۵-۳- پیشنهادها ۱۰۷
۵ -۳- ۱- پیشنهادهای کاربردی ۱۰۷
۵-۳- ۲- پیشنهادها برای تحقیقات آتی ۱۰۸

پیوستها ۱۰۹
پیوست (الف)- جدول ترجیحات اساتید ۱۱۰
پیوست (ب)- کد نوشته شده در نرمافزار، برای گروهی با همه محدودیتها ۱۱۱
فهرست مراجع ۱۱۷
فهرست جدولها
عنوان جدول صفحه
جدول ۲-۱. مقایسه الگوریتم ژنتیک با سیستمهای طبیعی ۲۲
جدول ۳-۱. نمایش کد بازههای زمانی ۶۷
جدول ۳-۲. نمایش شماره استادان و دروس ۶۷
جدول ۴-۱. لیست دروس نیمسال دوم گروه مدیریت صنعتی ۸۳
جدول ۴-۲. پارامترهای متغیر در الگوریتم ژنتیک برای گروه مدیریت صنعتی ۸۵
جدول ۴-۳. برخی از جوابهای تولید شده با مقدار تابع برازندگی برای گروه مدیریت صنعتی ۸۶
جدول ۴-۴. لیست دروس نیمسال دوم گروه مدیریت جهانگردی ۸۷
جدول ۴-۵. پارامترهای متغیر در الگوریتم ژنتیک برای گروه مدیریت جهانگردی ۸۹
جدول ۴-۶. برخی از جوابهای تولید شده با مقدار تابع برازندگی برای گروه مدیریت جهانگردی ۹۰
جدول ۴-۷. لیست دروس نیمسال دوم گروه مهندسی صنایع ۹۰
جدول ۴-۸. پارامترهای متغیر در الگوریتم ژنتیک برای گروه مهندسی صنایع ۹۲
جدول ۴-۹. برخی از جوابهای تولید شده با مقدار تابع برازندگی برای گروه مهندسی صنایع ۹۳
جدول ۴-۱۰. لیست دروس نیمسال دوم گروه معماری ۹۴
جدول ۴-۱۱. پارامترهای متغیر در الگوریتم ژنتیک برای گروه معماری ۹۵
جدول ۴-۱۲.برخی از جوابهای تولید شده با مقدار تابع برازندگی برای گروه معماری ۹۷
جدول ۴-۱۳. برنامه کلاسی گروه مدیریت صنعتی ۹۸
جدول ۴-۱۴. برنامه کلاسی گروه مدیریت جهانگردی ۹۹
جدول ۴-۱۵. برنامه کلاسی گروه مهندسی صنایع ۱۰۰
جدول ۴-۱۶. برنامه کلاسی گروه معماری ۱۰۱
جدول ۵-۱. مقادیر متغیر در الگوریتمهای ژنتیکی ۱۰۶
فهرست شکلها
عنوان شکل صفحه
شکل ۱-۱. فلوچارت روش انجام تحقیق ۸
شکل ۲-۱. نمایش انتخاب چرخ رولت در الگوریتم ژنتیک ۲۴
شکل ۲-۲. نمایش عملگر تقاطع تکنقطه ای در الگوریتم ژنتیک ۲۶
شکل ۲-۳. نمایش عملگر جهش تکنقطه ای در الگوریتم ژنتیک ۲۷
شکل ۲-۴.فلوچارت الگوریتم ژنتیکی عادی و استاندارد ۲۹
شکل ۳-۱. تصویر ماتریس اولیه جوابهای تولیدی ۷۰
شکل ۳-۲. نمایش یک رشته به عنوان کروموزوم ۷۰
شکل ۴-۱. تصویر ذهنی ماتریس تشکیل شده برای گروه مدیریت صنعتی در نرم افزار ۸۴
شکل ۴-۲. نمایش یک رشته به عنوان کروموزوم برای گروه مدیریت صنعتی ۸۴
شکل ۴-۳. نمایش جمعیت تولید شده با مقدار تابع برازندگی برای گروه مدیریت صنعتی ۸۶
شکل ۴-۴. تصویر ذهنی ماتریس تشکیل شده برای گروه مدیریت جهانگردی در نرم افزار ۸۷
شکل ۴-۵. نمایش یک رشته به عنوان کروموزوم برای گروه مدیریت جهانگردی ۸۸
شکل ۴-۶. نمایش جمعیت تولید شده با مقدار تابع برازندگی برای گروه مدیریت جهانگردی ۸۹
شکل ۴-۷. تصویر ذهنی ماتریس تشکیل شده برای گروه مهندسی صنایع در نرمافزار ۹۱
شکل ۴-۸. نمایش یک رشته به عنوان کروموزوم برای گروه مهندسی صنایع ۹۲
شکل ۴-۹. نمایش جمعیت تولید شده با مقدار تابع برازندگی برای گروه مهندسی صنایع ۹۳
شکل ۴-۱۰. تصویر ذهنی ماتریس تشکیل شده برای گروه معماری در نرم افزار ۹۴
شکل ۴-۱۱.نمایش یک رشته به عنوان کروموزوم برای گروه معماری ۹۵
شکل ۴-۱۲. نمایش جمعیت تولید شده با مقدار تابع برازندگی برای گروه معماری ۹۶
فصل اول
کلیات تحقیق

مقدار حرارت انتقال داده شده به کمیت واحدی از یک ماده که باعث تغییر ۱ درجه در دمای آن شود را ظرفیت گرمایی آن ماده گویند]۱۵[. ظرفیت گرمایی به سیستم خنک‌کنندگی و اندازه ترانسفورماتور بستگی دارد. ظرفیت گرمایی از روابط زیر قابل محاسبه می‌باشد.
برای حالت‌های خنک‌کنندگی روغن طبیعی- هوا طبیعی و روغن طبیعی و هوا اجباری :

