری کرههای روی مرز داخلی ساعتگرد انجام می شود. با توجه به این نکته که ماتریسهای H و G بیانگر ارتباط بین تمام گرهها با تمام مرزها میباشند و با توجه به وجود سه مرز در این شکل، ماتریسهای H و G دارای سه زیر ماتریس میباشند. که هر کدام از این زیر ماتریسها بیان کننده ارتباط بین تمام گرههای مرز مورد بررسی با سایر مرزها میباشند. به این ترتیب ماتریسهای H و G به شکل زیر تشکیل میشوند.
۲-۵۷
۲-۵۸
در رابطه ۲-۴۹ بردارهای U وP بردارهای جا به جاییها و ترکشنها روی تمام گرهها میباشند که از روی شرایط مرزی مشخص میشوند. با انتقال مؤلفه های مجهول مرزی به سمت چپ و مؤلفه های معلوم به سمت راست و تبدیل کردن فرم رابطه به دستگاه معادلات به صورت Ax=f و حل این دستگاه با بهره گرفتن از روش SVD[35] ، مقدار جا به جاییها و ترکشنها روی تمام گرههای موجود در مرزها مشخص می شود. استفاده از روش SVD از آن جهت برای حل این دستگاه کارآمد میباشد که در بسیاری از موارد دستگاه محاسبه شده دارای ماتریس ضرایب غیر مربعی بوده که با روشهای تحلیلی به سختی حل می شود.
۲-۳ مقایسه نتایج حاصل از حل مستقیم المان مرزی با نرم افزار آباکوس
در زیر یک نمونه مثال برای بررسی نتایج حاصل از برنامه کامپیوتری نوشته شده با بهره گرفتن از نرم افزار متلب برای مسئله دو حفره با بهره گرفتن از روش المانهای مرزی و مقایسه نتایج بدست آمده با نتایج حاصل از نرم افزار آباکوس بیان شده است.
مثال: در این نمونه یک مسئله دو حفرهای تحت کشش ساده که تحت نیروی Mpa 200p= قرار دارد و دارای مدول الاستیسیته Gpa200E= و Gpa79300G= نسبت پواسون ۰.۲۹۲ν= میباشد را با بهره گرفتن از روش المانهای مرزی حل کرده و جا به جاییهای بدست آمده روی مرز خارجی را با نتایج حاصل از حل مسئله با بهره گرفتن از نرم افزار آباکوس مقایسه میکنیم.
شکل شماره ۲-۷: تحت کشش قرار دادن یک جسم جامد دارای دو حفره
مدل سازی با نرم افزار آباکوس و نتایج حاصل از آن: شکل شماره ۲-۸: مدل سازی مسئله در نرم افزار آباکوس
x شکل شماره ۲-۹: شکل حاصل از تغییر مکان در راستای
y شکل شماره ۲-۱۰: شکل حاصل از تغییر مکان در راستای
در جدول زیر نتایج حاصل از جابهجاییهای روی مرز خارجی با بهره گرفتن از دو روش ذکر شده بیان شده است.
میانگین خطا برای گرههای اندازه گیری شده بین حل المان مرزی و حل آباکوس=۲.۷۳%
جدول شماره ۲-۱: مقایسه حل مستقیم المان مرزی با حل آباکوس
درصد خطا | جا به جایی حاصل از آباکوس | جا به جایی حاصل از BEM | شماره گره | راستای جا به جاییها |
۲.۶% | ۰.۰۰۰۸۴۰ | ۰.۰۰۰۸۶۲ | ۱ | X |
۲.۹% | ۰.۰۰۳۵۰۷ | ۰.۰۰۳۴۰۶ |