(گالن روغن)۳۳/۱+(وزن تانک و وسایل جانبی به پوند)۰۴/۰+(وزن هسته و سیم‌پیچ به پوند)۰۶/۰=C
برای حالت‌های خنک‌کنندگی روغن اجباری- هوا اجباری هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیرمستقیم :
(گالن روغن)۹۳/۱+(وزن تانک و وسایل جانبی به پوند)۰۶/۰+(وزن هسته و سیم‌پیچ به پوند)۰۶/۰=C

• • افزایش دمای نقطه داغ سیم‌پیچ نسبت به دمای روغن بالای تانک( ∆θ_H)

در مدت یک بار پیوسته و ماندگار، تلفات RI² باعث می‌شود دمای سیم‌پیچ افزایش پیدا کند. چنانچه این فرایند ادامه یابد حرارت به اطراف روغن انتقال پیدا می‌کند. این فرایند انتقال حرارت تا زمانی که حرارت تولید شده توسط سیم‌پیچ با حرارت پراکنده شده توسط روغن برابر شود ادامه پیدا می‌کند. در مدت حالت گذرای حرارتی، افزایش دمای نقطه داغ سیم‌پیچ از یک مقدار اولیه تا یک مقدار نهایی تغییر می‌کند که این تغییرات به ثابت زمانی نقطه داغ سیم‌پیچ بستگی دارد. مدت زمانی که طول می‌کشد تا نسبت افزایش دمای سیم‌پیچ به افزایش دمای روغن، ۲/۶۳% اختلاف مابین افزایش دمای اولیه و نهایی در مدت تغییرات بار گردد را ثابت زمانی سیم‌پیچ گویند]۲۸[. ثابت زمانی سیم‌پیچ توسط نمودار پایداری خنک‌کنندگی در زمان تست حرارتی یا توسط شرکت سازنده با بهره گرفتن از جرم مواد های تخمین زده می‌شود. ثابت زمانی سیم‌پیچ با چسبندگی روغن و توان m تغییر می‌کند. مقادیر توان‌های m برای انواع سیستم های خنک‌کنندگی نیز در جدول (۳-۳) بیان شده است.
برای محاسبه افزایش دمای نقطه داغ سیم‌پیچ از روابط زیر استفاده می‌شود:
(۳-۳۲)
(۳-۳۳)
(۳-۳۴)
(۳-۳۵)
که در آن‌ ها :
∆θ_H,i : افزایش دمای نقطه داغ نسبت به دمای روغن بالای تانک اولیه بر حسب °C
∆θ_H,U : افزایش دمای نقطه داغ نسبت به دمای روغن بالای تانک نهایی بر حسب °C
∆θ_H,R : افزایش دمای نقطه داغ نسبت به دمای روغن بالای تانک در بار نامی بر حسب °C
∆θ_H/A,R : افزایش دمای نقطه داغ نسبت به دمای محیط در بار نامی بر حسب °C
جدول ۳-۳ : توان‌های استفاده شده در روابط تعیین دما

• 1. 1. روش جدید پیشنهادی در این پایان‌نامه

   

تامین نیازهای مشتریان داخلی و خارجی و سایر ذینفعان در بالاترین سطح و حفظ شهرت مطلوبیت در کیفیت در زمینه محصولات لوازم خانگی با بهره برداری بهینه از منابع انسانی و طبیعی، استفاده موثر از توان بالقوه تکنولوژیکی و تجهیزات، رعایت ملاحظات ایمنی، حفظ سلامت محیط زیست و تلاش در توسعه سرآمدی پایدار.
۲-۸-۲- تولیدات شرکت اسنوا اصفهان
شرکت اسنوا دارای محصولات لوزام خانگی با تنوع زیاد در گروه محصولات برودتی، شوینده، صوت و تصویری TV ، گازسوز تحت سبد لوازم خانگی و تجهیزات جانبی آشپزخانه می باشد، با توجه به گستردگی تولیدات آن و رقبای داخلی و خارجی در این صنعت گروه محصولات برودتی شامل یخجال فریزر،ساید بای ساید،کولرگازی از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد .
با توجه به مطالب بیان شده در مورد شرکت اسنوا اصفهان، به دلیل گسترده بودن شرکت، وجود تعداد زیادی مدیران با تجربه و کارآمد، هزینه بالای تامین مواد اولیه به دلیل حجم زیاد مواد مورد نیاز و اهمیت دادن سازمان به استفاده بهینه از مواد اولیه و تجهیزات، همچنین به عنوان یک شرکت تولیدی و پیشرو در صنعت لوازم خانگی که مایل است محصولات با قابلیت اطمینان و کیفیت بالا و مطابق با خواسته های مشتری به بازار عرضه نماید، این شرکت به عنوان مطالعه موردی این پژوهش انتخاب می شود.
۲-۹- خلاصه
مباحث این فصل در غالب ۷ بخش طبقه ­بندی گردیده است. پس از بیان مقدمه در بخش­های دوم و سوم به ترتیب مفاهیم تصمیم گیری و فرایند تحلیل سلسله مراتبی مورد بررسی قرار گرفت. پس از آن در بخش چهارم مفهوم برنامه ریزی آرمانی ارائه گردید. در بخش های بعدی به ترتیب مباحث مرتبط با مدیریت زنجیره تامین، انتخاب تامین کننده و در نهایت پیشینه ی پژوهش، مورد بحث قرار گرفت.
فصل سوم
روش پژوهش
۳-۱- مقدمه
در این فصل به منظور آشنایی با چگونگی روش پژوهشی که در رسیدن به اهداف پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است، مباحث نوع پژوهش، روش پژوهش، جامعه آماری، روش گردآوری اطلاعات، ابزار های گردآوری اطلاعات و ابزار تجزیه و تحلیل مورد بررسی قرار می­گیرد.
۳-۲- نوع پژوهش
هدف از بیان روش تحقیق آن است که پژوهشگر مشخص نماید چه شیوه و روشی را اتخاذ کند تا او را هرچه دقیق‌تر، آسانتر و ارزان تر در دستیابی به پاسخ هایی برای پرسش های تحقیق مورد نظر کمک کند(نادری و سیفی نراقی، ۱۳۸۵). پایه هر علمی، روش شناخت آن است و اعتبار و ارزش قوانین هر علمی به روش شناختی مبتنی است که در آن علم به کار می رود. روش تحقیق مجموعه ای از قواعد، ابزار و راه های معتبر و نظام یافته برای بررسی واقعیت‌ها، کشف مجهولات و دستیابی به راه حل مشکلات است. پژوهش­های علمی را بر اساس دو مبنای هدف و روش می توان تقسیم بندی کرد.

پژوهش­ها بر اساس هدف به سه دسته کاربردی، بنیادی و علمی طبقه بندی می­شوند. همچنین بر اساس ماهیت و روش، پژوهش­های علمی را می توان به پنج گروه توصیفی، تاریخی، همبستگی، تجربی و علی تقسیم نمود(دانایی فرد و دیگران، ۱۳۸۳).
با توجه به اینکه در این پژوهش از مطالعه اسناد، مدارک، مقالات، پایان نامه ها و کتاب های مختلف استفاده شده و همچنین از روش میدانی و پرسشنامه، در خصوص شناسایی معیارها و شاخص های ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان در مدیریت زنجیره تامین بهره گرفته شده که این هدف از طریق بهره گیری از نقطه نظرات کارشناسان دنبال شده است؛ بنابراین می توان گفت که این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت و روش تحقیق، توصیفی- پیمایشی است.
۳-۳- روش پژوهش
در مرحله اول با مطالعه کتابخانه ای، جستجو در سایت های معتبر علمی و بررسی متون علمی موجود در خصوص معیارها و شاخص های ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان و همچنین تکنیک های رتبه بندی و انتخاب تامین کنندگان مانند AHP و برنامه ریزی آرمانی، ادبیات پژوهش گردآوری شده، سپس با توجه به ادبیات پژوهش و بررسی وضعیت شرکت و تامین کنندگان و مصاحبه با مدیران خرید ، تدارکات ، کیفیت ، تحقیق و توسعه،مهندسی و . . . پرسشنامه ای تهیه و تدوین وبرای ایشان ارسال می گردد.
در این پژوهش برای تحلیل و انتخاب مناسب ترین تامین کنندگان یک مدل تلفیقی توسعه داده می شود. مدل ارائه شده یک مدل ترکیبی می باشد که همزمان با درنظر گرفتن معیارهای گوناگون، آرمانهای مختلف را در نظر می گیرد. مدل ارائه شده به کمک ترکیب روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی و برنامه ریزی آرمانی و در نظر گرفتن محدودیت های گوناگون (شامل محدودیت های آرمانی و محدودیت های سیستمی) تامین کنندگان مواد اولیه را ارزیابی نموده و در نهایت به هر کدام از آنها مقدار بهینه سفارش را تخصیص می دهد.
این متدولوژی را می توان به دو فاز اصلی تقسیم کرد: فاز نخست شامل تعیین معیارهای کمی و کیفی و استفاده از تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی به منظور وزن دهی به معیارها و گزینه ها که در این صورت میزان اهمیت معیارها و اولویت تامین کنندگان از طریق AHP توسط نظرات کارشناسان شرکت محاسبه می شود و فاز دوم عبارت است از شناسایی محدودیت های آرمانی و سیستمی و ترکیب نتایج حاصل از فاز اول با مدل برنامه ریزی آرمانی به منظور تخصیص مقدار سفارش بهینه به هر تامین کننده. شکل ۳-۱ نشان دهنده مراحل توسعه مدل ترکیبی AHP-GP می باشد.
شناسایی گزینه ها (تامین کنندگان)
تعیین معیارهای کمی وکیفی
استفاده از تکنیک AHP به منظور وزن دهی معیارها و گزینه ها
شناسایی محدودیت ها
تعیین مقدار بهینه سفارش به هر تامین کننده به وسیله مدل ترکیبی AHP-GP
شکل ۳-۱- مراحل توسعه مدل ترکیبی AHP-GP
۳-۴- نمونه آماری
در این پژوهش برای شناسایی معیارها، ارزیابی تامین کنندگان و سایر داده های مورد نیاز برای مدل سازی، از نظرات متخصصان و کارشناسان حوزه زنجیره تامین، آزمایشگاه و سفارشات شرکت اسنوا اصفهان استفاده شده است.
۳-۵- روش گردآوری اطلاعات
روش های گردآوری اطلاعات را به طور کلی می توان به دو طبقه روش های کتابخانه ای و روش های میدانی تقسیم نمود. در مرحله اول با مطالعه کتابخانه ای، جستجو در سایت های معتبر علمی و بررسی متون علمی موجود در خصوص معیارها و شاخص های ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان و همچنین تکنیک های رتبه بندی مانند AHP و برنامه ریزی آرمانی، ادبیات پژوهش گردآوری شده، سپس با توجه به ادبیات پژوهش و بررسی وضعیت شرکت اسنوا اصفهان و تامین کنندگان آن و مصاحبه با مدیران خرید ، تدارکات ، سفارشات ،کیفیت ، مهندسی ، تحقیق و توسعه ، آزمایشگاه و . . . ماتریس های مقایسات زوجی توسط ایشان تکمیل و پر شده است.
۳-۶- ابزار گردآوری اطلاعات
جهت کسب اطلاعات مورد نظر از کارشناسان و با هدف پاسخ گویی به سوالات پژوهش از تکنیک ها و ابزارهای مختلفی مثل پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده استفاده می شود، که پژوهش حاضر، پرسشنامه ماتریس مقایسات زوجی را جهت ارزیابی و انتخاب تامین کنندگان شرکت اسنوا، مورد استفاده قرار داده است. همچنین جهت دستیابی کیفیت مواد اولیه عرضه شده توسط تامین کنندگان، ازمیانگین کیفیت در دوره های گذشته که در آزمایشگاه شرکت موجود می باشد استفاده شده است.
۳-۷- ابزار تجزیه و تحلیل
در این پژوهش از مدل های تصمیم گیری چند معیاره از جمله AHP و برنامه ریزی آرمانی (GP) جهت بدست آوردن اهمیت معیارها، ارزیابی و انتخاب و همچنین تخصیص مقدار سفارش بهینه به هر یک از تامین کنندگان استفاده می شود که بکمک نرم افزار Expert choice اهمیت معیارها و وزن نهایی تامین کنندگان محاسبه می شود و به این ترتیب تامین کنندگان بالقوه و مناسب برای شرکت اسنوا اصفهان، رتبه بندی و انتخاب می شوند و در نهایت با حل برنامه ریزی آرمانی به کمک نرم افزار LINGO9 مقدار تخصیص یافته به هر کدام از تامین کنندگان مشخص می شود.
۳-۸- طبقه بندی مواد اولیه مورد استفاده در اسنوا اصفهان
مواد اولیه مورد استفاده در شرکت اسنوا اصفهان دارای تنوع زیادی می باشد که هر کدام نیازمند نوع متفاوتی از کنترل قابل اعمال است. روش های معمول و متداول طبقه بندی مواد اولیه عبارتند از :۱) تجزیه و تحلیل ABC ،۲ ) تجزیه و تحلیل VED^[98]، ۳) تجزیه و تحلیل FNS^[99].
در روش ABC ،کل مواد اولیه به سه گروه بر اساس ارزش سالیانه آنها و نه بر اساس ارزش انفرادی آنها طبقه بندی می شوند. در روش VED، مواد اولیه بر اساس اهمیت کارکردی (عملکردی) در سه طبقه و در روش FNS با توجه به سرعت جا به جایی و نقل و انتقال، مواد در انبارها در سه طبقه قرار می گیرند(نایر^[۱۰۰]،۲۰۰۲).
مواد اولیه مورد نیاز شرکت اسنوا اصفهان به لحاظ درجه اهمیت و میزان حیاتی بودن (بر اساس روش VED)، بر اساس میزان ارزش ریالی سالیانه آنها (با الهام از روش ABC) طبقه بندی می گردد. بر اساس روش VED و روش ABC، ماده اولیه پلیمری ‌ABS در درجه اول اهمیت قرار گرفته است، در این پژوهش به دلیل اهمیت این ماده مصرفی و همچنین تنوع تامین کنندگان و معیارهای موثر در انتخاب آنها و تمرکز کامل بر همه جنبه های کمی و کیفی انتخاب تامین کنندگان، مدل سازی روی تامین ماده اولیه پلیمری ‌ABS معطوف می شود.
۳-۹- مدل ترکیبی AHP-GP برای تخصیص سفارشات به تامین کنندگان
مدل طراحی شده در این تحقیق از مراحل عملی انتخاب تامین کننده الگوبرداری کرده است در این مدل انتخاب تامین کننده شرایط زیر را طی می کند:

1. 1. شناسایی تامین کنندگانی که شرایط عمومی مد نظر خریدار را احراز می کنند.

1. 1. رتبه بندی پیمانکاران با توجه به شرایط عمومی

1. 1. برگزاری مناقصه و دعوت از پیمان کاران منتخب اولیه و استعلام شرایط خصوصی تامین کنندگان

1. 1. ارزیابی اطلاعات جمع آوری شده و تحلیل نتایج

1. 1. انتخاب نهایی فروشندگان و تخصیص سفارش ها

به منظور اجرای مراحل فوق می توان این پژوهش را به دو فاز اصلی تقسیم کرد: فاز نخست شامل تعیین معیارهای کمی و کیفی و استفاده از تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی به منظور وزن دهی به معیارها و گزینه ها که در این صورت میزان اهمیت معیارها و اولویت تامین کنندگان از طریق AHP توسط نظرات کارشناسان شرکت محاسبه می شود و فاز دوم عبارت است از شناسایی محدودیت های آرمانی و سیستمی و ترکیب نتایج حاصل از فاز اول با مدل برنامه ریزی آرمانی به منظور تخصیص مقدار سفارش بهینه به هر تامین کننده.
۳-۹-۱- شناسایی تامین کنندگان در شرکت اسنوا اصفهان
در این مرحله با بهره گرفتن از منابع مختلف اطلا عاتی لیست جامعی از تامین کنندگان موجود را تهیه می کنیم. نکته ای که نباید آن را فراموش کرد این است که در تهیه این لیست نباید هیچ گونه پیش داوری اعمال نمود و حذف نمودن تامین کنندگان نامطلوب را به مراحل بعد سپرد. در این راستا تامین کنندگان ماده اولیه پلیمری ‌ABS در شرکت اسنوا اصفهان شناسایی شدند که عبارتند از:
۱-تامین کننده کره‌ای ۲- تامین کننده چینی ۳- تامین کننده هندی ۴- تامین کننده ترکیه ای ۵- تامین کننده کویتی

شاگرد و همکار ایتارد دکتر ‹‹سگن›› در سال ۱۸۳۷ مؤسسه ای برای عقب مانده های ذهنی در پاریس ایجاد کرد و در سال ۱۸۴۶ یعنی ده سال بعد کتابی به نام:

درمان اخلاقی، بهداشت و آموزش کودکان عقب مانده نوشت و روش ‹‹حواسی-حرکتی›› را در آموزش کرولالها به کاربرد. در سال ۱۸۴۸ به امریکا رفت و در سال ۱۸۸۱ یک سال قبل از گردش کتابی به نام ابلهی و درمان آن با روش فیزیولوژیک نوشت.
یکی از اقدامات مهم سگن تهیه دستگاه ساده ای بود که به نام آزمون مهره ای معروف است. این دستگاه برای آزمایش استعداد کودکان و پرورش ادراک حسی مانند بینایی و شنوایی به کار می رود. در این آزمون کودک باید مهره های چوبی را که به شکلها و اندازه های مختلف بریده شده اند در محل خودشان که به همان شکل و اندازه در تخته چوبی کنده شده است بگذارد و به همین جهت بعضی به این آزمون نام آزمون تخته چوبی داده اند و لازمه اجرای این آزمون تشبیه شکل و اندازه مهره ها با جاهای خالی در تخته است که گواه خوبی برای رشد عقلی کودکان می باشد و نمره آزمودنی بستگی دارد به سرعتی که کار را نجام داد و تعداد اشتباههایی که مرتکب شده است. سگن معتقد بود که رشد عمومی بدن را اعم از قسمتهای جسمانی یا روانی می توان با روش های خاص تربیتی بهبود بخشید. کارهای سنگین باعث شد که خانم ماریا مونتسوری از ایتالیا به آموزش و پرورش عقب ماندگان ذهنی و کودکان کودکستانی پرداخت.
در اوایل قرن بیستم توجه به اصلاح نژاد بشر در دستور کار قرار گرفت و تأکید شد که ۹۰% عقب ماندگیها به علت عوامل ارثی است لذا موضوع نازا کردن عقب مانده ها بر سر زبانها افتاد و تا سال ۱۹۵۵ در ۲۸ ایالت امریکا به توصیه کمیته پژوهش بخش اصلاح نژاد انجمن زاد و ولد امریکا نازا کردن عقب مانده ها به صورت قانون درآمد که به موجب آن هزاران ع.ذ نازا شدند و بالاخره در قرن بیستم بود که عقب ماندگیهایی که به علل اختلالات متابولیکی نقصهای کروموزومی، بیماریهای مادر در دوران بارداری و عوارض زایمانها و هزاران علل دیگر که باعث بروز این عوارض در کودکان می شوند کشف شد و راه را برای پژوهش و درمان این افراد هموار ساخت.
در امریکا اگرچه تا سال ۱۹۵۰ برای کودکان عقب مانده ذهنی از طرف عده ای از اولیای این کودکان انجمنهایی افتتاح شده بود ولی از سال ۱۹۶۰ به بعد به دستور ‹‹جان اف کندی›› رئیس جمهور وقت برنامه مفصل و دقیقی تهیه و عقب ماندگی ذهنی از نظر پزشکی، آموزشی، روان شناسی، اجتماعی قضایی توسط متخصصان و کارشناسان مورد مطالعه قرار گرفت و جز برنامه های رسمی دولت شد.
عواملی که تقریباً باعث شد توجه همه کشورها و طبقات مختلف به طرف افراد مبتلا به نارسایی عقلی معطوف شود به شرح زیر است:
۱) میزان شیوع کودکان عقب مانده
۲) پیشرفت علوم پزشکی
۳) اهمیت موضوع از نظر اقتصادی و بهداشت روانی
میزان شیوع کودکان عقب مانده:
تقریباً طبق آمارهای مختلف بین ۱ تا ۲ درصد جمعیت کشورها را کودکان با بهره هوشی کمتر از هفتاد یعنی افراد عقب مانده تشکیل می دهند. یعنی اگر جمعیت کشور را ۶۸ میلیون نفر حساب کنیم در حدود ۷۰۰ هزار تا یک میلیون نفر عقب مانده ذهنی خواهیم داشت.
تا قبل از دومین جنگ جهانی کثرت عقب ماندگی ذهنی چندان محسوس نبود چون اکثر آنها در خانواده زندگی می کردند و والدین از آنها نگهداری می کردند اما بعد از بروز جنگ خانواده ها از هم گسسته شدند و آنها قادر نبودند که احتیاجات خود را رفع کنند چه برسد به کودکان عقب افتاده و خانواده ها اجباراً آنها را در خیابانها رها می کردند یا آنها را به حال خود گذاشتند. و این امر سبب شد تا کثرت این افراد که چندان قابل توجه به نظر نمی رسید به طور غیر منتظره ای توجه مردم را به خود معطوف دارد.
طبق آمار سازمان جهانی بهداشت در سال ۱۹۶۰ دو تا سه درصد کودکان به علت نارسایی رشد هوشی احتیاج به تعلیم و تربیت مخصوص در مدارس ویژه داشتند و نکته مهم این است که تنها این افراد نیستند که عقب ماندگی دامنگیرشان شده است بلکه خانواده ها، بستگان، آموزشگاهها، مراکز درمانی و جامعه نیز به علت وجود این افراد همیشه دچار مشکلات گوناگون و فراوان است.
و بی علت نیست که پروفسور رابرت لافون استاد بیماریهای اعصاب و روان دانشکده پزشکی مونت پیلیه در فرانسه مشکلات کودکان و نوجوانان عقب مانده را تنها بیماری به شمار نمی آورد بلکه آن را یک معضل اجتماعی یا به عبارتی بلای اجتماعی دانسته است.
پروفسور (لوئیس) در انگلستان در بین جمعیت یک منطقه ۶۰۰ هزار نفری، ۵ هزار نقیصه عقلی مشاهده کرده است یعنی ۵/۸ در هزار جمعیت آن منطقه. در کشورهای امریکا به طور متوسط در درصد کودکان بهره هوشی کمتر از ۷۰ و ۱۴% دارای بهره هوشی بین ۷۰ تا ۸۵ هستند و در مطالعه ای که توسط ‹‹مایرگووس›› در سال ۱۹۴۸ یعنی بیست سال پس از مطالعه لوئیس دربین یک جمعیت ۵۶ هزار نفری در یکی از شهرستانهای اسکاتلند انجام شده است ۷/۲ درصد کودکان مدارس بهره هوشی بین ۷۰ تا ۹۵ داشته اند. طبق گزارش سال ۱۹۸۶ وزارت آموزش و پرورش امریکا ۱۱% کودکان و نوجوانان بین ۶ تا ۱۷ سال که بالغ بر ۴ میلیون می شوند بعلت معلولیتهای مختلف احتیاج به آموزش ویژه دارند.
تحقیقات نشان می دهد که نسبت پسران ع.ذ به دختران بیشتر و نسبت ۵۴-۵۵ پسر به ۴۶-۴۵ دختر است.
مسائلی که شیوع بیماری را تحت الشعاع قرار می دهد به شرح زیر است:
۱) اثر مبهم و تغییرات تعریفی چه از نظر نوع معلولیت و چه از نظر اندازه یا متدار هوشبر
۲) اثر تشخیص نوع بیماری و تغییرات در تشخیص های بعدی
۳) مسأله آماری و پیدایش انواع جدید (میزان بروز) که اکثراً میزان شیوع را تغییر می دهد.
۴) نقش مدارس و طبیعت مدارس استثنایی، زیرا در مدارس فقط کودکانی که ناتوانی تحصیلی و میزان یادگیری کمتری دارند به حساب می آیند.
۵) واکنش خانواده ها درباره اینکه کودکانشان استثنایی لقب داده شود یا نه؟
پیشرفت علوم پزشکی:
ترقیات روز افزون علوم پزشکی، جراحی اعصاب و مغز و علوم ژنتیک علاوه بر پیدایش علل عقب ماندگیها تدریجاً و تا اندازه ای باعث تخفیف و گاهی بهبودی نسبی و حتی پیشگیری از ابتلا به این ناراحتیهای وخیم شده است. پیشرفت روز افزون علوم پزشکی باعث شده است که امروز با روش بسیار ساده و مخصوص به نام ‹‹آمینو نیتیزیس›› کروموزومهای جنین را قبل از تولد مورد مطالعه قرار داد تا در صورتی که خطر آلوده بودن جنین ثابت شده به حاملگی خاتمه داده شود. این روش عبارت است از کشیدن مقدار کمی از مایع آمنیوتیک (آبی که در کیسه بچه و اطراف بچه قرار دارد) و مطالعه کروموزومی آن که معمولاً در هفته های دوازده تا چهاردهم حاملگی انجام می شود.
یک دسته عقب ماندگیها هستند که به علت اختلالات سوخت و ساز مواد غذایی ایجاد می شوند که تقریباً همه آنها ارثی و با آزمایش شیمیایی مایع آمنیوتیک می توان به ابتلا جنین پی برد و لذا قابل پیشگیری می باشند. همچنین امروزه با سونوگرافی میتوان نقص های خلقتی از قبیل اسپینابیفیدا را تشخیص و در صورت احتیاج به آبستنی خاتمه داد.
پیشرفتهای جراحی مغز و بهبود شرایط بهداشتی و تغذیه کودکان، پیدایش آنتی بیوتیکها، کورتیزون در درمان عوارض ریوی، مننژیت، و مننگوآنسنالیتها که شایعترین علل عقب ماندگی در بین عفونتهاست از مرگ و میر این افراد به میزان قابل توجهی کاسته و در نتیجه از نظر آماری به تعداد عقب ماندگان ذهنی افزوده شده است.
طبق گزارش کارتر در سال ۱۹۵۸ تعداد کودکان مبتلا به سندرم دان ده ساله در بین سالهای ۱۹۲۹ تا ۱۹۴۹ دو برابر شده است. چون در گذشته ندرتاً یک کودک مبتلا به ده سالگی یا بالاتر می رسید در صورتی که در حال حاضر تعداد مبتلایان به سندرم دان که به جنین نوجوانی و بلوغ رسیده اند کم نیستند و کارتر حساب کرده است که در فواصل سالهای ۱۹۲۹ تا ۱۹۷۹ تعداد کودکان ۱۰ ساله مبتلا به سندرم دان چهار برابر گذشته شده است.
مسأله تغذیه و بهداشت عامل مؤثری است که حتی در حیوانات نیز نشان داده شده است که کمبود ویتامینها باعث عقب ماندگی حیوان می شود. در انسانها نیز کمبود تغذیه باعث کمبود وزن بچه، زایمان قبل از موعد و اختلال مغزی می شود.
نکته قابل ذکر این است که پیدایش راه های پیشگیری، درمانی، جلوگیری از مرگ و میر این افراد و ایجاد مراکز پژوهشی، آموزشی، تربیتی و درمانی باعث شده که اکثریت خانواده هایی که این افراد را نگهداری می کردند، کودکانشان را به سازمانها، بیمارستانها، و مراکز مخصوص ببرند و همین امر باعث شد که جامعه پزشکی به کثرت عقب مانده ها پی ببرند و هر چه بر تعداد این مراکز اضافه می شود احتیاجات مردم به علت داشتن چنین افرادی بیشتر مشخص می شود.
اهمیت موضوع از نظر اقتصادی و بهداشت روانی:
بسیاری از ناراحتیهای عصبی و روانی یا حتی عضوی اگر زودتر تشخیص و درمان شوند با مخارج کم می شود از پیشرفت آنها جلوگیری کرد و این امر در مورد عقب ماندگیها نهایت اهمیت را دارد و به طوری که خواهید دید اکثر عقب ماندگیها قابل پیشگیری هستند در حال حاضر متأسفانه برای عقب ماندگیها مخصوصاً انواع عمیق و شدید درمانی وجود ندارد این افراد به اصطلاح پناهگاهی، یا مصرف کننده که بازده اقتصادی ندارند موجب اتلاف سرمایه های بزرگ اقتصادی می شوند و یا بسیار سنگین به عهده اجتماع می گذارند.
بررسی خسارات مالی وارده از طرف عقب ماندگان ذهنی نشان می دهد که در کالیفرنیا افراد کندذهن سالیانه میلیونها دلار به جامعه کالیفرنیا خسارت وارد می سازند. اگرچه اخیراً به کار گرفتن نیرو و توانایی این افراد در کارهای حرفه ای و کشاورزی عامل مؤثری برای ازدیاد سرمایه ملی در حد مفید و ثمربخشی شده است ولی احتیاج مبرم به بیمارستانها، پزشک پرستار، مراکز درمانی و نگهداری، مدارس مخصوص و آموزش ویژه همگی یک مسأله اقتصادی است و به نظر می رسد بهترین راه جلوگیری از اتلاف سرمایه های اقتصادی و تباهی نیروی انسانی جلوگیری از بروز عقب ماندگیهاست. طبق گزارش دفتر همکاری عقب ماندگی ذهنی امریکا در سال ۱۹۷۳ بخش بهداشت، آموزش، بهزیستی بودجه ای به مبلغ ۰۰۰/۹۵۱/۸۷۸ دلار جهت برنامه های عقب ماندگان ذهنی اختصاص داده است، به همین دلیل همه روزه راه جدیدی در توسعه بهداشت روانی کودکان عقب مانده پیدا می شود.
تعلیم و تربیت چیست و چه هدفی دارد؟
تعلیم و تربیت در زمان های مختلف مفاهیم گوناگونی به خود گرفته است تعاریف مختلفی از مفهوم تعلیم وتربیت به عمل آمده است که برخی از آنها به شرح زیر است:
نظام تعلیم و تربیت: (ساخت سازمانی کلی که از طریق آن آموزش و پرورش از همه نوع و در تمام سطوح برای مردم فراهم میشود).
تعلیم و تربیت اسلامی هدف آموزش و پرورش را اینگونه تعریف می کند: (تشکیل جامعه ای منطبق با نظام الهی، اعتقاد به خدای یگانه، نیل به شیوه ای از زندگی که عشق به دنیا را با زهد و ریاضت تلفیق دهد و فضایل معنوی و اخلاقی را تعالی بخشد.)
(تعلیم و تربیت عاملی اساسی در سرشتن آینده است و باید انسانها را برای همگام شدن با تحولات اجتماعی آماده سازد)
تربیت، یعنی آماده ساختن فرد به طوری که نه تنها با محیط وفق یابد، بلکه بتواند در آن محیط دخل و تصرف کند و نتیجه آن موجب رشد دائمی خویش و اجتماع گردد.
مراحل هدفهای آموزشی:
یکی از متخصصان آموزشی به نام رایف تایلر در کتاب خود برای گزینش هدفهای آموزشی یک طرح هفت مرحله ای را پیشنهاد کرده است.
غایتهای پرورشی یا هدفهای کلی آموزش و پرورش از سه منبع به دست می آید:
۱) نیاز دانش آموزان و دانشجویان
۲) نیاز جامعه
۳) نظر متخصصان درسی
منظور اینست که برنامه ریزان آموزش و پرورش هم باید نیاز یادگیرندگان را در نظر بگیرند هم احتیاجات جامعه را تأمین کنند و هم متخصصان موضوع درسی را در تعیین هدفهایی که بر می گزینند منظور بدارند.
برای استفاده از منبع نخست یعنی نیاز دانش آموزان باید بررسی جامعی از وضع روانی و جسمانی همه کودکان تحت پرورش انجام گیرد تا نیازهای همه جانبه آنها معلوم گردد.
انتخاب هدف پرورشی با توجه به نیازهای دانش آموزان نه تنها کمک به رفع احتیاجات آنها می باشد بلکه این کار موجب شرکت کردن آنها در امر یادگیری میشود.
نظریه آموزشی و یادگیری نشان داده اند یادگیرندگان مطلبی را بهتر می آموزند که در یادگیری آن به طور فعال شرکت داشته باشند.
نیاز جامعه: مدرسه نه تنها باید نسلی تربیت کند که هم به مسائل زندگی خودآگاهی داشته هم دارای مهارتهای لازم برای مقابله با آنها باشد بلکه باید نسلی آینده نگر بار آورد که با پیش بینی مشکلات احتمال زندگی آینده خود را به معلومات و دانش مهارتها و شیوه های رفتاری لازم برای زیستن در جهان آینده تجهیز کند.
منبع سوم: انتخاب هدفها و برنامه درسی نظر متخصصان موضوع مختلف درسی است. این افراد به اعتبار صلاحیت علمی و تسلطی که بر موضوع دانش خود دارند بهتر از دیگران می توانند هدفهای مهم پرورشی دروس مختلف را تشخیص دهند.
آخرین مرحله طرح تایلر تعیین هدفهای آموزشی است. منظور آن است که پس از تهیه هدفهای کلی موقتی از منابع سه گانه پیش گفته و مراجعه به ملاکهای دوگانه فلسفه پرورشی و روان شناسی پرورشی هدفهای پذیرفته شده را باید از صورت کلی و غیر دقیق خارج کرد و به صورت هدف دقیق آموزشی در آورد.
طبقه بندی هدفهای تربیتی در حیطه یادگیری:
نخستین طبقه بندی در زمینه هدفهای تربیتی در حیطه شناختی در سال ۱۹۵۶ توسط بلوم و همکاران پایه گذاری شد. طبقه بندی هدفهای تربیتی توانسته است فعالیت پیچیده یادگیری را به روشنی تقسیم بندی و تفکیک کند تعداد سطوح و طبقاتی که بلوم در زمینه یادگیری ارائه می دهد اندک و سازمان یافته است مزیت دیگر این طبقه بندی آن است که وی مطالب را با بیانی آشنا برای معلمان توضیح می دهد.

شاهد ، ۳۰ تیر ۱۳۳۱٫
شرق ۱۵ آذر ۱۳۸۳
شرق ۲۹ فروردین ۱۳۸۵
طلوع ، ۲۷ تیر ۱۳۳۱٫
کیهان شهریور ۱۳۳۲
کیهان ، تیر ۱۳۳۱٫
کیهان، فروردین ۱۳۳۲
کیهان، ۹ اسفند ۱۳۳۱
واشنگتن پست، چهارشنبه ۱۸ آگوست ۲۰۱۰ترجمه به فارسی، صادق رحیمی
اسناد
آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی: کد:۱۶۷۳۴
روزهای مبارزه آیت الله کاشانی به روایت اسناد ، ناشر مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، ج دوم ، چ اول ، ۱۳۷۹
منظورالاجداد, محمدحسین ، مرجعیت در عرصه اجتماع و سیاست: اسناد و گزارش‌هایی از آیات عظام نائینی, اصفهانی, قمی, حائری و بروجردی, ۱۳۳۹ـ ۱۲۹۲ش, تهران, شیراز, ۱۳۷۹, سند شماره ۵۷
مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی، اسناد شخصی بقایی، کارتن ۲۵، سند شماره ۱۲۲-۱۱۲
یک سند نو یافته : پاسخ آیت الله کاشانی به چند سوال ، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ش بازیابی ۲۳۷۳۳
وب سایت
oral-history.ir سایت تاریخ شفاهی ایران
www. melimazhabi.com سایت ملی-مذهبی
www. setaresobh.ir ،سایت روزنامه ستاره صبح
www.broujerdi.ir سایت آیت الله بروجردی
www.ical.ir سایت مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی
www.iichs.org سایت موسسه مطالعات تاریخ ایران معاصر
www.montazeri.com سایت آیت الله منتظری
منابع خارجی
Mark Gasiorowski, “The 1953 Coup D-etat in Iran", Journal of Middle East Study, No. 19, (1987).
. مشیر ، مرتضی ، دکتر مصدق در دوره قاجار و پهلوی ، چاپ اول ، چ کندلوس ، ۱۳۷۸ ، ص ۱۷۲ ↑
. شمشیری ، مهدی ، زندگی نامه مصدق - از تولد تا پایان تحصیلات و اخذ تابعیت سویس، چاپخانه پارس، هوستون تگزاس، ۱۳۸۱ ↑
. میلانی ، محسن، جای خالی واقع بینی استراتژیهای سیاسی مصدق، قوتها و ضعفها، اندیشه های پویا،۱۳۹۳، ص ۸۶ ↑
. آبراهامیان ، یرواند ، کودتا ، ترجمه ابراهیم فتاحی ، نشر نی ، تهران چ چهارم ، ۱۳۹۳ ، ص ۶۷ ↑
. خاطرات و تاملات ، ص ۲۷۲ ↑
. رحمانی ، حسن ، سیری در مناسبات سیاسی آیت الله کاشانی و دکتر مصدق ، مجله یاران ، یادمان آیت الله ابوالقاسم کاشانی ، ش ۱۶ ، ۱۳۸۵، ص ۸۹ ↑
. نجمی ، ناصر ، دکتر مصدق بر مسند قدرت ، نشر پیکان ، ۱۳۷۷ ، ص ۱۷۸ ↑
. رضا قلی ، علی ، جامعه نخبه کشی ، چ بیست و ششم ، تهران ، چ غزال ، ۱۳۸۵ ، ص ۱۸۶ ↑
. امین ، سید حسن ، از مصدق و نهضت ملی چه می توان آموخت ، ماهنامه ی حافظ ، شماره ی ۱۲ ، اسفند ۱۳۸۳ ، ص ۱۱ ↑
. اطلاعات ، ۱۱/۲/۳۰ و ترکمان ، محمد، نامه های مصدق، ت‍ه‍ران‌: ن‍ش‍ر ه‍زاران‌، ۱۳۷۴صفحه ۱۶۵ ، نامه ۱۶۲ ↑
. سلسله پهلوی و نیروهای مذهبی به روایت کمبریج ، ترجمه عباس مخبر ، چاپ دوم ، ۱۳۷۲ ، ص ۹۰ ↑
. خازنی ، نصرت الله(رییس دفتر مصدق) ، یادی دیگر از زنده یاد دکتر محمد مصدق ، حافظ :: تیر ۱۳۸۹ - شماره ۷ ↑
. گفتگوی حسین مکی را با روزنامه ی توس ، ۲۸ مرداد ۱۳۷۷ ↑
. بختیاری،امیر هوشنگ، مصدق و اخراج انگلیسی ها از ایران،فصلنامه تاریخ روابط خارجی :: بهار ۱۳۸۳ - شماره ۱۸، ص ۹ ↑
. روزنامه شرق شماره ۳۵۸ مورخ ۱۵ آذر ۸۳ ص ۲۰ از مقاله دولتمرد چریک ، محمد مهدی جعفری ↑
. مصدق و مبارزه برای قدرت در ایران ، ص ۱۹۵ ↑

. افراسیابی ، بهرام ، مصدق و تاریخ ، انتشارات نیلوفر، چاپ اول، ۱۳۶۰، ص ص۳۹۶ ↑
. مصدق و مبارزه برای قدرت در ایران ، ص ۱۹۶ ↑
. مکی ، حسین،وقایع سی ام تیر ۱۳۳۱، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۶ص ۱۷۱ ↑
.مکی ، حسین ، استیضاح حسین مکی ، بقایی ، حائری زاده از دولت ساعد ، تهران ، امیر کبیر ، چ ۳ ، ۱۳۵۷ ، ص۸ ↑
.دهنوی ، م ، مجموعه ای از مکتوبات ، سخنرانی ها و پیام های آ یت الله کاشانی ، تهران ، چاپخش ، ج۱، ۱۳۶۱، ص۵۷ ↑
. همایون کاتوزیان، مصدق و مبارزه…، ص ۱۹۶ و ۱۹۷ ↑